به فاصله چند روز در کلان شهر تهران دو نوزاد سر راه گذاشته شدند یکی در جنوب و خیابان نازی آباد دیگری در شمال و خیابان، ولی عصر؛ حالا مسیر هر دو یک جاست؛ شیرخوارگاه، اما چه سرنوشتی در انتظار آنها است؟
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: هنوز خبر شوک آور پیدا شدن یک نوزاد در سطل زباله خیابان نازی آباد فراموش نشده بود که خبر پیدا شدن یک نوزاد دیگر خیابان، ولی عصر در نزدیکی شیرخوارگاه آمنه به فاصله کوتاهی همه را نگران کرده است و تداوم این تراژدی نشان از آن دارد که زیر پوست این شهر دستخوش حوادث غیرمترقبه زیادی است که احتمال دارد در یک برهه زمانی بروز و ظهور کند.
گفته می‌شود حال هر دو نوزاد خوب است و بعد از گذران فرایند درمانی با دستور قضایی راهی مراکز بهزیستی شده و منتظر می‌شوند تا ببینند سرنوشت چه راهی را پیش رویشان قرار می‌دهد و اینکه آیا ممکن است پدر و مادر‌هایی که آنها را رها کردند از کار خود پشیمان شوند و برای در آغوش گرفتن فرزندشان دوباره برگردند؟ این سوالی است که فعلا برای آن پاسخی وجود ندارد، اما مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران می‌گوید: چون اکثر این بچه‌ها ناخواسته و بدون رابطه مشروع متولد می‌شوند دچار چنین سرنوشت‌هایی می‌شوند و پدر و مادرهایشان برای اینکه کسی از وجود آنها آگاه نشوند مجبور می‌شوند آنها را سر راه بگذارند.
البته او این نکته را هم اضافه می‌کند که ممکن است خانواده‌هایی که از بچه هایشان می‌گذرند با مشکلات مالی و اقتصادی جدی مواجه باشند از این رو مجبور می‌شوند کودک را سر راه بگذارند.
او با اشاره به اینکه در چنین مواقعی همه به کودکان رها شده ترحم می‌کنند، می‌افزاید: باید به خانواده و مادری هم که مجبور شده این کار را انجام دهد نگاه کرد و دید چه عاملی باعث شده این مادر بتواند فرزند خود را در خیابان رها کند.
به گفته اقلیما هیچ کشوری در دنیا آمار دقیقی از تعداد این کودکان رها شده ندارد طبیعتا در ایران هم آماری در دست نیست چرا که بسیاری از این موارد پنهان هستند.
بیشتر بخوانید: پای آبله میمون به ایران رسیده است؟
در دهه های گذشته سرنوشت نوزادان رها شده مشخص تر بود، یعنی پدر و مادری که توان نگهداری فرزند خود را نداشتند با شناسایی خانواده های متمول و سرشناس آن را پشت در خانه آنها می گذاشتند و می رفتند به امید اینکه فرزندشان آینده روشنی داشته باشد اما حالا سرنوشت این کودکان با سطل های زباله و گوشه کنار خیابان گره خورده است.
خبر پیدا شدن نوزاد در سطل زباله خیابان نازی آباد احساسات مردم را درگیر کرده است تا جاییکه بهزیستی می‌گوید خانواده‌های زیادی تماس گرفتند و تمایل داشتند نگهداری از نوزاد مذکور را به عهده بگیرند، اما طبق ماده ۲۱۹ قانون مجازات اسلامی رها کردن طفل یا کودکی که به سن بلوغ نرسیده جرم محسوب می‌شود از این رو صلاحیت رسیدگی به این گونه پرونده‌ها به دادگاه اطفال سپرده شده است.
همچنین طبق ماده ۶۳۳ قانون مجازات اسلامی هرگاه فردی شخصاً یا به دستور دیگری، طفل یا شخصی که قادر به محافظت از خود نیست را در محلی خالی از سکنه رها کند، به زندان از ۶ ماه تا ۲ سال و جزای نقدی از ۳ میلیون تا ۱۲ میلیون ریال محکوم خواهد شد و چنانچه بچه را در میان مردم رها کند تا نصف مجازات مذکور محکوم می‌شود و چنانچه اقدام او سبب واردآمدن صدمه یا آسیب و یا مرگ شود علاوه بر مجازات فوق به قصاص، دیه محکوم می‌شود.
البته در این میان نباید از مقوله خرید و فروش نوزاد‌ها هم بی تفاوت گذشت این اتفاق سال‌های گذشته بیشتر به صورت زیرپوستی انجام می‌شد، اما با رونق گرفتن فضای مجازی پای این خرید و فروش غیرقانونی هم به این فضا باز شد، هر چند پلیس فتا و ارگان‌های مرتبط اعلام کردند که با آگهی دهندگان و مجرمان برخورد جدی خواهند کرد، اما کمابیش این اتفاق می‌افتد و گاهی برخی خانواده‌هایی که وضعیت مالی مناسبی دارند، اما شرایط بچه دار شدن را ندارند حاضرند برای داشتن یک فرزند هزینه گزافی را پرداخت کنند، اما دولت و مسوولان بهزیستی توصیه می‌کنند این خانواده از مسیر قانونی موجود برای فرزندخواندگی استفاده کنند؛ هر چند طی کردن این مسیر سختی‌هایی هم دارد، اما قانون به آنها کمک می‌کند که فرزند آنها از تمام حقوق شهروندی خود برخوردار شود.
محمد نصیری، معاون سازمان بهزیستی کشور در این باره می‌گوید: فرایند حوزه حضانت فرزندخواندگی، قانونی و با حکم قضایی انجام می‌شود و کسانی که تقاضای فرزندخواندگی دارند می‌توانند با مراجعه به سامانه فرزندخواندگی سازمان بهزیستی کشور، درخواست خود را ثبت کنند.
به گفته این مقام مسوول، اکنون ۱۷ هزار پرونده متقاضی فرزندخواندگی که فرایند‌های قانونی را طی کرده‌اند، وجود دارد و سالانه حدود یک هزار و ۳۰۰ مورد فرزندخواندگی داریم و به دلیل نبود و کمبود فرزند هم متقاضیان زمان زیادی را معطل می‌شوند.
تنها خبری که درباره آمار کودکان و نوزادان رها شده در شهر مشهد وجود دارد مربوط به سال ۱۳۹۸ است که غلامحسین حقدادی، معاون اجتماعی اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی گفته بود تعداد کودکان رها شده در شهر مشهد از میانگین کشوری بالاتر است.
به گفته او بیشتر کودکانی که در خیابان‌ها یا مکان‌های عمومی رها می‌شوند نوزاد و زیر یک‌ساله هستند و در سال گذشته یعنی سال ۱۳۹۷، ۵۸۰ کودک وارد شیرخوارگاه‌های مشهد شده‌اند که یا رها شده و سر راهی یا "بد سرپرست" بوده‌اند.
البته با خبرساز شدن پیدا شدن دو نوزاد در شهر تهران اعلام شد که در ۱۰ روز بیش از ۵ هزار نوزاد سر راه گذاشته می‌شود و در یک حساب کتاب ساده یعنی هر روز ۵۰۰ و هر ساعت ۲۰ نوزاد و این یعنی بحران اجتماعی بزرگی در حال رخ دادن است و مسوولان باید برای آن چاره‌ای بیندیشند در غیر اینصورت عواقب چنین اتفاق‌هایی گریبان همه را می‌گیرد.
