باغ سیب کرج، همچون نگین زمردی در این کلانشهر می‌درخشد و در روزگاری که ایرانیان در حسرت هوای پاک مانده‌اند، آسمان پاک و آبی را به مردم کرج هدیه می‌دهد.
دیدارنیوز ـ باغ سيب پس از چند دهه جنجال، سرانجام در سال 95 به ثبت ملي رسيد تا براي همه باغ سيب بماند اما گويا اين روزها دوباره خواب درختان باغ سيب كرج آشفته شده و نقشه‌هاي شومي براي آن كشيده‌اند.
زخم تبر بر باغ سيب
باغ سيب كرج به باغ سیب شمس مشهور است، چرا كه اين باغ در دهه چهل در نزديكي كاخ مرواريد كه متعلق به شمس پهلوي بوده؛ ايجاد مي‌شود. مساحت باغ درحدود 340 هكتار بوده و داراي 70 هزار اصله درخت میوه شامل گلابی، سیب، هلو، گردو و آلو است. باغ سیب مهرشهر از گنجینه‌های ژنتیکی گیاهی و یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌های زیست‌محیطی و از جاذبه‌های گردشگری کلانشهر کرج است . این باغ که قدمت آن به دوره پهلوی بازمی‌گردد و جزئی از محوطه تاریخی کاخ مروارید به شمار مي‌رود. باغ سيب كرج پس از پیروزی انقلاب اسلامي به بنیاد مستضعفان واگذار شد. به‌دليل موقعيت جغرافيايي و قرارگيري باغ در يكي از گران‌ترين مناطق كلانشهر كرج؛ در اين سال‌ها برج‌سازي كابوس باغ سيب بوده است و چشم طمع بسياري به‌دنبال آن است. به همين دليل اين يادمان ملي در طي اين سال‌ها، بارها مورد همجوم تيشه‌ها و بيل‌هاي مكانيكي قرار گرفته است. در مقاطع زمانی مختلف، بنیاد مستضعفان اقدام به قطع درخت‌های باغ سیب کرج کرده است. شاید بالاترین آمار قطع درخت متعلق به سال 93 باشد كه در آن سال بيش 2 هزار اصله درخت در ايام نوروز به‌صورت شبانه قطع شد. پس از يورش به‌باغ سيب، شهروندان كرج با ايجاد حلقه انساني مانع از تخريب بيشتر باغ شدند. حلقه انساني كه مسئولان را با چالشي جدي مواجه كرد. آن زمان شهروندان كرجي تنها ديگر به قطع درختان باغ سيب معترض نبودند بلكه مطالبه ديگري نيز داشتند، نجات باغ سيب مهرشهر براي هميشه؛ مطالبه اصلي آن روز بود.
ثبت ملي باغ سيب
اعتراض‌ها به‌حدي رسيد كه استاندار وقت البرز به مساله باغ سيب ورود پيدا كرد. سرانجام پس از پيگيري‌هاي حمید طهایی از طريق دفتر مقام معظم رهبری، اخذ دستور ويژه از رییس جمهور، تعامل با رییس بنیاد مستضعفان کشور و همراهي سازمان فضای سبز شهرداری کرج؛ اين باغ به‌عنوان اثر ملي ثبت شد.
صيفي‌كاري در باغ سيب!
باغ سيب كرج علاوه بر بنياد مستضعفان، مالك ديگري نيز دارد. در زمان ریاست جمهوری مرحوم آیت ا.. هاشمی رفسنجانی 80 هکتار از مجموع 350 هكتار باغ سیب کرج به دانشگاه علامه طباطبایی واگذار شد. این کار با هدف استقرار کامل این دانشگاه در کرج صورت گرفت، اتفاقی که هیچ‌گاه رخ نداد و دانشگاه علامه به کرج نیامد. براساس شواهد وضعیت این 80 هکتار از باغ سیب اسفبار بوده و در بخش‌های عمده‌ای از آن سبزی و صیفی کاشته شده است.
شكايت براي خروج از ثبت ملي
بنیاد مستضعفان درخواست خروج باغ سیب کاخ مروارید کرج از فهرست میراث ملی را داد. این درحالی است که باغ سیب در سال ۹۵ به عنوان میراث طبیعی کشور ثبت شده بود.
باغ سیب در مهرشهر کرج که در سال‌های قبل از انقلاب جزئی از کاخ مروارید بود، پس از انقلاب به همراه کاخ مروارید در اختیار بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی قرار گرفت. اما چند سالی است که کاخ مروارید به تملک اداره کل میراث فرهنگی استان البرز درآمده است. به گزارش مهر« چند روز پیش بنیاد مستضعفان با استناد به اینکه این باغ تاریخی نیست، درخواست خروج آن را به دادگستری استان البرز داد. دستگاه‌های قضایی استان نیز مراتب را به اداره کل میراث فرهنگی استان اعلام کردند. در این باره حجت‌الاسلام فخرالدین صابری، مدیرکل میراث فرهنگی البرز گفت: اواسط شهریور این ابلاغیه به ما اعلام شد و در خواست کردند که مستندات خود را درباره ثبت این باغ بفرستیم و سه کارشناس نیز برای بررسی پرونده ثبتی مشخص کردند که یکی از آن‌ها به حوزه میراث فرهنگی اشراف دارد.تنها علتی که می‌توان برای درخواست بنیاد مستضعفان متصور شد، این است که بنیاد می‌خواهد آنجا را بفروشد و تغییر کاربری دهد و کشت را به خشت تبدیل کند. میراث فرهنگی منفعت برداشت یک سیب هم از آن ندارد، جز اینکه دغدغه دارد تا آن باغ حفظ شود. چون این باغ بزرگ‌ترین باغ شهری و تنفسگاه کرج است. بنیاد مستضعفان تصور می کند با ثبت ملی این اثر، باغ سیب به تصرف سازمان میراث فرهنگی در می‌آید در صورتی که این‌طور نیست . کجا پس از ثبت مالکیت بنا و یا محوطه‌ای به میراث فرهنگی سپرده شده است؟ ما قصد تملک باغ را نداریم تنها می خواهیم این باغ برای مردم حفظ شود. ما نمی‌خواهیم باغ سیب را تصرف کنیم. ما فقط نمی‌خواهیم اطرافش برج بسازند. غیر از سازمان میراث فرهنگی که چشم داشتی به مسائل مالی ندارد، بقیه سازمان‌ها که حرف می زنند به خاطر این است که به دنبال منافع خودشان هستند. به همین دلیل است که اجازه نمی‌دهند باغ سیب ملی در فهرست میراث طبیعی بماند. حفاظت مهم‌ترین وظیفه سازمان میراث فرهنگی است چه حفاظت از میراث طبیعی و چه تاریخی.»
استان البرز باغ‌های ایرانی از دوره صفوی تا دوره معاصر را دارد و باغ سیب آخرین باغ ایرانی دوره معاصر است. باغ ۳۵۰ هکتاری سیب مهرشهر کرج در واقع در جهت تلفیق باغ با معماری به‌وجود آمد. باغ های ایرانی معمولا با بناها در ارتباط بودند این باغ هنوز هم محل زندگی گونه‌های پرنده های نادر استان البرز است و چون بزرگ‌ترین باغ دورن شهری ایران است بايد در فهرست میراث ملی قرار گیرد. همچنین از آنجا که اشرف پهلوی آلرژی داشت و درخت سیب گرده افشانی ندارد، این باغ را در نزدیکی کاخ مروارید ایجاد کردند. بنابراین باغ سیب در ادامه روند ساخت باغ ایرانی و در ارتباط با کاخ مروارید بوده است.
باغي كه دغدغه مردم است
در دهه اخير بارها مسئولان وعده‌هايي براي حفظ باغ سيب داده بودند اما در ميان اين وعده‌هاي پوچ، هر روز بر تعداد درخت‌هاي خشكيده باغ افزوده شد و در آن يورش ناگهاني نيز دو هزار اصله درخت سيب قطع شد.
اما داستان باغ سيب پس از آنكه به دغدغه مردمي تبديل شد، تغيير كرد؛ مسئولان به‌صورت جدي پيگير حل آن شدند. براي حفظ باغ، چندين طرح مصوب شد كه اصلاح شيوه‌هاي آبياري سنتي و تبديل آن به آبياري مدرن يكي از آن‌ها بود. همچنين احيا 270 هكتار از باغ در دستور كار قرار گرفت. 80 هکتار از باغ سیب کرج در گذشته به دانشگاه علامه طباطبایی واگذار شده است؛ در صورت توافق و تحویل زمین دانشگاه علامه به سازمان پارك‌ها و فضاي سبز شهرداري كرج مي‌تواند در طرح جوان‌سازي باغ قرار بگيرد.
به‌گفته برخي از مسئولان شهرداري كر، در تمامي اين سال‌ها كه باغ مورد بي‌توجهي قرار گرفته؛ نكته قابل توجه اينجاست كه خاك باغ سيب مرغوبيت خود را حفظ كرده و ریشه درختان را در خود جای داده است.خوشبختانه باتوجه به شرایط مساعد خاک و سیستم آبیاری نوین، وضعیت کنونی فعلي درختان در بهترین حالت ممکن است.
نگران باغ هستيم
اما همچنان نگرانی نسبت به بخي از باغ سیب تحت مالكيت دانشگاه علامه ، وجود دارد. شوربختانه عرصه متعلق به دانشگاه علامه در شرایط اسفباری به سر می‌برد. حال پرسش اينجاست که آیا مالکیت دانشگاه علامه طباطبايي در باغ سيب مهرشهر به‌صورت مادام‌العمر است؟ یا اینکه دانشگاه موظف بوده است طی مدت زمان مشخصی، ساختمان دانشگاه را احداث و آن را مورد بهره‌برداري قرار دهد؟ مالكان باغ سيب مهرشهر، مهم‌ترين عامل نابودي و تخريب باغ در چند دهه اخير هستند. عملكرد مالكان، خود گواه روشني بر اين موضوع است. آيا دوباره آرامش به اين باغ باز خواهد گشت يا كرجي‌ها شاهد نابودي ميراث ديگري در شهرشان خواهند بود.
منبع: قانون/سیاوُش آریا/۱ آبان ۹۷
