سکوت در برابر قتل‌های‌خانواد‌گی

دیدارنیوز ـ همین چند وقت پیش مردی به خاطر مهریه همسرش را به قتل رسانید. البته در چند سال اخیر این ناهنجاری‌ها تنها در خبر باقی می‌ماند و هیچ سازمانی آمار رسمی از این قتل‌ها در کشور را منتشر نمی‌کنند. تنها آماری که می‌توان به صورت رسمی به آن استناد کرد خبری است که معاون وقت جرائم جنایی پلیس آگاهی در سال ۹۲ اعلام کرد و بر اساس این آمار نرخ قتل در کشور 8/2 در هر صد هزار نفر جمعیت است. کارشناسان معتقدند که بیکاری و مشکلات مالی یکی از دلایل این اتفاق است. دستیار ویژه رئیس‌ جمهور در امور شهروندی نیز به آن تاکید دارد و در این رابطه گفته است، ریشه فجایعی همچون قتل‌های خانوادگی در فقر و مشکلات مالی است و باید برای جلوگیری از آن مشکلات معیشتی مردم را کاهش داد. شهیندخت مولاوردی در واکنش به قتل‌های خانوادگی و پدیده همسرکشی و دخترکشی، به ایلنا گفت: البته این قتل‌ها را نمی‌توانیم به مشکلات مردان و بیکاری‌شان تعمیم دهیم و بگوییم پدیده و شایع شده است، این مسائل به صورت موردی اتفاق می‌افتد و حتی ممکن است برخی مواقع یک زن، شوهرش را بکشد. فقر فرهنگی در این زمینه نیز جای خودش را دارد و آسیب‌های ناشی از فقر از جمله اعتیاد نیز به این امر دامن می‌زند. اینها شاید حادثه باشد، اما بنده نامش را فاجعه می‌گذارم؛ همچون فاجعه‌ چند روز گذشته که زنی توسط شوهرش به خاطر گرفتن حق طبیعی‌اش(مهریه) به آن شکل فجیع به قتل رسید. مسئولان و متولیان امر درباره فجایع پیش‌آمده دست روی دست نگذارند. جامعه نباید به نحوی مدیریت شود که روز به روز شاهد افزایش چنین فجایعی باشیم.

تهران در صدر قتل‌های خانوادگی نیست

شاید در نگاه اول این آمار در تهران بیشتر از دیگر نقاط کشور باشد. بر اساس مطالعاتی که در سال‌های ۸۵ و ۸۶ انجام شده بود، قتل‌های خانوادگی حدود ۴۰ درصد از قتل‌های عمد پایتخت را تشکیل می‌داد. هرچند حمیدرضا یار احمدی، رئیس پلیس وقت آگاهی استان تهران این امر را رد می‌کند و می‌گوید: کلانشهر تهران زیر ذره بین پلیس است و این طور که ادعا می‌شود، از ابتدای سال ۹۷ وقوع قتل‌های خانوادگی افزایش داشته، صحیح نیست. از ابتدای سال‌جاری تاکنون تنها دو پرونده قتل خانوادگی در پایتخت داشتیم که در هر دو پرونده ماموران پلیس آگاهی در کمترین زمان ممکن ورود پیدا کردند و با توجه به سرنخ‌های موجود در صحنه نیز موفق به شناسایی و دستگیری قاتل شدند.

مشکلات خانوادگی دلیل اصلی قتل

با توجه به گفته‌های رئیس پلیس وقت آگاهی استان تهران وقتی به اخبار مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که این مشکلات در استان‌های صنعتی همچون مرکزی، قزوین، خراسان، خوزستان، کرمانشاه و... رشد چشمگیری داشته و به دلیل صنعتی بودن این استان‌ها تنها فقر دلیل اتفاق نبوده است. عواملی که جامعه‌شناسان اختلافات خانوادگی، مشكلات شخصیتی، افسردگی و... را ناشی از این اتفاقات می‌دانند. همچنین عالیه شكربیگی، جامعه‌شناس درباره منشأ این خشونت‌ها در خانواده گفت: امروز ارتباط بین اعضای خانواده وجود ندارد، عشق و علاقه بین اعضای خانواده كمرنگ‌تر شده و مشكلات مختلفی در این رابطه وجود دارد و باعث شده تفاوت بین نسلی به وجود بیاید. این تفاوت بین نسلی و كمرنگ شدن عاطفه، می‌تواند به خشونت خانوادگی دامن بزند. او با اشاره به اینکه ارتباط خانواده و جامعه دو سویه است، افزود: قتل‌های خانوادگی نشان می‌دهد درصدی از خانواده‌های ما به پوچی رسیده‌اند و باور به معنویت و اخلاق را از دست داده‌اند. وقتی افراد به یك باور دینی و اخلاقی اعتقاد داشته باشند، در برابر هر مشكلی دست به خشونت و قتل نمی‌زنند، با توكل و صبوری و مشورت، مشكلشان را حل می‌كنند. این در حالی است که احمد بخارایی، مدرس دانشگاه نظر متفاوتی دارد. او با اشاره به قتل‌هایی که قاتل و مقتول عضو یک خانواده هستند، گفت: بر اساس آمارها در سال ۹۶ حدود ۳۰۰ مورد قتل خانوادگی رخ داده و این عدد تنها بخشی از آماری است که به طور رسمی ثبت شده؛ زیرا در فرهنگ و تفکر بعضی افراد در برخی مناطق کشور، برخی اماکن، محله‌ها و خرده‌ فرهنگ‌ها، گزارش قتل‌های خانوادگی، رفتاری هنجارشکنانه تلقی می‌شود و افراد ترجیح می‌دهند این دسته از قتل‌ها پوشیده بماند. این مدرس دانشگاه همچنین از افزایش سه برابری آمار قتل‌های خانوادگی در سه دهه اخیر خبر داد؛ روندی که به گفته او می‌تواند ادامه پیدا کند. به عقیده بخارایی دستیابی به هویت اجتماعی یکی از عوامل تشکیل خانواده است؛ اما در سطوح بالاتر برخی افراد بعد از تشکیل خانواده دچار فقر و مشکلات مالی شده و به این ترتیب یکی از علت‌های قتل‌های خانوادگی شکل می‌گیرد. در این شرایط در زمانی که نرخ بیکاری در جامعه افزایش می‌یابد و نیازهای معیشتی افراد که برای رفع همان نیازها تشکیل خانواده داده‌اند، برطرف نمی‌شود، بحران اقتصادی از جامعه به خانواده منتقل می‌شود. بخارایی همچنین معتقد است: فرهنگ ما فرهنگ مصرفی و زیاده‌خواهی است و ما عادت نکردیم به حداقل‌ها راضی شویم و افزود: زمانی که الگوهای فرهنگی و موانع اقتصادی در هم تنیده شوند، برون‌ داد آنها وقوع قتل‌های خانوادگی است. این جامعه شناس با بیان اینکه در بین قتل‌های خانوادگی زن‌ها بیشتر نقش مقتول را ایفا می‌کنند و مردها قاتل ادامه داد: انتقام‌گیری و تبعیض اجتماعی نیز از دلایلی است که گاهی به قتل‌های خانوادگی منجر می‌شود. در این رابطه در موضوع تبعیض‌ها باید اصلاحات قانونی صورت بگیرد و در بحث انتقام‌ گیری نیز پخش آموزش‌های مهار کردن کینه در صدا و سیما و تدریس آنها در مدارس می‌تواند تاثیرگذار باشد. او در توضیح اصلاح تبعیض‌ها ادامه ‌داد: در زمان خیانت مرد به زن، قانون پشتوانه زن نیست، اما برعکس در زمان خیانت زن به مرد، قانون پشتوانه مرد است. به گزارش خبرآنلاین، او از بدترین پیامدهای قتل‌های خانوادگی را سکوت زنان دانست و افزود: برخی زنان بعد از اطلاع پیدا کردن از موارد مشابه قتل‌ و ناملایمات، زمانی که از سوی اعضای خانواده مورد ظلم قرار می‌گیرند، حاضر به تن‌دادن به ظلم می‌شوند و سکوت می‌کنند؛ چون از حمایت قانونی برخوردار نیستند و این امر ناشی از ساختار مردسالارانه در جامعه ماست. به باور بخارایی، عدم درک شرایط نوین خانواده‌ها نیز می‌تواند آمار قتل‌های خانوادگی را افزایش بدهد.

منبع: آرمان/ وحید استرون/۱ آبان ۹۷