اسرار و عجايب ميزبانی پكن از المپيک زمستانی ۲۰۲۲

دیدارنیوز: هنگامی که کمیته بین‌المللی المپیک هفت سال پیش برای انتخاب میزبان بازی‌های زمستانی ۲۰۲۲ تشکیل جلسه داد، شی‌جین‌پینگ رهبر چین یک پیام ویدیویی کوتاه ارسال کرد. این پیام به نتیجه رای‌گیری که بسیار نزدیک و بحث‌برانگیز بود کمک شایانی کرد.

چین تجربه چندانی در ورزش‌های زمستانی و برفی نداشت. در کوه‌های اطراف پکن برف چندانی نمی‌بارد که به درد ورزش‌های فضای باز بخورد. گاهی اوقات هم آلودگی هوا آن‌قدر زیاد می‌شود که پدیده وارونگی هوا رخ می‌دهد. آقای شی متعهد شد همه این‌ها را برطرف کند. او از اعتبار شخصی خود مایه گذاشت تا پیشنهادی که در آن زمان جسورانه به نظر می‌رسید به نتیجه برسد. او در نشست نمایندگان المپیک در کوالالامپور پایتخت مالزی خطاب به دیگران گفت: «ما به هر قولی که داده‌ایم عمل خواهیم کرد.» درحالی‌که تنها چند روز دیگر به شروع بازی‌ها باقی مانده است چین کاملا برای برگزاری رقابت‌ها آماده است. این کشور موانعی را که پیش از این پیشنهاد پکن را دور از انتظار نشان می‌داد پشت سر گذاشته است.

حال این رقابت‌ها قرار است دوباره تبدیل به ویترینی از دستاورد‌های این کشور بشود. همان‌طورکه در سال ۲۰۰۸ زمانی که پکن میزبان بازی‌های المپیک تابستانی بود این اتفاق رخ داد؛ با این تفاوت که این کشور در حال حاضر تفاوت بسیار زیادی کرده است.

چین دیگر نیازی به اثبات جایگاه خود در صحنه جهانی ندارد. در عوض می‌خواهد چشم‌اندازی گسترده‌تر از یک ملت مرفه که اعتماد به نفس بالایی دارد به نمایش بگذارد؛ آن‌هم تحت رهبری آقای شی که قدرتمندترین رهبر این کشور از زمان مائوتسه تونگ به حساب می‌آید. اگر در گذشته دولت چین به دنبال مدارا با منتقدانی که در مورد موفقیت بازی‌ها تردید می‌کردند بود، امروز علنا با آن‌ها مقابله می‌کند.

آقای شی که امسال برای سومین دوره ریاست‌جمهوری چین آماده می‌شود، گفت: «پکن ۲۰۲۲ نه تنها اعتماد به نفس ما را در جهت تحقق ایده جوانسازی ملت بزرگ چین افزایش خواهد داد که تصویر خوبی نیز از کشور ما پیش روی چشم دنیا به نمایش می‌گذارد. همچنین تعهد ما را به ساختن جامعه‌ای با آینده‌ای مشترک برای بشریت نشان می‌دهد.»

دولت آقای شی انتقادات فعالان حقوق بشر و رهبران جهان از جمله جو بایدن را رد کرده است. آن‌ها به صورت ضمنی به پخش‌کنندگان و حامیان مالی المپیک هشدار داده‌اند که در برابر درخواست‌ها برای اعتراض یا تحریم مسابقات به دلیل سرکوب سیاسی چین در کشور هنگ‌کنگ یا اتفاقاتی که در سین‌کیانگ، منطقه عمدتا مسلمان‌نشین در شمال غرب چین رخ داده کوتاه نیایند.

چین همچنین پروتکل‌های کمیته بین‌المللی المپیک در رابطه با مقابله با بیماری کرونا که در المپیک توکیو به کار گرفته شد را ارتقا داده است. آن‌ها تدابیر سخت‌گیرانه‌تری نسبت به کشور همسایه در پیش گرفته‌اند. این کشور بر حفظ استراتژی «کووید صفر» تاکید دارد. این استراتژی از زمان بروز بیماری کرونا در شهر ووهان و قرنطینه کامل شهر انجام شده است. چین بدون توجه به هزینه‌ای که این کار برای اقتصاد کشور و مردم به دنبال دارد بر آن پافشاری کرده است.

امروزه تعداد بسیار کمی از مردم این توهم را در سر دارند که دادن امتیاز میزبانی رویداد المپیک به چین سیاست‌های اقتدارگرایانه این کشور را تعدیل می‌کند. در سال ۲۰۰۸ عده زیادی چنین تصوری داشتند. چین در آن زمان به دنبال هماهنگ‌سازی خود با دنیا بود. امروز دنیا باید خودش را با چین هماهنگ کند.

خو گوچی مورخ دانشگاه هنگ‌کنگ و نویسنده کتاب «رویا‌های المپیک: چین و ورزش ۱۸۹۵ تا ۲۰۰۸» گفت: «آن‌ها برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود به این نیاز ندارند. آن‌ها برای موفقیت بزرگ این رویداد نیازی به خشنود کردن تمام دنیا ندارند.» کمیته بین‌المللی المپیک و شرکت‌های بین‌المللی و تقریبا کل کشور‌های دنیا چنان به چین و بازار بزرگ آن وابسته شده‌اند که کمتر کسی می‌تواند یا جرات آن را دارد که با سیاست‌های چین و مسیری که آقای شی در پیش گرفته مخالفت کند.

منتقدان چین، فعالان حقوق بشر و کار و سایرین کمیته بین‌المللی المپیک را به شکست در فشار بر آقای شی برای تغییر سیاست‌های اقتدارگرایانه این کشور متهم کرده‌اند. این اتهام با این پیش‌فرض صورت می‌گیرد که کمیته دارای اهرمی برای استفاده در این جهت است.

مدتی پیش دولت آقای شی در رابطه با سرکوب اتهام تجاوز جنسی تنیسور سرشناس چینی پنگ شوآی با سابقه سه بار حضور در المپیک با خشم بین‌المللی مواجه شد. با این حال کمیته بین‌المللی المپیک در این رابطه صحبتی انجام نداد و در عوض صرفا به رفع نگرانی در مورد محل نگهداری این تنیسور کمک کرد.

کارایی سرسخت که خیلی‌ها آن را بی‌رحمانه توصیف می‌کنند همان چیزی است که برای نمایندگان المپیک جذاب است زیرا آن‌ها تجربه هزینه‌های سرسام‌آور بازی‌های زمستانی سوچی ۲۰۱۴ روسیه و هرج‌ومرج در نحوه آماده‌سازی بازی‌های تابستانی ۲۰۱۶ ریودوژانیرو را از سر گذرانده بودند. همان‌طورکه آقای شی وعده داده بود، هوای آلوده آسمان پکن را از بین برده است. تا حدی که اگر نگوییم به‌طور کامل، جای خود را به آسمان آبی داده است. راه‌آهن‌های پرسرعت سفر از پکن به دورترین نقاط را از چهار ساعت به یک ساعت کاهش داده است.

در منطقه‌ای که همیشه کمبود آب وجود داشته چین شبکه‌ای از خطوط لوله ایجاد کرده تا دسته‌ای از ماشین‌های برف‌ساز را تغذیه کند تا دامنه‌های بایر و خشک را سفیدپوش کند. مقامات چین این هفته ادعا کردند کل بازی‌ها fully carbon neutral یا همان کربن خنثی خواهد بود. کریستف دوبی مدیر اجرایی بازی‌های دور بعدی المپیک در مصاحبه‌ای گفت چین ثابت کرده شریکی است که مایل است و می‌تواند هر کاری که برای رقابت‌ها لازم است را صرف‌نظر از چالش‌ها انجام دهد.

IOC سوالات مربوط به حقوق بشر و دیگر مناقشاتی که بازی‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند را منحرف کرده است. درحالی‌که منشور کمیته خواستار بهبود و ارتقای احترام به حقوق بشر است. مقامات گفته‌اند که قضاوت در مورد سیستم سیاسی کشور میزبان به عهده آن‌ها نیست. در عوض چیزی که برای کمیته اهمیت دارد عدم لغو بازی‌هاست. توماس باخ رییس IOC گفته با انتخاب پکن کمیته به یک انتخاب مطمئن رسیده است. ما می‌دانیم چین به وعده‌های خود عمل می‌کند.

جایی که برف به ندرت می‌بارد

تلاش پکن برای تبدیل شدن به اولین شهری که میزبان بازی‌های المپیک تابستانی و زمستانی است زمانی ریشه دواند که لیم چی وا فرزند یک سرمایه‌دار مالزیایی فعال در کازینو و زمین‌های گلف در دهه ۱۹۹۰ میلادی به پکن پررونق نقل مکان کرد و مکانی برای اسکی می‌خواست!

او مجبور بود جاده‌های پر پیچ و خم شمال غرب پکن را به مدت پنج ساعت به سمت منطقه‌ای کوهستانی رانندگی کند. تنها پیست اسکی منطقه یک ساختمان چوبی با یک اتاق غذاخوری، تعداد انگشت‌شماری اتاق هتل و یک فروشگاه کوچک لوازم اسکی بود. لیم که در شهر تفریحی امریکایی ویل اسکی آموخته بود خیلی زود با مقامات محلی قرارداد بست تا ۲۴۷۰۰ هکتار از تپه‌های بایر را به بزرگ‌ترین پیست اسکی چین تبدیل کند.

در سال ۲۰۰۹ او با گرهارد هایبرگ نماینده نروژ در هیات اجرایی المپیک که بر سازماندهی بازی‌های زمستانی ۱۹۹۴ در لیلهایمر نظارت داشت، ملاقات کرد. آن‌ها باهم شروع به تجسم نحوه برگزاری بازی‌ها در تپه‌های نزدیک به دیوار بزرگ چین کردند.

چین قبلا هم به دنبال برگزاری بازی‌های المپیک زمستانی بود. آن‌ها در سال ۲۰۱۰ پیشنهاد برگزاری بازی‌ها را در هاربین مرکز استان شمال شرقی چین یعنی هیلونگ جیانگ دادن؛ جایی که پایگاه سابق روسیه بودرا دادند. آن‌ها در سال ۲۰۰۳ که ونکوور به عنوان میزبان معرفی شد هم درخواست دادند که به فهرست نهایی راه پیدا نکرد. در آن زمان میزبانی‌های بازی‌های زمستانی با مشکل مواجه شده بود. ونکوور تحت‌تاثیر هوای گرم غیر قابل پیش‌بینی قرار گرفت. سوچی ۲۰۱۴ که به عنوان نمادی از حکومت ولادیمیر پوتین در روسیه به حساب می‌آمد هزینه خیره‌کننده ۵۱ میلیارد دلاری به جا گذاشت.
چین، اما مزیت‌های غیرمنتظره‌ای در برگزاری بازی‌ها دارد. آن‌ها می‌توانند از سایت‌های بازی‌های سال ۲۰۰۸ از جمله استادیوم نمادین آشیانه پرنده برای برگزاری مراسم افتتاحیه استفاده کنند. مکعب آب که ۱۴ سال پیش میزبان مسابقات شنا و غواصی بود به مکعب یخ تغییر نام داده است.

اسکیت نمایشی و اسکیت سریع در پیست کوتاه، تنها رشته‌هایی که چین موفق به کسب مدال طلا در بازی‌های ۲۰۱۸ شد، در استادیوم سرپوشیده پایتخت و محل برگزاری مراسم «دیپلماسی پینگ‌پنگ» بین چین و ایالات متحده در سال ۱۹۷۱ و مسابقات والیبال المپیک ۲۰۰۸ برگزار می‌شود.

چین قول داده فقط ۱.۵ میلیارد دلار برای پروژه‌های سرمایه‌ای در مکان‌ها هزینه کند. حتی با این مقدار هزینه، هزینه‌های عملیاتی المپیک زمستانی ۲۰۲۲ کسری از هزینه سوچی یا مسابقات پیونگ‌یانگ کره جنوبی در سال ۲۰۱۸ که ۱۳ میلیارد دلار هزینه داشت، خواهد بود.

با همه این تفاسیر در زمان رای‌گیری برای انتخاب میزبان بعید به نظر می‌رسید چین موفق شود. مخصوصا اینکه میزبان ۲۰۱۸ کشوری در آسیای شرقی بود و مقامات انتظار داشتند این‌بار شهری در اروپا برنده شود. سپس شهر‌های اروپایی یکی پس از دیگری کنار رفتند و تنها آلماتی پایتخت قزاقستان که زمانی جزو اتحاد جماهیر شوری بود باقی ماند.

نتیجه نهایی ۴۴ بر ۴۰ به نفع پکن با احتساب یک رای ممتنع بود. حامیان آلماتی به خاطر نقص در سیستم رای‌گیری الکترونیکی که باعث بازشماری آرا به صورت دستی شد عصبانی بودند. اینکه قزاقستان در آستانه بازی‌ها وارد آشفتگی سیاسی شده است اکنون اعتبار بیشتری به انتخاب پکن می‌دهد. ترنس برنز مشاور بازاریابی می‌گوید: «اگر برخی از شهر‌های اروپایی هم در رقابت با چین می‌ماندند احتمالا پیروز نمی‌شدند. اما می‌دانی چیست؟ آن‌ها در آنجا آویزان بودند و می‌دانید که برندگان راهی برای برنده شدن پیدا می‌کنند.»

چه کسی قدرت المپیک می‌شود

با در دست داشتن این پیشنهاد آقای شی حکم کرد که چین به سرزمین عجایب ورزش تبدیل شود. حتی اگر تعداد بسیار کمی در چین اسکی کنند. او در نامه‌ای به کمیته بین‌المللی المپیک متعهد شد که بازی‌ها شور و شوق ۳۰۰ میلیون نفر را شعله‌ور خواهد کرد.

در حال حاضر شش استراحتگاه در کو‌ه‌های نزدیک چونگلی در کوه‌های شمال پکن ایجاد شده. آن منطقه با ۲.۸ میلیون بازدید در زمستان ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ در مقایسه با ۴۸۰ هزار نفر در سه سال قبل علاقه زیادی به اسکی ایجاد کرده‌اند. استراحتگاه آقای لیم توسط برگزارکنندگان المپیک چین برای مسابقات اسنوبرد و اسکی آزاد انتخاب شده است. در نزدیکی آن مسابقات پرش با اسکی انجام می‌شود. مجموعه‌ای شبیه به عصای تشریفاتی مشهور در سلسله چینگ به همراه یک استادیوم ۶ هزار نفری که قرار است بعدا برای فوتبال استفاده شود.

رویداد‌هایی که نیاز به شیب‌های طولانی‌تر دارد در سمت دیگر کوه نزدیک یانکینگ در لبه شمالی پکن برگزار می‌شود. ایجاد هفت مسیر برای دستیابی به آنجا مستلزم انفجار گسترده در مسیر‌های اسکی در صخره‌های نزدیک به دیوار چین بود.

زمانی که پکن پیشنهاد میزبانی داد کمیته ارزیابی نگران مناظر اطراف محل برگزاری مسابقات بود. در گزارش کمیته آمده بود: «خارج از میدان مسابقه به ویژه دریانکینگ، برفی نمی‌بارد و این بر درک بصری محیط تاثیر می‌گذارد.» راه‌حل چین ساخت خط لوله و مخازن برای تامین ماشین‌هایی بود که تمام منطقه را برفی می‌کرد؛ راه‌حلی که علاوه بر ساختن برف آن را واقعی هم جلوه بدهد. اواخر ماه گذشته در روستای چونگلی که ورزشکاران زیادی در آنجا اقامت خواهند داشت، ماشین‌ها شب و روز کار کردند تا توده‌های برف را نه تنها در مسیر پیاده‌روی بلکه در جنگل‌ها و مزارع اطراف نیز ایجاد کنند تا یک روکش آلپ‌مانند درست شود، حداقل برای دوربین‌های تلویزیونی. کارگران همچنین ده‌ها هزار درخت کاشته‌اند که به سیستم پیچیده آبیاری نیاز دارند. این درخت‌ها در ردیف‌های طولانی و مستقیم ایستاده‌اند و بیشتر شبیه مزرعه درخت کریسمس هستند تا جنگل‌های طبیعی.

سکاندار المپیک

اولین کار جدی آقای شی در چین آماده‌سازی پکن برای المپیک ۲۰۰۸ بود. او اخیرا به بالاترین نهاد سیاسی کشور یعنی کمیته دایمی حزب پیوسته است. انگار نقش او در ۲۰۰۸ آزمونی برای پتانسیل رهبری او بود. او علاقه خاصی به آمادگی‌های نظامی برای بازی‌ها داشت. از جمله ۴۴ ضدهوایی اطراف محل مسابقات نصب کرد حتی با اینکه احتمال حمله هوایی به پکن در ایام المپیک تقریبا صفر بود.

آماده‌سازی بازی‌های پیش رو نشان‌دهنده سبک حکومتی آقای شی است. او در مرکز هر تصمیمی بوده. از طرح دهکده المپیک تا مارک اسکی و لباس اسکی‌بازان. او در مورد مقابله با ویروس کرونا هم نظر خودش را به کمیته بین‌المللی المپیک تحمیل کرده است. در حالی که کمیته سعی داشت چین را متقاعد کند که در مقابله با کرونا از روش ژاپن بهره ببرند چین به سیاست کووید صفر اصرار کرد. سیاستی که تنش‌های زیادی ایجاد کرد. در پایان کمیته المپیک به درخواست چین برای انجام رژیم آزمایش روزانه بسیار تهاجمی سر تعظیم فرودآرود.

سال گذشته در پاییز پنگ شوآی تنیسور چینی اتهام آزار جنسی را متوجه ژانگ گائولی کرد. گائولی تا قبل از بازنشستگی تا سال ۲۰۱۸ بر آماده‌سازی چین برای بازی‌های ۲۰۲۲ نظارت داشت. مقامات چین اتهامات او را از اینترنت پاک کردند. همین باعث شد افرادی که خواهان تحریم المپیک بودند دوبرابر شوند. المپیک ۲۰۰۸ هم با انتقادات جدی مواجه بود و اتهامات امروز خیلی بیشتر شده است.

مدیر بازاریابی سابق المپیک گفت: «همه مسائل سیاسی که امروز در دستور کار قرار دارند، هفت سال پیش مطرح نبودند» و با این حال بازی‌ها ادامه خواهد داشت.

به دلیل شیوع ویروس کرونا، از حضور تماشاگران خارجی و حتی چینی‌های معمولی در بازی‌ها جلوگیری می‌شود. در عوض چین فقط به تماشاگران منتخب اجازه حضور در مسابقات را می‌دهد. این بیشتر نمایشی برای تماشاگران تلویزیونی چینی و بین‌المللی خواهد بود و نمایی طراحی‌شده از کشور ارایه می‌دهد؛ همان چیزی که دولت آقای شی به دنبال آن است. شاید اگر ویروس کرونا نبود چین شرایط بهتری برای میزبانی ارایه می‌کرد. آن‌ها از همین امروز برای نامزدی میزبانی المپیک ۲۰۳۶ آماده می‌شوند. آقای شی در سخنرانی سال نو گفت: «جهان مشتاقانه منتظر چین است و چین آماده است.»

منبع: نیویورک‌تایمز