مقامات روسیه آشکارا از شکست غرب در افغانستان خوشحالند و وضعیت کنونی افغانستان را حاصل سیاست‌های آمریکا می‌دانند اما در عین حال ردی از نگرانی را می‌توان در اظهارات آن‌ها جستجو کرد.
دیدارنیوز: تحولات افغانستان و سلطه ناگهانی طالبان بر این کشور برای بسیاری از کشور‌ها تکان دهنده بود و روسیه هم از کشور‌هایی بود که با حساسیت بالا به موضوع پرداخت چرا که امنیت خود و کشور‌های سازمان پیمان جمعی را به خاطر احتمال نفوذ افراط گرایان و آمریکا در آسیای میانه در خطر می‌بیند.
موضوع افغانستان و طالبان این روز‌ها محوراصلی سخنان مقامات و شخصیت‌های روسی و موضوع تحلیل‌های رسانه‌ای این کشور شده است.
روسیه که تا قبل از اشغال افغانستان توسط طالبان به عنوان میانجی، میزبان مذاکرات تروئیکای گسترش یافته برای حل و فصل اختلافات گروه‌های بین افغان بود و حتی چند دوره مذاکرات نیز در مسکو برگزار شد، اکنون امنیت خود را از ناحیه نفوذ آمریکا و تروریست‌های داعشی در خطر می‌بیند.
مسکو ضمن مذاکرات مختلف با سران طالبان و روسای جمهوری دیگر کشور‌ها برای بررسی و کنترل اوضاع به همراه کشور‌های پیمان امنیت جمعی رزمایش‌های در تاجیکستان هم مرز با افغانستان اجرا و همچنین نشست‌های فوق العاده‌ای را با سران این کشور‌ها برگزار کرده است.
روس‌ها البته این امیدواری را دارند که بر اساس وعده‌های طالبان به آن‌ها هیچ تعرضی به کشور‌های آسیای میانه نخواهد شد، اما پیشتر، کارشناسان روس گفته بودند که تصرف قدرت در افغانستان توسط طالبان، روسیه را تهدید می‌کند.
طالبان (به عنوان سازمانی تروریستی که در روسیه ممنوع است) تصرف کامل افغانستان را در ۱۵ آگوست اعلام کرد. پس از آن، خروج گسترده پناهندگان و تخلیه نمایندگی‌های دیپلماتیک غربی و کارکنان شرکت‌ها از این کشور آغاز شد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه همین دیروز در همایش در همایش حزب روسیه متحد گفت: «شما می‌دانید که امروز چه وضعیت سخت و هشدار دهنده‌ای در افغانستان ایجاد شده است. ما از نزدیک این وضعیت را دنبال می‌کنیم و با متحدان خود در سازمان امنیت جمعی تعامل فعال داریم.»
پوتین با بیان اینکه درگیری در افغانستان چندین دهه است که ادامه دارد، گفت: «اتحاد جماهیر شوروی تجربه ماندن در این کشور را داشت. ما درس‌های لازم را آموخته ایم.»
پوتین در پی تحولات افغانستان همچنین دستور داد که امنیت روسیه در تمامی زمینه‌ها تقویت شود. او تصریح کرد که مسکو از نزدیک وضعیت افغانستان را زیر نظر دارد، اما قصد مداخله درگیری مسلحانه در این کشور را ندارد.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در تاریخ ۱۸ آگوست (۲۷ مرداد) نیز در گفت و گوی تلفنی با ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران، تحولات افغانستان را مورد بحث و بررسی قرار داد. آیت‌الله رئیسی در این گفتگوی تلفنی با اشاره به تحولات افغانستان خاطرنشان کرد: برقراری امنیت، صلح و آرامش در افغانستان همواره مورد تاکید جمهوری اسلامی بوده است.
پوتین، در تاریخ ۲۰ آگوست (۲۹ مرداد) و در جریان دیدار با صدراعظم آلمان برای نخستین بار در خصوص تحولات افغانستان اظهار نظر کرد. وی تاکید کرد باید این واقعیت را پذیرفت طالبان تقریبا کل کشور را تحت کنترل خود دارد. وی افزود: «ضروریست تا سیاست غیرمسئولانه تحمیل ارزش‌های خود از خارج و ایجاد دموکراسی در کشور‌های دیگر بدون در نظر گرفتن سنت‌ها و خصوصیات تاریخی، قومی و دینی آن‌ها کنار گذاشته شود». به گفته پوتین، هرگونه «آزمون» سیاسی و اجتماعی تنها به نابودی کشور‌ها منجر میشود. رئیس جمهور روسیه تاکید کرد باید از نفوذ تروریستی‌ها در پوشش پناهنده به کشور‌های همسایه افغانستان جلوگیری شود.
رئیس جمهور روسیه در تاریخ ۲۱ آگوست (۳۰ مرداد) با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، تلفنی گفتگو کرد. دو طرف در این گفتگو به تفصیل وضعیت افغانستان را مورد برسی قرار دادند. روسای جمهور دو کشور بر اهمیت تامین امنیت و صلح در این افغانستان و مبارزه با تروریسم و تجارت مواد مخدر تاکید کردند.
لاوروف نیز در تمام سخنرانی‌های خود موضوع افغانستان؛ طالبان و خطر نفوذ آمریکا و تروریست‌های در آسیای میانه را پیش کشیده است.
سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه ۲۴ آگوست (دوم شهریور) اعلام کرد که مسکو نمی‌خواهد نظامیان آمریکایی را در کشور‌های آسیای میانه تا جنوب مرز روسیه ببیند.
وی افزود: گفت: روسیه توافقی با این کشور‌ها امضا کرده که همه اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی را ملزم می‌کند با استقرار نظامیان خارجی در قلمروی یک کشور عضو موافقت کنند.
وی افزود: دوم آنکه، با استقرار نظامیان آمریکایی که هدف اعلام شده شان قرار دادن افغانستان در معرض دید و بمباران این کشور در صورت لزوم است، این کشور‌ها بی درنگ خود را هدف حملات قرار میدهند.
وزیر امور خارجه روسیه ابراز تردید کرد که هیچ یک از کشور‌های این منطقه واقعا خواستار هدف قرار گرفتن باشند تنها به صرف اینکه به برآوردن طرح‌های ابتکاری آمریکا کمک کرده باشند.
لاوروف قبلا گفته بود هیچ یک از کشور‌های آسیای میانه علاقه‌ای به این مساله نشان ندادند زمانی که این ایده در رسانه‌ها منتشر شد.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در تاریخ ۱۷ آگوست (۲۶ مرداد) و در جریان سخنرانی در دانشگاه فدرال بالتیک، وضعیت افغانستان پس از خروج نیرو‌های آمریکایی از این کشور را فروپاشی توصیف کرد. وی تاکید کرد به دنبال فروپاشی اوضاع در افغانستان، انجام کار مشترک برای حل و فصل بحران‌های متعدد منطقه‌ای ضروریست.
الکسی پوشکوف، سناتور شورای فدراسیون روسیه، در تاریخ ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) با انتشار مطلبی در کانال تلگرامی خود نوشت: «تحولات افغانستان در واقع انتقام تاریخ، مذهب و ایدئولوژی از عصر معاصر و جهانی سازی است. زمان آن رسیده که نه از «پایان تاریخ» بلکه از افول مجموعه‌ای مکاتب فکری و نیز فروپاشی عقاید مورخین غربی سخن گفت". وی تحولات افغانستان را برای آمریکا فاجعه بار توصیف کرد.
ضمیر کابولوف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان، در تاریخ ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) در گفتگو با خبرگزاری تاس اعلام کرد: «روسیه برای به رسمیت شناختن رژیم طالبان عجله نخواهد کرد؛ ما به رفتار رژیم توجه خواهیم نمود». وی نسبت به برقراری روابط دوستانه میان مسکو و دولت جدید افغانستان اظهار امیدواری کرد و اظهار داشت روسیه همواره از تشکیل دولت انتقالی حمایت کرده است. به گفته کابولوف، سفیر روسیه در افغانستان روز دوشنبه با نماینده طالبان دیدار خواهد کرد.
ضمیر کابولوف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان، در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۴ مرداد) و در گفتگو با خبرگزاری «اخا ماسکوا» اعلام کرد روسیه از اینکه افغانستان طالبان یادآور داعش باشد، واهمه‌ای ندارد.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در تاریخ ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) در کانال تلگرامی خود نوشت: «در افغانستان دو نیرو در تقابل یکدیگر قرار دارند که هر دوی آن‌ها نتیجه سیاست‌های آمریکا هستند». وی تاکید کرد جهان با نگرانی تحولات افغانستان را دنبال می‌کند.
ولادیمیر جاباروف، معاون رئیس کمیته روابط بین الملل شورای فدراسیون در تاریخ ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) اعلام کرد روسیه در امور حاکمیتی افغانستان دخالت نخواهد کرد. وی تاکید کرد ضروریست تا وضعیت افغانستان فورا در سازمان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
کنستانتین کاساچوف، معاون رئیس شورای فدراسیون روسیه در تاریخ ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) در صفحه فیس بوک خود اظهار داشت بعد از تصرف افغانستان توسط طالبان، تهدیداتی که روسیه و متحدانش با آن مواجه هستند، افزایش خواهد یافت. وی افزود: «بعد از شکست پیکارجویان در سوریه و عراق، اکنون شاهد افزایش توجهات داعش به افغانستان هستیم. در افغانستان گروه‌های [افراطی]مختلفی حضور دارند و اکنون در مناطق شمالی کشور مستقر هستند". کاساچوف با اشاره به احتمال همکاری طالبان با داعش تاکید کرد: «مسئله این نیست که آیا می‌توان به طالبان اعتماد کرد یا خیر. بر خلاف داعش، طالبان در اصل یک جنبش ناسیونالیستی پشتون است که وظایف آن تا حد زیادی محدود به خاک افغانستان است. طالبان نیز اعلام کرده اند با داعش مقابله خواهند کرد".
سفارت روسیه در افغانستان در تاریخ ۱۵ آگوست (۲۴ مرداد) با انتشار مطلبی به توضیح شرایط حاکم در کابل پرداخت. در این مطلب آمده است: «وضعیت در کابل کمی متشنج است. اما هیچ جنگی در پایتخت جریان ندارد. تا آنجایی که ما مطلع هستیم، طرف‌ها در حال برقراری تماس‌های سیاسی هستند». سفارت روسیه تاکید کرد از آنجایی که تهدیدی متوجه سفارت نیست، نیازی به تخلیه آن وجود ندارد.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه در تاریخ ۱۶ آگوست و در کانال تلگرام خود اظهار داشت آمریکا به نقض حقوق بشر در افغانستان و درخواست مردم برای تخلیه آن‌ها در فرودگاه کابل بی اعتناست.
زاخارووا تاکید کرد آمریکا به کسانی که با این کشور همکاری کرده بودند وعده داده بود که آن‌ها را از انتقام طالبان نجات خواهد داد، اما اکنون در برابر درخواست‌های متعدد افغان‌ها برای تخلیه آن‌ها از افغانستان سکوت اختیار کرده است.
دیمیتری ژیرنوف، سفیر روسیه در افغانستان در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) در برنامه تلویزیونی «راسیا ۲۴» اعلام کرد نیرو‌های طالبان محافظت از محوطه بیرونی ساختمان سفارت روسیه را برعهده گرفته و جایگزین نیرو‌های امنیت ملی افغانستان شده اند. به گفته ژیرنوف، طالبان اطمینان داده اند که یک مو از سر کارکنان سفارت روسیه به زمین نخواهد افتاد. سفیر روسیه افزود وضعیت در شهر آرام است و مدارس دخترانه به کار خود ادامه میدهند.
ضمیر کابولوف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان، در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) در گفتگو با شبکه «رِن تی وی» اظهار داشت: «تا آنجایی که من اطلاع دارم تاکنون هیچ تعرضی به سفارت آمریکا در کابل نشده است. تفاوت ما با آمریکا در این است که روسیه زودتر از ایالات متحده متوجه تحولات افغانستان شد. ما مدت هاست که با طالبان ارتباط تاکتیکی داریم و ضمانت‌های مشخصی از این جنبش دریافت کرده ایم". وی تاکید کرد کارکنان سفارت روسیه به فعالیت خود در افغانستان ادامه میدهند.
ضمیر کابولوف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان، در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) در گفتگو با شبکه «راسیا ۲۴» اظهار داشت که توافق با طالبان در مقایسه دولت دست نشانده کابل راحت‌تر است. وی تاکید کرد طالبان توافقات مربوط به تامین امنیت سفارتخانه‌های روسیه و کشور‌های آسیای مرکزی را رعایت می‌کنند. وی پایبندی طالبان به وعده‌های خود مبنی بر تامین امنیت سفارتخانه‌ها را سیگنالی امید‌بخش معرفی کرد. کابولوف تاکید کرد روسیه برای هرگونه تغییر در تحولات افغانستان آماده است. کابولوف افزود: «به نظر من، روسیه، آمریکا، چین، پاکستان و ایران در حال حاضر از قدرتمندترین بازیگرانی هستند که می‌توانند کمک کنند تا افغانستان به ورطه هرج و مرج و جنگ داخلی نیافتد».
رمضان قدیروف، رئیس جمهوری چچن، در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) و در صفحه اینستاگرام پسر خود تحولات افغانستان را حقه جدید آمریکا علیه مسلمانان توصیف کرد. وی افزود: «آن‌ها می‌گفتند که هرگز از افغانستان خارج نمی‌شوند، اما اکنون همه را رها کرده و از کشور گریختند. بن لادن طرح آمریکا بود، طالبان نیز طرح آمریکاست». قدیروف تاکید کرد که کشور‌های متحد روسیه باید مرز‌های خود تحکیم کرده و آماده بدترین شرایط باشند.
ضمیر کابولوف، نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور افغانستان، در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) در گفتگو با شبکه تلویزیونی زویزدا اظهار داشت که اشرف غنی به مفتضحانه‌ترین شکل از کشور گریخت و شایسته است که وی توسط مردم افغانستان به دادگاه کشانده شود و پاسخگو باشد. وی افزود: «این فرد دو روز پیش در تلویزیون ظاهر شد و گفت که تا آخرین لحظه زندگی مقاومت کند. اما در عمل چیز دیگری رقم خورد. او با شک و تردید انتخاب شد، بد حکومت کرد و با رسوایی به کارش پایان داد». کابولوف همچنین تاکید کرد کشورش تاکنون از رفتار طالبان راضی است.
نیکیتا ایشنکو، دبیر رسانه‌ای سفارت روسیه در افغانستان در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) در گفتگو با ریانوواستی به توضیح این موضوع پرداخت که چطور رئیس جمهور سابق افغانستان هنگام فرار از کشور پول خارج می¬کرده است. وی در این خصوص گفت: «چهار اتومبیل را پر از پول کردند، آن¬ها سعی کردند مقدار دیگری پول را به هلیکوپتر برسانند، اما همه چیز طبق برنامه پیش نرفت و مقداری از پول در باند پرواز باقی ماند».
الکساندر گروشکو، معاون وزیر خارجه روسیه در تاریخ ۱۶ آگوست (۲۵ مرداد) در گفتگو با ریانواستی اظهار داشت که وضعیت افغانستان نتیجه ناگزیر خروج نیرو‌های آمریکایی و ناتو از این کشور است. وی افزود روسیه پیشتر به ناتو پیشنهاد ایجاد یک ساز و کار همکاری پیرامون افغانستان را در صورت خروج نیرو‌ها و ایجاد وضعیت اضطراری داده بود که ناتو به این پیشنهاد علاقه‌ای نشان نداد.
ویچسلاو والودین، رئیس دومای روسیه در تاریخ ۱۷ آگوست (۲۶ مرداد) در کانال تلگرامی خود اظهار داشت که حضور نیرو‌های آمریکایی در افغانستان با تراژدی پایان یافت.
وی افزود در زمان حضور آمریکایی‌ها ۲۵۰ هزار غیرنظامی در نتیجه عملیات ناتو و تحرکات تروریست‌ها جان باختند؛ این وضعیت نشان از فروپاشی سیاست خارجی آمریکا دارد. وی تاکید کرد وضعیت در افغانستان نمی‌تواند موجب نگرانی مسکو نباشد چراکه بر خلاف آمریکا، روسیه و متحدانش در نزدیکی مرز‌های افغانستان قرار دارند.
دیمیتری ژیرنوف، سفیر روسیه در کابل، در تاریخ ۲۲ آگوست (۳۱ مرداد) و با حضور در برنامه «سالاویف لایو» نخستین روز‌های حکومت طالبان در افغانستان را مثبت ارزیابی کرد. وی افزود ۸ روز است که در کابل نظم برقرار است. ژیرنوف همچنین از حضور نماینده طالبان در سفارت روسیه در کابل خبر داد. به گفته این دیپلمات، طالبان از روسیه خواسته اند تا به اهالی پنجشیر اعلام کند که اعظای این گروه قصد ندارند با زور وارد این منطقه شده و به دنبال گفتگو هستند.
اولگ سیرامولوتوف، معاون وزیر خارجه روسیه، در تاریخ ۲۳ آگوست (۱ شهریور) در گفتگو با ریانوواستی اظهار داشت مسکو عجله‌ای برای خارج کردن طالبان از فهرست گروه‌های تروریستی روسیه ندارد. وی تاکید کرد روسیه به اقدامات عملی حکومت جدید و نیز تصمیمات مربوطه شورای امنیت سازمان ملل توجه خواهد کرد. سیرامولوتوف افزود در حال حاضر موضوع اعزام نیرو‌های نظامی روسیه به افغانستان مطرح نیست.
ماریا زاخارووا نماینده رسمی وزارت خارجه روسیه اظهارات ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو در مورد افغانستان را تفسیر کرد و گفت که این اتحادیه می‌خواهد در تأمین امنیت جهان برای خود جایگاهی داشته باشد، اما این اتحادیه یک ساختار مخرب است.
استولتنبرگ پیش از این گفته بود که ناتو به تروریست‌ها اجازه نمی‌دهد که ائتلاف را از افغانستان تهدید کنند. وی همچنین با بیان اینکه ناتو نمی‌داند هنگام خروج از کشور چه بخشی از سلاح‌ها و تجهیزات نظامی این اتحادیه از بین رفته است گفت: چیز‌هایی نابود شد، اما چیز‌هایی هم جا ماند.
زاخاروا در کانال تلگرامی نوشت: این اظهارات شبیه به یک فکاهی است. ناتو یک بلوک نظامی-سیاسی است که بخاطر اعتماد به نفس کاذب و خرابکاری سر از نا کجا آباد در آورده است: این اتحاد مسیر خود را در فضا گم کرده است و حتی بر خود کنترل ندارد، اما مدعی است که در تأمین امنیت بین الملل جایگاه خاصی دارد.
به گفته او برنامه‌ای که ناتو باید پیگیری کند مشخص و روشن است: به مشکلات خود بپردازد، مبانی تئوریک و رویکرد‌های عملی خود را بازبینی و به روزرسانی کند و سپس در مورد نجات کائنات بیندیشد.
