رفتن نوجوان سمت سیگار یکی از مهمترین مشکلات و دغدغه‌ی اصلی خانواده‌ها است، اما والدین باید با رفتار‌های مناسب از سیگاری شدن فرزندشان جلوگیری کنند.
دیدارنیوز ـ آیا می‌خواهید از سیگار کشیدن نوجوان خود جلوگیری کنید یا بدانید که چرا او سیگار می‌کشد؟ چگونه با او صحبت می‌کنید تا این اعمال را کنار بگذارد؟ امروزه با وجود هشدار‌های مداوم مجامع پزشکی و فرهنگی در مورد مضرات و عواقب مصرف سیگار، آمار استفاده از آن در جامعه در حال افزایش است.
متاسفانه مصرف سیگار عواقب و آسیب‌های بسیار جدی و گاه جبران ناپذیری دارد که اغلب افراد سیگاری با وجود اطلاع از این موضوع، از روی عادت و جهت آرامش و رفع خستگی به مصرف آن ادامه می‌دهند. مصرف زیاد سیگار گاه به دلیل تشدید مسائل روحی بیشتر شده و جای خواب و خوراک را می‌گیرد.
سیگار کشیدن نوجوانان ممکن است غیرعمد آغاز شود، اما در طولانی مدت می‌تواند به یک مشکل تبدیل شود. در حقیقت بیشتر افرادی که در بزرگسالی سیگار می‌کشند زمینه آن را از نوجوانی خود فراهم کرده اند.
کسب لذت و تقلید و خود نمایی، محرک‌های روانی، دوری از خانواده، بیکاری، اصرار دوستان و خویشان و حتی علاقه شخصی از عوامل مؤثر در تحریک افراد به مصرف سیگار است. آغاز مصرف سیگار در نوجوانی، ترک آن را دشوارتر می‌کند و آسیب‌های جدی حتی با وجود ترک سیگار در بدن ایجاد می‌شود.
به همین دلیل پیشگیری‌های اولیه هزینه کمتری از نظر مالی و جسمی خواهد داشت؛ بنابراین چنانچه این بخش از نمناک خواهد گفت برای آنکه اعتیاد، به یک بیماری کودکانه در نوجوانان تبدیل نشود، باید تمام تلاش خود را برای دستیابی به هدف مورد نظر انجام دهیم، یعنی نوجوانان نباید شروع به سیگار کشیدن کنند.
کنترل و نظارت متقیم، تعقیب کردن، کارآگاه بازی درآوردن، دور ریختن سیگار در جیب و یا بین وسایل شخصی، و به طور کلی رفتار‌های غافلگیر کننده هرگز موثر نمی‌باشد. برای آن که به عنوان یکی از والدین از این امر در بزرگسالی نوجوان خود پیشگیری کنید نکات زیر را دنبال کنید:
مثال خوبی بزنید:
سیگار کشیدن در نوجوانانی رایج‌تر است که والدین سیگاری دارند. پس اگر سیگار می‌کشید ترک کنید. از پزشک خود راهکار‌هایی برای ترک کردن را درخواست کنید. در مقابل نوجوان خود سیگار نکشید و محصولات دودی را به دور از محیط خانه ببرید. به نوجوان خود توضیح دهید که از سیگار کشیدن او ناراحت هستید و در صورت ادامه دادن چقدر ترک آن دشوار خواهد بود.
رابطه خود را تقویت کنید:
تضعیف رابطه، راه حلی خوب برای فراری شدن خودتان از مسئولیت تربیت فرزندتان است نه اینکه به فرزند خود کمک کنید. به جای کم کردن رابطه خود، آن را تقویت کرده و به نقاط قوت فرزندتان توجه بیشتری نشان دهید. به اینکه چقدر به خاطر توانایی‌های دیگر او افتخار می‌کنید، خود گامی مثبت جهت تقویت رابطه شما می‌باشد.
جذابیت را درک کنید:
استعمال دخانیات توسط نوجوان می‌تواند راهی برای هم سو شدن و متناسب شدن با گروه خاصی از دوستان باشد و یا این که احساس سرخوشی یا استقلال کاذب برای او به همراه داشته باشد. با نوجوان خود در مورد چگونگی تاثیر این محصولات بر سلامتی صحبت کنید و او را به ترک کردن تشویق کنید.
شاید احساس کنید که نوجوان صحبت‌های شما را نمی‌شنود، اما به هر حال شما حرف‌های خود را به او بزنید. به او بگویید استعمال سیگار و استنشاق مواد مخدر برایش مجاز نیست، زیرا عدم رضایت شما تاثیر بیشتری از آن چه تصور می‌کنید بر او خواهد گذاشت.
برخی از والدین تصور می‌کنند که بهتر است این مسئله را به روی فرزندشان نیاورند، زیرا به نظر آن‌ها، ممکن است که روی فرزندشان به آن‌ها باز شده و دیگر ترسی از پنهان کردن آن نداشته باشند و در حضور آن‌ها نیز بعد از این، سیگار مصرف کنند.
اگر نسبت به این موضوع بی اهمیت باشید و تنها خواسته شما، سیگار نکشیدن فرزندتان در محیط خانه باشد، بی تفاوت بودن شما را نشان می‌دهد و در طولانی مدت جواب نمی‌دهد و دیر یا زود، فرزندتان در حضور شما نیز سیگار خواهد کشید.
اما اگر هدف شما حل این مشکل برای همیشه است، با او صحبت کنید. البته این گفتگو نباید با نصیحت، سرزنش یا تمسخر همراه باشد، بلکه باید با مهربانی ناراحتی خود را از این شرایط ابراز کنید. سعی کنید بیشتر شنونده باشید و دلایل او را بشنوید. با انصاف باشید و قضاوت نکنید، همچنین حمایت خود را در حین گفتگو از او نشان دهید.
عشق بورزید:
بی محلی، گذاشتن شرط برای دوست داشتن او و تهدید کردن چاره کار نیست. با این کار‌ها فرزند شما لجباز شده و یا از خانه خود فراری می‌شود؛ بنابراین بهترین کار عشق و محبت خود را بدون قید شرط ابراز کنید.
نوجوانان غالبا فکر می‌کنند سیگار‌های الکترونیکی (ویپ)، تنباکو‌های دودی، سیگار‌های گل میخک (کرتکس)، سیگار‌های طعم دهنده آب نباتی (بیدیس) و قلیان، کم ضررتر و کم اعتیادآورتر از سیگار‌های سنتی هستند. اما همه آن‌ها خطراتی را برای سلامتی به همراه دارند.
سیگار‌های الکترونیکی وسیله‌ای هستند که با باتری کار می‌کنند و معمولا حاوی نیکوتین نیستند. آن‌ها استعمال دخانیات را شبیه سازی می‌کنند و بو، طعم ومزه سیگار واقعی را به مصرف کننده منتقل می‌کنند. طبق تحقیقات سیگار‌های الکترونیکی باعث می‌شوند که کاربران مواد شیمیایی بالقوه مضر را استنشاق کنند.
در ماه‌های اخیر مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری بیش از ۱۰۰۰ مورد را گزارش کرده اند که به آسیب‌های ریه دچار شده اند، علت آن مصرف محصولاتی بود که حاوی تتراهیدروکانابینول بودند. این سازمان به نوجوانان توصیه می‌کند که از مصرف هرگونه محصول دود دهنده جلوگیری کنند.
به نوجوان خود یادآوری کنید که استعمال سیگار سبب بوی بد دهان، زردی دندان و انگشتان دست، سرفه‌های مزمن و بوی بد مو، بدن و لباس می‌شود.
بهتر است از یک مشاوره متخصص کمک بگیرید و در جلسات مشاوره به همراه فرزندتان شرکت کنید. اما اگر فرزندتان حاضر به مشارکت در این جلسات نمی‌باشد، خودتان به تنهایی با مشاور صحبت کرده و از او راهنمایی بگیرید.
حساب کتاب ریاضیاتی داشته باشید:
سیگار کشیدن امری گران است. به نوجوان خود کمک کنید که مصرف روزانه، ماهانه یا سالیانه خرید سیگار را محاسبه کند و در عوض برای خرید تلفن هوشمند، لباس یا سایر موارد مورد نیاز خرج کند.
به نوجوان خود ابزار و وسایلی را بدهید که برای سیگار نکشیدن او لازم است. به او بیاموزید چگونه با اوضاع دشوار اجتماع روبرو شود، به عنوان مثال به او بگویید در پاسخ به این که آیا سیگار می‌کشی؟ قاطعانه نه بگوید و از این امر امتناع کند.
اعتیاد را جدی بگیرید:
اکثر نوجوانان معتقدند که سیگار کشیدن تفریحی، سبب اعتیاد آن‌ها نمی‌شود و هر وقت که بخواهند می‌توانند آنرا ترک کنند. اما واقعیت این است که یک بسته سیگار کشیدن نوجوان را به اندازه پنج بسته سیگار معتاد می‌کند. به او یادآوری کنید که ترک این امر در صورت متوقف کردن در بزرگسالی دشوار خواهد بود.
یک اصل مهم در تعامل با نوجوانان داشتن صبر و مدارا کردن با آن‌ها است. مخصوصا زمانی که می‌خواهید رفتاری مثل سیگار کشیدن را در او تغییر بدهید، در ابتدا صبر خود را افزایش دهید.
فرزند خود را وارد زمینه‌هایی کنید که واقعا استعداد و علاقه دارد. با این کار دایره دوستان او تغییر کرده و با افراد سالمتری دوست خواهند شد. علاوه بر این هدف و جهتی را پیش روی او کی گذارید که موجب احساس هویت و افزایش اعتماد به نفس در او می‌شوید. همچنین اوقات فراغتی که منشا مشکلات بعدی او است را با کر‌های مورد علاقه او پر کرده اید.
آینده را در نظر بگیرید:
نوجوانان اغلب تصور می‌کنند اتفاقات بد فقط برای دیگران رخ می‌دهد. از افرادی در نزدیکان، دوستان و آشنایان خود که مبتلا به بیماری‌های مرتبط با دخانیات شده اند برای او مثال‌های واقعی در زندگی بزنید.
موضع فعالی در برابر سیگار کشیدن نوجوان خود داشته باشید. در کمپ‌های ترک اعتیاد همراه او شرکت کنید. درمورد خطرات ناشی از استعمال دخانیات و بیماری‌های ریه او را آگاه کنید.
مدرسه و معلم‌ها منابع مهمی رای کمک در این شرایط هستند، زیرا نوجوان شما ساعات بسیاری در مدرسه حضور دارد، همچنین آشنایی و تجربه بیشتری با مشکلات نوجوانان دارند. علاوه بر این هدف آن‌ها نیز تربیت و پرورش انسانی سالم در جامعه است.
افراد مسئول در مدرسه اگر اشتیاق والدین برای جلوگیری یا رفع این مشکل را ببینند، می‌توانند کلاس‌های آموزشی مفیدی را در این زمینه‌ها برای شما ترتیب بدهند؛ بنابراین رابطه خود با مسئولان مدرسه را تقویت کرده و از آن‌ها کمک بخواهید.
*جلوگیری از استعمال سیگار یکی از بهترین کار‌هایی است که می‌توانید برای حفظ سلامتی نوجوان خود برای یک عمر سلامتی انجام دهید.
