دولت ابراهیم رئیسی به زودی کار خود را شروع می‌کند، در حالی که هنوز تکلیف پرونده احیای برجام نامشخص است. غرب نگران رویکرد دولت جدید ایران است و اسرائیل نیز در این بین سعی در برهم زدن کل مذاکرات وین دارد.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: به نیمه تابستان ۱۴۰۰ رسیده‌ایم، اما هنوز تکلیف پرونده احیای برجام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. هنوز شروع مذاکرات دور هفتم نامشخص است و در این بین غربی‌ها از رویکرد دولت رئیسی نیز واهمه دارند.
آنتونی بلینکن، وزیرخارجه آمریکا چندی پیش بیان کرده که مذاکرات بر سر احیای برجام نمی‌تواند به طور نامحدود باشد و پس از پایان دوره انتقال ریاست جمهوری در ایران آماده ازسرگیری مذاکرات وین خواهد بود.
در واقع مذاکرات وین به دلیل تغییر قدرت در تهران به تعویق افتاده است. در این بین البته اتفاقاتی به وقوع پیوسته که تا حدودی شرایط احیای برجام را پیچیده و در عین حال ادامه مذاکرات را به خطر انداخته است.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، آمریکا احتمال می‌دهد ایران به سادگی پای میز مذاکرات حاضر نشود. برهمین اساس در چند هفته اخیر اخباری مبنی بر تحریم‌های جدید در خصوص ایران مطرح می‌شود. در حقیقت دولت بایدن سعی دارد با سخت‌تر کردن شرایط ایران که در چند سال اخیر به دلیل تحریم‌ها دچار مشکلات فراوان اقتصادی شده، مذاکرات وین را به نتیجه برساند.
به گزارش رویترز آمریکا در شروع سال میلادی جاری به چین اعلام کرده بود که هدف تحریم‌های نفتی الزام ایران برای ادامه دادن مذاکرات است و اگر ایران مذاکرات را ادامه ندهد، چین اجازه مبادله نفتی با ایران را ندارد. همچنین گزینه دیگر روی میز آمریکا برای تهدید ایران، وضع تحریم‌های جدید برنامه‌های موشکی و پهپادی ایران است.
برخی فکر می‌کنند که چنین تحریم‌هایی دولت رئیسی را ترغیب به ادامه مذاکرات می‌کند. اما برخی دیگر چنین رویکردی را باعث پیچیده شدن بیشتر شرایط می‌دانند. پایگاه خبری وابسته به کنگره آمریکا در گزارشی نوشته است که این اقدامات دولت بایدن می‌تواند تنش‌ها میان دو تهران و واشنگتن را تشدید کند.
ازسرگیری مذاکرات بی شک قطعی است، زیرا دو کشور (ایران و آمریکا) نیاز به احیای برجام دارند. ایران به دلیل رفع تحریم‌ها و غرب برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران مایل به احیای برجام هستند. با این حال هنوز مشخص نیست که شرایط به کدام سمت حرکت خواهد کرد.
بعد از پایان دور ششم مذاکرات وین، مقامات ایران اعلام کردند که ادامه مذاکرات به زمان شروع کار دولت سیزدهم موکول می‌شود. همچنین تیمی که ابراهیم رئیسی برای بررسی کار تیم مذاکره کننده انتخاب کرده، نسبت به دستاورد‌های تیم مذاکره کننده اعلام نارضایتی کردند. با این حال اخباری در دسترس است که به نظر می‌رسد عباس عراقچی به عنوان رئیس تیم مذاکره کننده در مذاکرات وین باقی بماند، اما چند نفری از دولت رئیسی به این تیم اضافه خواهند شد.
با این حال بسیاری از رویکرد دولت رئیسی به مذاکرات وین واهمه دارند. به نظر می‌رسد کشور‌های عضو برجام منتظر درخواست‌های جدید و تا حدودی غیر معمول از دولت رئیسی در خصوص احیای برجام هستند. تا جایی که میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین از شرکت‌کنندگان در مذاکرات وین خواست از ایجاد این تصور که به دنبال افزودن مفاد جدید به توافق هسته‌ای هستند، خودداری کنند. همچنین رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران مدعی شد که ممکن است تهران با مطالبات غیرواقع بینانه به دور هفتم مذاکرات وین بازگردد.
این سخنان در حالی مطرح می‌شود که مقامات دولت بایدن به شدت نسبت به شانس خود برای احیای توافق هسته‌ای بدبین شده‌اند، زیرا بر این باورند دولت جدید در تهران زیر بار برخی موضوعات طبق گفته‌ها نمی‌رود و در حال تسریع تحقیقات و تولید در زمینه هسته‌ای و احتمالاً آماده کردن خواسته‌های جدید برای ایالات متحده است.
در صورتی که کاظم غریب‌آبادی، نماینده دائمی ایران در سازمان‌های بین‌المللی در وین چندی قبل سیاست و هدفی که آمریکا در قبال مذاکرات برجام دنبال می‌کند، اینگونه بیان کرده است: «آمریکا می‌خواهد توافق هسته‌ای را برای مسائل موشکی و منطقه‌ای گروگان بگیرد.» با چنین رویکردی به طور قطع دولت ابراهیم رئیسی با آمریکا با چالش‌های بیشتری روبرو می‌شود. با این حال اکنون نگاه‌ها متوجه تیم مذاکره‌کننده دولت رئیسی است.
در حالی که مذاکرات وین در حالت کما به سر می‌برد و واشنگتن برای دولت جدید ایران خط و نشان می‌کشد، اسرائیل به روش‌های مختلف دنبال برهم زدن کل مذاکرات وین است.
به نقل از الجزیره، یک کشتی نفتکش که مدیریت آن را شرکت اسرائیلی زودیاک، بر عهده دارد در دریای عمان هدف حمله قرار گرفته که این شرکت مدعی شده در این حمله دو خدمه کشتی که یکی انگلیسی و دیگری شهروند رومانی بوده، کشته شده‌اند. چندی بعد از این اتفاق یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل هم با متهم کردن ایران به دست داشتن در این حمله، خواستار پاسخ قاطع به حمله به کشتی رژیم صهیونیستی در سواحل عمان شد. در واقع اسرائیل مدعی است که این نفتکش توسط پهپاد‌های ایران هدف قرار گرفته و شورای امنیت باید به این حادثه رسیدگی کند.
با این حال سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارتخارجه ایران این سخنان را اتهام دانست و گفت: «موجودیت رژیم اشغالگر قدس باید دست از این اتهام زدن‌های واهی بردارد و این بار اول نیست که این رژیم اشغالگر چنین اتهاماتی را متوجه کشور ما می‌کند.» در واقع به نظر می‌رسد دولت جدید اسرائیل نیز رویه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق اسرائیل را در پیش گرفته است و سعی دارد با واکنش‌های مختلف ایران را متهم به ناامنی در منطقه کند و همچنین موش دوانی‌های خود را در مذاکرات وین ادامه دهد. اسرائیل از توافق تهران و واشنگتن می‌ترسد و آن را برای وجودیت خود خطرناک می‌داند و همچنین با پایان مناقشه ایران و آمریکا اسرائیل دیگر دستاویزی برای حمایت بی چون و چرای غرب نخواهد داشت.
این روز‌ها پرونده برجام بر لبه پرتگاه بین نابودی یا احیا حرکت می‌کند. دولت جدید کمتر از یک هفته دیگر در پاستور مستقر می‌شود و بی شک تا اواخر شهریور ماه تکلیف این پرونده پر از چالش روشن می‌شود. باید منتظر باشیم تا آخر شهریور مرگ یا احیای برجام را شاهد باشیم.
