چرا ارز‌های دیجیتال محبوب شدند؟

دیدارنیوز: کریپتوکارنسی یا رمزارز به دسته‌ای از پول و ارز‌های دیجیتال گفته می‌شود که در آن‌ها از رمزنگاری (کریپتوگرافی و کد گذاری شده) برای تراکنش‌های مالی استفاده شده‌است. ارز‌های دیجیتال مدت‌ها قبل از اینکه اولین ارز مجازی به وجود بیاید، به عنوان یک ساختار تئوریک وجود داشت تا بتواند جایگزینی برای مدل فعلی مبادلات و پول‌های رایج بشود. توسعه‌دهندگان رمز ارز‌ها این پروتکل‌ها را بر پایه اصول پیچیده ریاضیات و مهندسی کامپیوتر بنا کرده‌اند که آن‌ها را غیرقابل نفوذ می‌کند.

این پروتکل‌ها همچنین هویت افراد استفاده کننده از رمز ارز‌ها را مخفی نگه می‌دارد و ردیابی و پیدا کردن آن‌ها را برای هر کسی و هر دولتی دشوار می‌کند. رمز ارز‌ها همچنین برای کنترل شدن غیر متمرکز خود شناخته می‌شوند. این به آن معناست که تمام فعالیت‌ها و ارزش‌های این بازار توسط همان کد‌های پیچیده کنترل و ارزیابی می‌شوند و بانک‌ها و یا مقامات دولت‌ها کنترلی روی آن‌ها ندارند. ارز‌های دیجیتال امکان معامله شدن توسط ارز‌های واقعی را نیز دارا می‌باشند و شما می‌توانید در بعضی از مارکت‌های خاص و صرافی‌های شناخته شده، مانند بایننس (Binance)، ارز‌های دیجیتال خود را با دلار، پوند، یورو و ... جایگزین کنید. خطر اصلی در همین مرحله اتفاق می‌افتد جایی که هکر‌ها و بدافزار‌ها امکان بلوکه کردن پول شما را در حین این انتقال دارا هستند.

تاریخچه رمز ارز
در سال ۱۹۸۳، دیوید شام یک گونه پول دیجیتال مبتنی‌بر رمزنگاری اختراع کرد که ای‌کش نام داشت او در سال ۱۹۹۵ یک پول دیجیتال دیگر به نام دیجی‌کش ابداع کرد که روش رمزنگاری آن به گونه‌ای بود که نه بانکی که پول در آن حفظ می‌شد، نه دولت و نه هیچ شخص ثالثی قادر به ردگیری تراکنش‌های مالی نبودند.

در سال ۱۹۹۶ در فهرست پست‌سپاری دانشگاه ام‌آی‌تی مطالبی منتشر شد که در آن یک نظام رمزپول به تفصیل شرح داده شده بود. این سلسله مطالب در همان سال توسط آژانس امنیت ملی آمریکا در قالب یک گزارش با عنوان «چگونه یک ضرابخانه بسازیم: رمزنگاری پول‌های الکترونیکی گمنام» منتشر شد.

نخستین رمزارزی که به صورت نامتمرکز شروع به کار کرد بیت‌کوین است که در سال ۲۰۰۹ توسط شخصی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو ایجاد شد. این رمزارز از الگوریتم اس‌اچ‌ای-۲ برای اثبات کار خود استفاده می‌کند.

انواع رمز ارز‌ها
بیت‌کوین، مشهورترین رمزارز است و پس از به وجود آمدن آن، رمزارز‌های دیگر نیز پدید آمدند که هریک ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند، مثلاً رمزارز اتریوم در سال ۲۰۱۳ توسط ویتالیک بوترین ساخته شد و حتی از نظر فناوری نیز نسبت به بیت‌کوین پیشرفته‌تر بود. با آمدن اتریوم مفاهیم جدیدی مثل قرارداد‌های هوشمند (Smart contracts) و سازمان‌های خود انتظام (DAO) در دنیای رمزارز‌ها شکل گرفت. در ادامه، رمزارز‌های دیگری همچون بیت‌کوین کش، کاردانو، لایت‌کوین، ری‌پل، لومن، مونرو، زی‌کش، بایننس‌کوین و صد‌ها رمزارز دیگر به‌وجود آمد. هر یک از این رمزارز‌ها کاربرد‌ها و ویژگی‌های خاصی دارند که باعث شده در صنایع مختلف استفاده شوند، مثلاً رمزارزی مانند تتر، به دلیل پایداری که نسبت به ارز‌های رایج دارد برای حفظ ارزش پول استفاده می‌شود، ولی قیمت برخی دیگر از ارز رمزارز‌ها مانند بازار سهام در نوسان است و می‌توانند به‌عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری استفاده شوند.

آیا ارز دیجیتال همان رمزارز است؟
خیر، ارز دیجیتال (ارز مجازی) مفهوم گسترده‌تری دارد و شامل هر گونه ارزی می‌شود که به‌صورت دیجیتالی در دسترس است، اما رمزارز، نوعی ارز دیجیتال است که به‌منظور امنیت شبکه و معاملات خود، از علم رمزنگاری استفاده می‌کند. برای تفهیم بهتر این مطلب می‌توان به ۲ نوع ارز رایج در هر ۲ بستر اشاره کرد:

ارز دیجیتال متمرکز مانند وب‌مانی و پی‌پال

ارز دیجیتال غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین و اتریوم

ارز دیجیتال توسط چه کسانی تولید می‌شوند؟
اکثر ارز‌های دیجیتال پشتوانه بانکی ندارند و فقط نمایانگر مقدار ارزش هستند، اما بعضی از ارز‌ها مانند تتر (USDT) که ارز استیبل با قیمت ثابتی نیز هست این ادعا را دارد که به ازای هر یک دلار که ارائه می‌دهد معادل یک دلار در حساب بانکی شرکت‌های ارائه دهنده در آمریکا بلوکه می‌کند یا ارز تترگلد هم وجود دارد که معادل یک انس طلا در بازار طلای لندن است.

فرایند تولید ارز‌های دیجیتال با بیت کوین شروع شده است. بیت کوین یک فرمول ریاضی بسیار پیچیده است که به شکل کاراکتر‌های پشت سر هم تولید می‌شود و این فرمول به گونه‌ای است که هر چه جلوتر می‌رویم تولیدش سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود و این موضوع خودش ارزش نهفته‌ای را در بیت کوین ارائه می‌دهد.

برای مثال امسال که در سال ۲۰۲۱ هستیم برای تولید یک بیت کوین معادل ۸ هزار دلار هزینه برق دستگاه‌ها خواهد بود، به این معنی که دستگاه‌هایی که به هم متصل می‌شوند تا بیت کوین جدیدی را تولید کنند اینقدر حجم پردازش آن‌ها بالاست که حدود ۸ هزار دلار فقط انرژی برق مصرف می‌کنند.

عملا استخراج بیت کوین فرایند بسیار هزینه بر و زمان بری شده است و به شکل تصاعدی در حال افزایش است به طوری که از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱ در طی این ۱۲ سال ۱۸٫۵ میلیون بیت کوین تولید شده و از این مجموعه ۲۱ میلیون بیت کوین فقط سه و نیم میلیون باقی مانده که پیش بینی شده در ۱۲۰ سال آینده تولید شود.

نقاط قوت ارز‌های رمزنگاری شده چیست؟
۱. شفاف است: به این معنی که هر فرد استفاده‌کننده از یک بلاکچین ارز رمزنگاری شده می‌تواند هر تراکنشی را که تا به حال انجام شده است مشاهده کند. شما نیازی به اعتماد به کاربران دیگر ندارید.

۲. کنترل شخصی: به این معنی که هر کاربر، مسئول پول متعلق به خود است و هیچ فردی جز کاربر نمی‌تواند به آن دسترسی پیدا کند. ارز رمز‌ها غیرمتمرکز هستند، بنابراین این امر با ارائه‌ی کنترل پول خود به بانک متفاوت است.

۳. برای تمام افراد است: ارز رمزها، پذیرای تمام افراد جهان هستند. بانک‌ها قوانینی دارند درباره‌ی این که چه کسی می‌تواند یک حساب داشته باشد، اما ارز‌های رمزنگاری شده، چنین قوانینی ندارند. ۲ میلیارد نفر در سراسر جهان وجود دارند که دسترسی کامل به حساب‌های بانکی ندارند!

۴. سریع است: یک معامله‌ی بیت‌کوین، حدود یک ساعت زمان می‌برد، اگرچه می‌تواند به کوتاهی ۱۰ دقیقه زمان ببرد. در اکثر بانک‌ها، یک انتقال بانکی بین‌المللی می‌تواند ۱ تا ۵ روز زمان ببرد.

۵. امن است: یک شبکه‌ی بلاکچین ارز رمزنگاری شده، در بیش از هزاران رایانه گسترش یافته است که این امر، هک شدن آن‌ها را تقریباً غیرممکن می‌سازد.

نقاط ضعف ارز‌های رمزنگاری شده چیست؟
۱. می‌تواند ناپایدار باشد: پیش از آن که هر فردی شروع به استفاده از ارز‌های رمزنگاری شده کند، آن‌ها باید محبوب‌تر شوند. ارز‌های فیات، نیازی به معروف بودن ندارند، زیرا توسط دولت حمایت می‌شوند. اگر ارز رمزنگاری شده‌ی متعلق به شما از رونق بیافتد، شاید قادر به استفاده از آن نباشید.

۲. اگر آن را از دست دهید، برای همیشه از دست رفته است: اگر ارز رمزنگارشده‌ی شما، از دست برود، یا کلید خصوصی خود را گم کنید، نمی‌توانید آن را بازگردانید. شما نمی‌توانید برای اعتراض کردن با بیت‌کوین تماس بگیرید. به یاد داشته باشید. بیت‌کوین، یک بانک نیست.

۳. مجرمان، آن را دوست دارند: اگر شما یک مجرم هستید، آنگاه این نکته، احتمالا نکته بدی نیست، اما برای باقی افراد، نکته بدی است! حساب‌های ارز رمزنگاری شده مخفی هستند. بنابراین، افراد می‌توانند از آن‌ها برای تبهکاری استفاده کنند. اگر افراد مشاهده کنند که مجرمان و تروریست‌ها از آن استفاده می‌نمایند، شاید مایل به استفاده از آن برای خود نباشند.

سیاست دولت‌ها در قبال این پدیده جدید چیست؟
از آنجایی‌که ویژگی مهم ارز‌های رمزنگاری شده غیر متمرکز بودن، عدم کنترل آن‌ها توسط یک دولت خاص و ناشناس بودن مالک است، اکثر دولت‌ها این نوع از ارز‌ها را عامل ایجاد بی‌ثباتی نظام پولی و افزایش‌دهنده جرایمی مانند قاچاق و پولشویی می‌دانند.

تنظیم مقررات برای رمزارز‌ها با توجه به مسائلی که گفته شد، یکی از مسائل بزرگ قانون‌گذار‌ها در سال ۲۰۱۸ میلادی شد و همچنان بسیاری از کشور‌ها به‌دنبال انتشار دستورالعملی برای مسائل نظارتی و قانونی در انجام معاملات با این نوع ارز‌ها هستند. مقامات برخی کشور‌ها نیز به دلیل عدم وضع قوانین، به ممنوعیت معامله با رمزارز‌ها مجبور شده و یا از روش‌های احراز هویت سختگیرانه و مالیات بر دارایی برای مهار آن‌ها، استفاده کرده‌اند. برخی کشور‌های دیگر نیز ریسک خروج سرمایه را پذیرفته، اجازه داده‌اند تا کسب‌وکار‌ها قبل از وضع قانون، فعالیت کنند.