احتمال وجود حیات در قمر سیاراتی که خورشید ندارند

دیدارنیوز ـ به نقل از یونیورس تودی، جستجوی حیات در سیارات فراخورشیدی رویکرد محافظه‌کارانه‌ای دارد و در این جستجو‌ها تمرکز بر روی سیاراتی شبیه به زمین است. این احتمال وجود دارد که حیات شکل‌های گوناگونی داشته باشد، اما حقیقت این است که تنها گونه‌ای از حیات که ما می‌شناسیم حیاتی است که در زمین وجود دارد؛ بنابراین بیشتر محققان بر روی گونه‌ای از حیات زمینی که بر پایه‌ی کربن و نیازمند آب هستند تمرکز می‌کنند. اما این احتمال وجود دارد که حیات در مکان‌هایی شکل بگیرد که تصورش را نمی‌کنیم.

از آنجا که حیات زمینی به آب نیازمند است جستجو برای حیات در سیارات فراخورشیدی بر آن دسته از سیاراتی تمرکز دارد که در کمربند حیات قرار دارند. کمربند حیات منطقه‌ی قابل سکونت در کهکشان است. این سیارات در فاصله‌ای نه چندان دور و نه چندان نزدیک به ستاره‌ها قرار دارند، بنابراین این امکان وجود دارد که روی سطح آن‌ها آب پیدا شود. این منطقه در منظومه‌ی شمسی ما مکانی بین مریخ و زهره است. اکثر سیارات فراخورشیدی واقع در این منطقه ابر زمین‌هایی هستند که به دور ستاره‌های کوتوله‌ی قرمز می‌چرخند. ستاره‌های کوتوله قرمز ۷۵ درصد ستاره‌های کهکشان ما را شامل می‌شوند.

یکی از کشفیات شگفت‌انگیز در مورد سیاره‌های فراخورشیدی این است که سیاراتی که اندازه‌ای شبیه به سیاره‌ی مشتری دارند، معمولا در مداری نزدیک به ستاره‌ی خود می‌چرخند. این سیارات داغ قابل سکونت نیستند، اما ممکن است قمر‌هایی داشته باشند که به اندازه‌ی زمین گرم و مرطوب هستند.

همچنین مشخص شد نیازی نیست که سیارات گازی نزدیک به ستاره خود قرار بگیرند تا بتوان در قمر‌های آن‌ها آب مایع پیدا کرد. برای مثال قمر گانیمد (Ganymede) مشتری در زیر سطح یخی خود آب دارد و تصور می‌شود قمر اروپای مشتری بیشتر از زمین آب داشته باشد و حتی قمر کوچک زحل به نام انسلادوس (Enceledus) نیز آب مایع دارد. نکته‌ی جالب توجه این است که وجود آب مایع در این قمر‌ها ناشی از حرارت خورشید نیست بلکه ناشی از گرمای کشش گرانشی سیاره‌ای است که به دور آن می‌چرخند.

اما سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر قمر‌های سیاراتی مثل زحل و مشتری دارای آب هستند آیا قمر سیارات مشابه که به دور هیچ ستاره‌ای نمی‌چرخند نیز آب دارد؟

این سوال در مقاله‌ای جدید در مجله‌ی بین‌المللی نجوم مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله به نحوه‌ی تشکیل قمر‌های فراخورشیدی قابل سکونت پرداخته شده است و اینکه آیا این قمر‌ها می‌توانند برای مدتی طولانی آب کافی برای تشکیل حیات داشته باشند یا خیر.

برای مثال محرک یک قمر که در یک منظومه‌ی شمسی قرار دارد برای تکامل شیمیایی نور و حرارت ستاره است. اما محرک قمر سیاره‌های سرگردان که به دور هیچ ستاره‌ای نمی‌چرخند می‌تواند تشعشعات کیهانی باشد. این‌ها باعث تشکیل جو قمر در طول زمان می‌شود.

محققان برای بررسی این تفاوت‌ها یک قمر به اندازه‌ی زمین شبیه‌سازی کردند که به دور سیاره‌ای سرگردان به اندازه‌ی مشتری می‌چرخد. آن‌ها دریافتند که این قمر می‌تواند در سطح خود آب داشته باشد. البته به میزان کمتری نسبت به زمین، اما به اندازه‌ای که امکان تشکیل حیات در آن وجود داشته باشد.

اگر این قمر‌های فراخورشیدی وجود داشته باشند ممکن است بتوانیم جو آن‌ها را مطالعه کنیم و ممکن است اولین سیاره‌ای که در آن شواهدی از حیات پیدا می‌شود یک سیاره‌ی سرگردان باشد.