دیدارنیوز ـ حال این پرسش مطرح است که آیا راه‌حل بهبود وضعیعت معیشت این افراد افزایش مجدد مستمری یا اصلاح و ترمیم ساختارهای اقتصادی جامعه است؟ در هر صورت باید راهکاری اندیشید تا بار دیگر شاهد بی‌اثری افزایش میزان مستمری در وضعیت زندگی این افراد نباشیم.
افزایش قیمت کالاها و خدمات کمر اقتصاد خانوارهای ایرانی را شکسته و در این میان بیشترین میزان آسیب متوجه مددجویان سازمان بهزیستی، کمیته امداد و اقشار آسیب‌پذیر جامعه است. در آخرین برآوردها حداقل درآمد پایتخت‌نشینان برای آنکه زیرخط فقر قرار نگیرند و از پس هزینه‌های کلی برآیند پنج‌میلیون تومان است. با این حساب بسیاری از مردم از بالای خط فقر به پایین آن سقوط آزاد می‌کنند و افرادی که تاکنون کم‌بضاعت بودند امروز بی‌بضاعتند. راهکار‌های اعلامی برای برون‌رفت از این شرایط بسیار است، اما آنچه نیازمند آن هستیم اقدامات موثر عملی است.
پاسخگویی به مطالبات مردم دشوار است
مدیرکل بهزیستی استان تهران ضمن هشدار به افزایش فشار اقتصادی بر مددجویان بهزیستی گفت: اگر این شرایط سخت اقتصادی تداوم پیدا کند، احتمال آسیب‌پذیری این بخش از جامعه که کم‌برخوردار هستند، بیشتر شود. داریوش بیات نژاد افزود: در حال حاضر مطالبات مردم به‌خصوص جامعه هدف بهزیستی بالا رفته است و سختی‌هایی را هم حتی در مسیر پاسخگویی داریم که کار را برای ما مشکل کرده است. شرایط مردم سخت شده و بخشی از مردمی که با ما در ارتباط هستند به سختی روزگار می‌گذرانند. او خاطرنشان کرد: امیدواریم؛ بسته‌هایی که در بخش‌های مختلف دولت صحبت از آن شده است، به زودی به این افراد تخصیص پیدا کند؛ همچنین سازمان‌ها و نهادهای حمایتی که اقشار ضعیف و آسیب‌دیده اجتماعی را تحت حمایت دارند، بتوانند خدمات را هم به لحاظ کمیت و هم به لحاظ کیفیت گسترش دهند. به گزارش ایلنا، بیات‌نژاد ادامه داد: در این شرایط مبلغ اعتباری که برای یک سال تعیین شده، پاسخگوی نیازهایی که تورم ایجاد کرده، نیست. هرچند که در شرایط خاص مردم هم در کنار سازمان بوده‌اند، اما این تنگناها در شرایط سخت اقتصادی در مشارکت‌های مردمی هم اثر گذاشته است، زیرا کسب و کار خیرین هم با مشکل مواجه شده و توان حمایتی آنها را کاهش داده است.
لزوم رویکردهای جدید برای جذب نیکوکاران
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با «آرمان» در ارتباط با وضعیت معیشتی مددجویان بهزیستی می‌گوید: سازمان بهزیستی در سال گذشته مستمری مددجویان را افزایش داد و امسال نیز این مستمری 14 درصد افزایش یافته است. همچنین بخش‌های مختلف دولت برنامه‌هایی برای تعیین بسته‌های‌حمایتی برای اقشار کم‌درآمد دارند و یکی از مهم‌ترین این گروه‌ها سازمان بهزیستی و کمیته‌امداد است. حبیب‌ا... مسعودی‌فرید می‌افزاید: در سال‌جاری سازمان برخی از افراد که پشت‌نوبت ثبت‌نام برای پرداخت مستمری بودند را تحت‌پوشش قرار داد و دغدغه‌های جدی درباره تامین معیشت مستمری‌بگیران دارد و از طریق رایزنی‌ها با دولت و برگزاری جلسات متعدد در فکر رفع مشکلات این اقشار جامعه است. علاوه بر کمک‌های دولتی نیازمند استفاده از ظرفیت‌های مردمی و خیران نیز هستیم. او خاطرنشان می‌کند: آگاهی از چگونگی توزیع بسته‌های‌حمایتی برعهده وزارت رفاه و سازمان برنامه و بودجه است. مسعودی‌فرید در پاسخ به‌دلایل کاهش میزان کمک خیران می‌گوید: هنگامی که مسائل اقتصادی رخ می‌دهند میزان کمک مردمی کمتر می‌شوند، اما حداقل باید رویکردهای دیگری برای جلب‌نظر خیران داشت. به نظر می‌رسد همچنان ظرفیت‌های زیادی در میان مردم و خیران بلااستفاده مانده است که در صورت برنامه‌ریزی می‌توان از آنها بهره‌مند شد او می‌افزاید: اگر موضوع نیکوکاری و نیکوکار را صرفا به گروه‌های با درآمد بالای جامعه منحصر کنیم کاهش کمک خیران احساس می‌شود. مسعودی فرید تاکید می‌کند: امروز از 640 مرکز شبانه‌روزی بهزیستی حدود 600 مرکز توسط خیران مدیریت می‌شود و هزینه‌های آنها را می‌پردازند. او خاطرنشان می‌کند: نگاه به نیکوکاران باید تغییر یابد و وسعت نیکوکاری را به‌گونه‌ای تغییر داد تا هر فرد متناسب با میزان توانایی مالی خود به سازمان کمک کند. علاوه‌براین برخی قادر هستند کمک‌های غیرمالی در قالب خدمات پزشکی یا آموزشی به سازمان ارائه دهند که آنچنان به آنها توجه نشده است.
مسعودی فرید می‌افزاید: تجربه زمان انقلاب، جنگ و... نشان می‌دهد فشار بر مردم زیاد بوده، اما هنگامی که به آنها اعتماد شده و به هدف اعتقاد یافته‌اند، همچنان به‌عنوان یک خیر عمل کرده‌اند. او با اشاره به نزدیکی به ماه محرم خاطرنشان می‌کند: بیش از 99 درصد از هیات‌های مذهبی توسط مردم گرداننده می‌شود و امسال نیز شاهد خواهیم بود که در هفته آینده مردم وقت و پول خود را در این راه می‌گذارند. معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی تاکید می‌کند: می‌توان از طریق رسانه‌ها مردمی که نذر و نیاز دارند و علاقه‌مند کمک به نیازمندان هستند را به مرکز خیریه خصوصی زیرنظر سازمان بهزیستی هدایت کرد. اگر مردم عادی نذری نخورند غیر از دست دادن تبرک این غذاها مشکل جسمی پیدا نمی‌کنند، اما اقشار آسیب‌پذیر نیازمند دریافت این نذری‌ها هستند. اگر نذورات مردم(غذا یا موادخوراکی) به‌ویژه در ماه‌های محرم به سمت موسسات خیریه و گروه‌های مردم هدایت شود در بهبود مشکلات آنها موثر است.
سیستم مراقبت و حمایت از خانواده‌ها
رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران گفت: قشر ضعیف امروز با محرومیت‌ها و محدودیت‌های خود درگیر است و در عین‌حال از حمایت‌های زیادی برخوردار نیستند، زیرا نظام مراقبتی ما نظام کاملی نیست. کوروش محمدی می‌افزاید: هنگام افزایش فشار اقتصادی، این فشار بر اقشار آسیب‌پذیر و ضعیف و محروم بیشتر خود را نشان می‌دهد. البته خانواده‌های جامعه معلولان یا توان‌خواهان بیشتر دچار مصیبت‌های ناشی از فشارهای وارده به این قشر می‌شوند، زیرا توان‌خواهان به میزان زیادی فعال و پویا نبوده و وابسته به خانواده‌های خود هستند. بنابراین بیشترین بار این افراد بردوش خانواده‌های آنهاست. او خاطرنشان می‌کند: به‌طور میانگین به ازای هر معلول دو یا سه نفر از اعضای خانواده آنها در رنج و عذاب هستند و این نوعی ضعف برای نظام مراقبتی ما محسوب می‌شود. محمدی می‌افزاید: در اغلب کشورهای پیشرفته دنیا برای معلولان و توان‌خواهان خدمات ویژه‌ای را تعریف می‌کنند و به آنها حقوق و مزایای کافی می‌دهند. همچنین رفت‌وآمدهای آنها برای درمان، امور توانبخشی و همچنین کلینیک‌های درمانی برعهده دولت است. در ایران به‌دلیل اعتبارات اندک سازمان بهزیستی این توانایی وجود ندارد و بخش زیادی از مشکلات این قشر مانند مسائل روانشناختی و توانبخشی این افراد و تردد آنها بر دوش خانواده‌هاست. او تاکید می‌کند: اگر این افراد تحت‌تاثیر فشارهای اقتصادی قرار بگیرند قطعا منجر به افزایش ناتوانی و مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی، اضطراب، آسیب‌های جدی و مصرف داروهای آسیب‌زننده در آنها می‌شود و اختلالات روانشناختی و یأس برای آنها قابل پیش‌بینی است. محمدی می‌افزاید: از سوی دیگر برخی از این فشار‌ها متوجه سیستم مراقبتی است، زیرا ناچار است با محدودیت‌ها و نواقص در بحث اعتبارات و بودجه مسائل را مدیریت کند که کار سختی است و ممکن است سیستم مراقبتی را به علاوه حامیان معلولان در خانواده دچار نوعی ناکارآمدی کند.
منبع: آرمان/آرزو ضیایی/۲۱ شهریور ۹۷
