با پایان یافتن مهلت ثبت نام نامزدهای انتخاباتی، سیمای انتخاباتی ۱۴۰۰ تا حدودی روشن شده است. با این حال تصمیم اصلی را شورای نگهبان میگیرد؟ چه سناریوهایی پیش روی انتخابات است؟
دیدارنیوز ـ گروه سیاسی: مرحله ثبت نام نامزدهای انتخابات ۱۴۰۰ امروز به پایان رسید و آن چنان که پیشبینی میشد برخی از مهمترین نامزدها در آخرین روز ثبت نام به وزارت کشور رفتند. از اردوگاه اصولگرایان ابراهیم رئیسی و سعید جلیلی مهمترین افرادی بودند که در آخرین روز گام در عرصه رقابت گذاشتند. علی لاریجانی صبح علی الطلوع به وزارت کشور رفت تا جریان راست میانه ژنرال چهار ستاره خود را به میدان آورده باشد. از اردوگاه اصلاحطلبی هم محسن هاشمی، عباس آخوندی، مسعود پزشکیان و در نهایت اسحاق جهانگیری وارد عرصه رقابت انتخاباتی شدند. البته نامهای مهم دیگری هم امروز به فهرست بلندبالایی نامزدهای انتخاباتی اضافه شدند. محسن رهامی و محمد جواد حق شناس از اصلاحطلبان، عبدالناصر همتی و محمد شریعتمداری از اردوگاه میانهروها و عزت الله ضرغامی و محسن رضایی از اردوگاه اصولگریان دیگر چهرههای مشهور روز آخر بودند.
حالا سیمای انتخابات ۱۴۰۰ تا حدودی مشخص شده است. اما این تازه ابتدای ماجراست و باید دید که شورای نگهبان کدام نامزدها را در صحنه انتخابات حفظ خواهد کرد. گزارش حاضر نگاهی دارد به همین مساله و احتمالات مختلف در مورد نحوه تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی توسط شورای نگهبان.
در این گزارش نامزدها را ۵ گروه تقسیم کردهایم. کسانی که قطعا تایید صلاحیت میشوند، کسانی که به احتمال زیاد، متوسط، کم تایید صلاحیت خواهند شد و در نهایت کسانی که رد صلاحیت آنها قطعی است. این نامها را در جدول زیر مشاهده میکنید.
سناریو اول؛ انتخابات خلوت: در صورت تحقق این سناریو تنها گزینههای قطعی تایید صلاحیت خواهند شد. در واقع انتخابات به صورت یک دو قطبی بین ابراهیم رئیسی و علی لاریجانی در خواهد آمد و محسن رضایی هم در نقش همیشگی خود به عنوان نامزد سوم کم فروغ ظاهر میشود. ممکن است برای گرمتر شدن این رقابت افرادی از گروه دوم هم به این ترکیب اضافه شوند. چهرههایی، چون محمد شریعتمداری یا حسین دهقان. اما در هر حال نامزد جدیای که بتواند یکی از دو بلوک اصلی را دچار انشقاق نماید در عرصه باقی نمیماند.
تنها قرینه بر احتمال وقوع این سناریو، نامزدی علی لاریجانی در انتخابات است. احتمال زیادی دارد که این سیاستمدار کارکشته تنها بعد از اطلاع یا دریافت اشارهای در مورد حذف شدن همه نامزدهای مهم اصلاحطلب به عرصه انتخابات آمده باشد تا باز هم نامزد نیابتی آنها باشد.
سناریو دوم: رقابت چند ضلعی: در صورت تحقق این سناریو افرادی که در دسته بندی احتمال تایید صلاحیت زیاد قرار میگیرند به صحنه اضافه خواهد شد. یعنی اصلاحطلبان نامزدی متعلق به اردوگاه اصلاحطلبی در صحنه خواهند داشت. محتملترین نامزد هم البته اسحاق جهانگیری است. البته رفتار شورای نگهبان در ادوار گذشته نشان میدهد که در این صورت حداقل دو نامزد اصلاحطلب در صحنه باقی میمانند که در آن صورت هم شانس محمد شریعتمداری از سایر گزینهها بیشتر است.
سوال اصلی در مورد این سناریو آن است که آیا با حضور یک نامزد جدی اصولگرا که در واقع سعید جلیلی و با احتمال کمتر امیرحسین قاضی زاده هاشمی یا علیرضا زاکانی است، اردوگاه اصولگرایی هم به دو بخش تقسیم میشود. یا این بار هم مثل سال ۱۳۹۲ نامزد اصلی جبهه پایداری به دست شورای نگهبان از صحنه حذف میشود.
در صورت وقوع سناریو دوم احتمالا انتخابات رقابتیتر خواهد بود و ممکن است قدری از سردی فضای انتخاباتی کاسته شود. این سناریو محتملترین اتفاق در این عرصه خواهد بود.
سناریوی سوم: مشارکت گسترده و ریسک بالا: در این سناریو تعدادی از افرادی که در دسته بندی احتمال تایید صلاحیت متوسط به نامزدها اضافه خواهند شد. مهمترین نامزد در این میان مسعود پزشکیان است که به دلیل پایگاه رای قومی و اقبال منطقهای گسترده میتواند صحنه انتخابات را تا حدودی دگرگون کند. این اتفاق در صورتی رخ خواهد داد که افزایش مشارکت سیاسی در دستورکار کلی حاکمیت قرار داشته باشد و البته وقوع آن به یک شکاف عمیق در جبهه اصلاحطلبان منجر خواهد شد؛ چرا که بعید است که جهانگیری یا پزشکیان به نفع یکدیگر صحنه را ترک کنند.
آن چه در نهایت اتفاق خواهد افتاد احتمالا مطابقت کامل با هیچ سناریویی نخواهد داشت، اما نامزدهایی که به ترکیب اضافه یا کم میشوند بعید است که صحنه توصیف شده در سه سناریو را دگرگون کند و حداکثر به عنوان یار کمکی یا خطوط سیاسی کم اهمیت در صحنه حاضر خواهند شد.