مهدی کوهیان (مشاور حقوقی آیفیک و تهیه‌کننده سینما) قشر متوسط به پایین را جزو مخاطبان اصلی سینما خوانده و معتقد است: سینما یک دورهمی ارزان قیمت برای قشر متوسط جامعه بود که در کنار دیدن یک فیلم گردش و تفریحی هم برای ان اقشار به حساب می‌آمد.
دیدارنیوز ـ اکران به معضل بزرگ در سینمای ایران تبدیل شده است. کرونا عملا سینما و اکران را تعطیل کرده و باعث شده که برخی فیلم‌ها حتی با ده میلیون فروش بلیت از اکران کنار گذاشته می‌شوند. با این حال این حد از اصرار به تولید فیلم‌هایی که در اکران هیچ مخاطبی ندارند جای سوال دارد که فیلمسازان و تهیه‌کنندگان بایستی پاسخگوی این حجم از تولید و بدون اکران ماندن فیلم‌ها باشند. به بهانه اکران نوروزی ناموفق و تعطیلی سینما به سراغ یکی از تهیه‌کنندگان سینمایی ایران که علاقه زیادی به تولید فیلم‌های تجربی و لوباجت دارد رفتیم. مهدی کوهیان همچینن مشاور حقوقی انجمن صنفی شرکت‌ها و موسسات فیلمسازی ایران (آیفیک) هم هست.
- آیا می‌توان با شرایط موجود به اکران دوباره فیلم‌ها و رونق سینما‌ها امیوار بود؟
با توجه به نوع جهش یافته ویروس کرونا انگلیسی و وحشتی که در بین مردم جود دارد همچنین روند بسیار ضعیف واکسیناسیون که در کشور و تمام اتفاقاتی که مردم به خوبی در جریان آن قرار دارند، اکران فیلم‌ها در سینما و استقبال مخاطب از آن دور از انتظار است. تمامی این عواملی که نام بردم و کیفیت ضعیف فیلم‌ها باعث آن شده که مردم از حضور در پرهیز کنند با این اوصاف بعید می‌دانم که اکران نوروزی یا ماه رمضان یا هر اکران ویژه دیگری باعث حضور دوباره مردم در سینما شود. البته این فقط مشکل سینمای ما نیست و در گزارشی که بولمبرگ منتشر شده به این موضوع اشاره داشته که اگر همین روند واکسیناسیون در دنیا ادامه داشته باشد هفت سال بعد به شرایط نرمال قبل از کرونا در سینما بازخواهیم گشت.
برنامه‌ریزی و سیاست‌های دست‌اندرکاران سینما درباره تولید و اکران فیلم‌ها باید بر اساس گزارش‌های داخلی و خارجی تببن شود، اما آن چیزی که در مدیران سینمایی کشور می‌بینیم هیچ آینده‌نگری و آینده‌پژوهی برای نجات سینما از این وضعیت وجود ندارد. البته مسکن‌هایی قرار است که به سینما تزریق شود و، اما فکر اینکه احیای سینما به شکل بلند مدت انجام شود در بین مدیران سینمایی وجود ندارد. باید حداقل راه‌حل‌هایی ایجاد کرد که سینما را در این حالتی که دارد فقط زنده بماند. اکران فیلم‌ها در این شرایط که قطعا موفق نخواهد بود و همانطور که در اکران نوروز هم شاهد بودیم استقبال حداقلی هم از فیلم‌ها صورت نگرفته است. تمام این شواهد و قرائن نشان از این دارد که اکران فیلم‌ها در سینما و در شرایط کرونا قطعا با شکست مواجه خواهد شد و باید راه درستی را برای نجات سینما در پیش گرفت.
- با توجه به استقبال کم و ضعیف مخاطبان از سینمای بدنه، شما به عنوان کسی که در سینمای تجربی و کم‌مخاطب‌تر تجربه حضور دارید آینده اکران فیلم‌ها در این بخش از سینما را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا اصلا امیدی به باقی سینمای هنر و تجربه وجود دارد؟
فکر می‌کنم که سینمای هنر و تجربه در اوضاع کرونا می‌تواند رویکرد بهتری نسبت به سینمای بدنه و تجاری داشته باشد به علت اینکه این نوع سینما همیشه مخاطب خاص خود را داشته که حتی در شرایط سخت هم در کنار این سینما بوده‌اند. این فیلم‌ها با حضور در جشنواره خارجی و فروش به تلویزیون هزینه‌های خود را تامین کرده است و هیچگاه متکی به فروش بلیت نبوده وکمتر به مخاطب سینما رو تکیه داشته. اگر نگاهی به سامانه سمفا بیندازیم خواهیم دید که ریزش مخاطب در سینمای بدنه بیشتر از سینمای گروه هنر و تجربه بوده است و آسیبی که به سینمای هنر و تجربه خورده تحمیل شده کمتر از سینمای بدنه و تجاری بوده است.
- شیوه‌های نوین اکران چقدر می‌تواند به اکران فیلم‌ها کمک کند؟ آیا آینده سینما متعلق به سینمای هنر و تجربه و شبکه‌های نمایش خانگی است؟
در دنیای امروز سینما شرایط ایجاب می‌کند که روش‌های جدیدی را در تولید و پخش جایگزین شیوه‌های سنتی و قدیمی کنیم. البته که قبل از کرونا هم به دلیل شیوه‌های سنتی، کمبود سالن و فیلم‌های ضعیف هیچگاه اکران موفقی را تجربه نکردیم. اکنون هم نمی‌توان این عدم استقبال را به کرونا ربط داد. ما باید به سمت سینمای جدید برویم و کرونا کاتالیزور سینمای جدید است. باید قبول کنیم که قبل از کرونا در خواب غفلت بودیم و به فروش‌ها و آمار‌ها دلخوش کرده بودیم و با نهایتا ده فیلم موفق در اکران فکر می‌کردیم که سینمای پویایی داریم. کرونا باعث شد که تا حدی با واقعیت تولید و اکران در سینمای کشور و عدم استقبال مخاطب از سینما به درستی روبرو شویم. سینمای مستقل و تولیدفیلم‌های لوباجت برای کسانی که می‌خواهند سینما را زنده نگهدارند حتما یک راه کار عملی خواهد بود. سینمای مستقل و فیلم‌های تجربی قطعا می‌توانند در راه نجات سینما کمک بزرگی باشد.
- تعطیلی سالن‌های قدیمی نوستالژی آیا به کرونا ربط دارد و یا ساخت پردیس‌های سینمایی و مال‌ها باعث تعطیلی این سینما‌ها شده است؟ زمانی بیشتر سینما‌ها در مناطق پایین شهر قرار داشتند و با تعطیلی این سینما‌ها عملا سینما جزو تفریح‌های گران و برای قشر متوسط به بالا شده است. آیا مدیران نمی‌توانستند با تدبیر بهتر سینما که یکی از معدود تفریح‌های این قشر از جامعه بود را از آن‌ها نگیرند؟
جمع این دلایلی که مطرح شد باعث تعطیلی سینما‌های و نوستالزی در تهران شده است. البته ذائقه خانواده برای سینما رفتن در سال‌های اخیر تغییر کرده و نمی‌توان این موضوع را کتمان کرد که مردم دیگر علاقه‌ای به حضور در سینما‌های قدیمی با سالن‌های کوچک صدا و تصویر خراب و بی‌کیفیت را ندارند و ترجیح می‌دهند که در یک سینمای پیشرفته همراه با تجهیزات روز، بازارگردی و رفتن رستوران به سینما به چشم یک تفریح نگاه کنند. البته این نوع تفریح قطعا برای افراد کم درآمد امکان‌پذیر نیست و به همین دلیل است که روز به روز از مخاطبان سینما کاسته می‌شود. قشر متوسط به پایین جزو مخاطبان اصلی سینما هستند و باید برای آن‌ها چاره‌ای اندیشید که بتوانند با شرایط آسان و هزینه کمتر به سینما بیایند. سینما یک دورهمی ارزان قیمت برای قشر متوسط جامعه بود که در کنار دیدن یک فیلم گردش و تفریحی هم برای ان اقشار به حساب می‌آمد. شاید این امکانات در مال‌ها و پردیس‌ها برای خانواده‌ها فراهم باشد، اما هزینه آن هم به مراتب بالاتر از دیدن فیلم در سینما‌های کوچک و قدیمی است. در گذشته فیلم دیدن آیین بسیار دشواری نبود و همه مردم می‌توانستند به سینما بروند، اما اکنون به دلیل قیمت بلیت و هزینه رفت و آمد گران و خرج‌های جانبی که برای خانواده دارد به یک تفریح گران قیمت برای بدل شده و بسیاری از خانواده‌ها مجبور به حذف سبد فرهنگی سینمایی از سبد خانواده خود شده‌اند. از طرفی برای دیدن یک فیلم دوساعته لااقل باید ۵ساعت وقت بگذارید تغییر زندگی شهری باعث شده که کاربری اماکن مثل سینما عصر جدید و دیگر سینما‌ها که در مرکز و یا پایین شهر قرار داشتند به پایان برسد. عدم بازدهی مالی باعث این شد که خیلی از این سینما‌ها تعطیل شود. صاحبان سینما و دولت فکر درستی برای تغییر این نوع اماکن نداشتند و به جای اینکه این سینما‌ها را از نظر سالن و ظاهر تجهیز کنند آسان‌ترین راه که تغییر سینما‌ها به مال و پردیس بود را انجام دادند.
