۴ سال بعد از فروریختن پلاسکو؛ رخت نو بر تن بنایی که دیگر نیست

 

 

دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: ساعت ۹ صبح ۳۰ دی ۹۵ دود غلیظی بخش مرکزی شهر را دربرگرفته بود، شعله‌های آتش خود را به در و دیوار‌ها می‌کوبیدند تا از لابه‌لای پنجره‌های شکسته شده خود را به آسمان برسانند؛ این جنگ میان شعله‌های آتش و ساختمانی با بیش از نیم قرن قدمت آنقدر ادامه داشت که ناگهان آن سرو بلند محکم تسلیم آتش شد و در کمتر از چند دقیقه فروریخت و تمام ...

حالا چهار سال از آن روز فراموش نشدنی می‌گذرد. در تمام این سال‌ها مردم نتوانستند با جای خالی پلاسکو و از همه مهمتر ۱۶ آتش نشانی که برای نجات جان هموطنان خود زیرآوار‌ها ماندند، تا بقیه زنده بمانند کنار بیایند.

این روز‌ها اگر گذرتان به چهارراه استانبول افتاد می‌توانید ساختمان جدیدی را ببینید که هر روز قدش بلندتر می‌شود تا هر چه زودتر کاسبان ساختمان پلاسکو را در دل خود جای دهد، کاسبانی که هنوز نتوانستند به درستی از غم آن اتفاق کمر راست کنند و در تمام سال‌های گذشته با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کردند تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند.

 

 

شبی که پلاسکو فرو ریخت گویا تهران یک شبه پیر شد، خیلی از خانواده‌ها که فرزند، پدر و همسرشان زیر آوار بودند هنوز امید داشتند که وقتی خورشید سر از مشرق بلند می‌کند و سیاهی را با خود می‌برد عزیزانشان یکی یکی از زیر آن آوار مهیب بیرون بیایند، اما متاسفانه این طور نشد؛ در همان ساعت و روز‌های اول دل خوشی‌هایی وجود داشت و خبر‌هایی مبنی بر تماس‌های تلفنی و حتی ارسال پیامک منتشر شد، اما رفته رفته همه این روزنه‌های امید از بین رفت.

در این حادثه علاوه بر ۱۶ آتش نشان و پنج نفر از هموطنان جان خود را از دست دادند و ۲۰۷ نفر مصدوم شدند و غم انگیزترین نکته ماجرا این بود که وقتی پلاسکو با آن هیبت و قدمت فرو ریخت هفت روزی طول کشید تا آتش نشانی، شهرداری و سایر ارگان‌ها کار آواربرداری را انجام دهند و پیکر افرادی که زیر آوار ماندند را خارج کنند. در عملیات اطفاء حریق پلاسکو فریدون علی‌تبار، محمد آقایی، محسن قدیانی، حسین حسین‌زاده، علیرضا صفی‌زاده، حسین سلطانی، رضا شفیعی، امیرحسین داداشی، مجتبی کوهی، علی مستوفی، ناصر مهرورز، بهنام میرزاخانی، حامد هوایی، علی امینی، محسن روحانی و رضا نظری شرکت داشتند که همگی در زیر آوار‌های پلاسکو به درجه شهادت نائل شدند.

 

 

زمانی که آن اتفاق برای ساختمان ۵۴ ساله پلاسکو افتاد صحبت‌ها سر این بود که کار ساخت بنای جدید خیلی زود آغاز خواهد شد و کسبه دو سال دیگر می‌توانند دوباره به مغازه‌های خود برگردند، اما این قول هم مثل خیلی از قول‌ها محقق نشد تا امسال که بنیاد مستضعفان به عنوان متولی و صاحب این ساختمان دست به کار شد و در مدت کوتاهی پایه‌های این بنا را احداث کرد.

صحبت‌های اولیه سر این بود که این سازمان بدون گرفتن مجوز از شهرداری شروع به ساخت کرده است و با صدور پروانه ساخت پلاسکو جدید در چند روز گذشته مشخص شد که نقل قول‌ها درست بوده و این ساختمان مجوز نداشته است؛ چند روز پیش فتاح از ساختمان جدید پلاسکو بازدید کرد و گفت: تا پایان امسال ساختمان جدید پلاسکو ساخته می‌شود، اما برای ایمنی بیشتر و تکمیل آن به زمان بیشتری نیاز داریم و کسبه پلاسکو از اردیبهشت‌ماه سال آینده می‌توانند کار خود را آغاز کنند.

 

 

جلال ملکی، مدیر روابط عمومی و سخنگوی آتش نشانی در گفتگو با دیدار درباره حادثه پلاسکو می‌گوید: در تمام این سال‌ها درباره پلاسکو خیلی حرف‌ها زده شده و دیگر هیچ حرفی برای گفتن باقی نمانده است و همه بهتر از ما در جریان همه چیز قرار دارند، ولی در کل می‌گویم نه به عنوان خاطره بلکه به عنوان دغدغه؛ بیایید از این پلاسکو نگاری برویم کنار اینکه هر سال در روز سی‌ام دی یاد پلاسکو می‌افتیم جالب نیست، کمتر کسی به سراغ ساختمان‌هایی می‌رود که ایمنی ندارند تا درباره آن صحبت و راهکاری ارائه شود که دیگر حادثه پلاسکو اتفاق نیافتد.

 

او به حادثه‌های دیگری که بعد از پلاسکو اتفاق افتاد اشاره می‌کند و می‌افزاید: تمام آن حوادث به اندازه پلاسکو دردآور و ناراحت کننده بود، اما نرفتیم این ماجرا را ریشه‌یابی و آسیب شناسی کنیم.

او تاکید می‌کند: اگر بخواهیم همین جوری سطح ماجرا را ببینیم و شاخ و برگ آن را ببینیم و کار ریشه‌ای و درست انجام ندهیم باید منتظر اتفاق‌هایی شبیه پلاسکو باشیم؛ این حادثه می‌تواند در تهران یا هر شهر دیگری رخ دهد و بدی ماجرا اینجاست که هر لحظه باید تن‌مان بلرزد که در شهری که ناایمنی وجود دارد که کم هم نیست کار خاصی برای ایمنی شهر نمی‌شود.

او با انتقاد از اینکه به دنبال خاطره گویی از پلاسکو نباشیم، می‌گوید: آن روز‌ها فقط غم بود و اندوه، همکاران ما شهید شدند خانواده‌ها به دنبال عزیزانشان بودند و همه ماجرا همین بود و چیزی اضافه‌تر ندارد.

ملکی تاکید کرد با اینکه کار‌هایی درباره ایمنی ساختمان‌ها شده، اما توقع‌ها حاصل نشده است. وی در ادامه می‌افزاید: ما اگر از این اتفاق تلخ و ناگوار عبرت بگیریم برنده‌ایم و آن تلخی‌ها فراموش می‌شود، اما اگر از آن عبرت نگیریم بازنده صد چندانیم که باز هم نشستیم و منتظر بروز چنین حوادثی‌ هستیم.

سخنگوی آتش نشانی ادامه می‌دهد: باید به این هم فکر کنیم که آیندگان ما را چگونه قضاوت خواهند کرد، می‌گویند در هزاره سوم در عصر تکنولوژی شما باید به دنبال ایمنی ساختمان‌ها که شرط اصلی است باشید.

او معتقد است: ایمنی اصلی‌ترین علمی است که باید به آن پرداخت، ما اگر ریاضی بلد نباشیم نمی‌میریم اگر سیاست بلد نباشیم نمی‌میریم البته زندگی سخت می‌شود از یک سری چیز‌ها عقب می‌افتیم، اما اگر ایمنی زندگی‌مان را بلد نباشیم و آن را لحاظ نکنیم جان و مال خود و اعضای خانواده‌مان به خظر می‌افتد.

ملکی به ساخت و ساز ساختمان‌های بلندمرتبه اشاره می‌کند و می‌گوید: ما نمی‌دانیم که وضعیت ایمنی این ساختمان‌ها چگونه است قانون و قانون‌گذار درست و حسابی حمایت نمی‌کند و قانون به درستی اجرا نمی‌شود و آتش نشانی زور زیادی در این‌باره ندارد، اما تا جایی‌که بتوانیم کار‌های لازم را انجام می‌دهیم، اما بعضا دیده شده که مردم هم در این زمینه با آتش نشانی همراهی نمی‌کنند.

مدیر روابط عمومی آتش نشانی تاکید می‌کند: ما تلاش کردیم تجهیزات‌مان را به روز کنیم و تا جایی‌که توانسته‌ایم کار‌هایی در این زمینه انجام دادیم و در بحث رشادت و فداکاری هم که فکر نمی‌کنم کسی با این خصوصیات بارز آتش‌نشان‌ها آشنا نباشد.

به عقیده این مقام مسئول یک سری از کار‌ها مانند تغییر قوانین و وضع قوانین جدید بر عهده آتش نشانی نیست و این در حالی است که قانون‌های کنونی قدیمی و به‌روز نشده است، هنوز مردم در خانه‌هایشان مواد خطرناک نگهداری می‌کنند که نمونه بارز آن چهارشنبه سوری است و کار خاصی از دست کسی بر نمی‌آید، چون قانونی برای آن وجود ندارد.

ملکی تاکید می‌کند: اگر در همین سال‌های اخیر این نکات در نظر گرفته و قانون‌ها به‌روز می‌شد شرایطمان خیلی بهتر از قبل می‌شد. از سوی دیگر هیچ نهاد و متولی آموزشی هم برای آموزش مردم کار نکرده است؛ از آموزش پرورش گرفته تا سایر نهاد‌های دیگر؛ این بزرگترین ضعف در شرایط کنونی است.

باید منتظر ماند و دید که در ساختمان پلاسکوی جدید تا چه اندازه نکات ایمنی فراموش شده ساختمان قبلی مورد توجه قرار گرفته و آیا خیالمان بابت بروز حادثه‌ای دردناک راحت باشد؟ آیا دیگر ساختمان‌ها از ایمنی لازم برخوردارند؟ هیچ کدام از این نکات را نمی‌دانیم، اما می‌دانیم که دیگر مردم ایران زمین طاقت حادثه تلخ و ناگوار را ندارد.