دیدارنیوز ـ پرستو بهرامیراد: ورود معماران برجام به کاخ سفید، تهران را به تکاپو انداخته تا بهترین گزینهها را روی میز مذاکره داشته باشد. در واقع به نظر میرسد ایران سعی دارد دست بالا را این بار در مذاکرات بهدست آورد.
هفته پیش علی ربیعی، سخنگوی دولت از آغاز فرآیند غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیوم خبر داد. موضوعی که واکنشهای بسیاری را در بر داشت، تا جایی که برخی کارشناسان گفتند که ایران با این کار سعی دارد با دست پرتری پای میز مذاکره رود.
از سخنرانی اخیر رهبر معظم انقلاب نیز میتوان موافقت یا حداقل عدم مخالفت با کاهش تنش در روابط ایران و آمریکا را برداشت کرد. ایشان در بخشی از این سخرانی گفتند: «مطالبه اصلی ایران، رفع تحریمها است و اگر آمریکایی تعهدات را انجام دهند ما هم به تعهدات باز میگردیم.» این سخنان احتمالاً نشان از این دارد که مقام معظم رهبری اصل بازگشت مجدد آمریکا به برجام را پذیرفتهاند و با مذاکرات چند جانبه آمریکا موافق هستند.
از سوی دیگر ایشان در سخنان خود پرداخت خسارت خروج آمریکا از برجام را به بعد موکول کردند. یعنی در واقع ایشان پیش شرطی جز لغو تحریمها برای احیای برجام در نظر نگرفتند.
در پی سخنرانی رهبر معظم انقلاب، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امورخارجه گفته است غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیوم توسط ایران به سرعت و به راحتی قابل بازگشت است. او شرط این امر را برداشته شدن تحریمها از سوی آمریکا دانسته است.
به نظر میرسد نظام درباره برجام به موضعگیری واحدی رسیده است و آن هم تسهیل مذاکرات برجامی در چارچوب رفع تحریمها خواهد بود.
سناریوی ایران در مقابل بایدن
تیم سیاست خارجی بایدن نشان از این دارد که معماران برجام به کاخ سفید برمیگردند. آنها این قرارداد پرسروصدا را از دستاوردهای دولت باراک اوباما میدانستند و از روز اول با خروج دونالد ترامپ از برجام مخالفت خود را اعلام کردند. کمتر از دو هفته به روی کار آمدن جو بایدن مانده است و به نظر میرسد بایدن بازگشت به برجام را بر روی میز خود دارد.
اما به نظر میرسد سناریویی که ایران برای احیای برجام در نظر دارد، نشان دادن قدرت ایران برای غنی کردن اورانیوم و نمایش شهر موشکی دریایی ایران در سواحل خلیج فارس است تا بر سر میز مذاکره با دستان پر بنشیند. به خصوص آن که برخی از متنفذان حزب دموکرات به جای احیای برجام در همان روزهای نخست کار بایدن از سیاست کمتر در برابر کمتر سخن میگویند. سیاستی که بر مبنای آن آمریکا برخی از تحریمها را تعلیق میکند و ایران هم باید برخی از تعهدات خود در چارچوب برجام را عملی سازد. همین امر احتمالا مقامات ایرانی را بر آن داشته تا برخی تعهدات برجامی خود را تعلیق کنند تا در میز مذاکره به عنوان برگهای بازی از آن بهره بگیرند.
دموکراتها سهگانه سنا، مجلس نمایندگان و ریاست جمهوری آمریکا را بهدست آوردهاند و حزب غالب بر سیاست آمریکا هستند. این شرایط احیای برجام و بازگشت آمریکا به این قرارداد را تسهیل خواهد کرد و اگر بایدن بخواهد تحریمهای ایران را لغو کند در شرایط راحتتر میتواند این اقدامات را انجام دهد تا بار دیگر ایران را پای میز مذاکره قرار دهد. با این شرایط احتمالاً مذاکرات تهران و واشنگتن در بدو ورود بایدن به کاخ سفید آغاز شود. بدین صورت راه برای تعامل بیشتر بین دو کشور بهوجود میآید و احتمال توافقات جدید دیگری نیز هست.
به نظر میرسد که مسیر تعامل بین دو کشور را رویکرد دولت بایدن در همان ابتدای تشکیل، روشن خواهد کرد. اگر بازگشت به برجام یا حتی کاستن از تحریمها در کار باشد، به نظر مسیر کاهش تنش مسدود نیست و تهران از آن استقبال میکند. اما در صورتی که دولت بایدن مسیر دیگری در پیش گیرد و از جمله خواهان مذاکره پیش از بازگشت به برجام باشد؛ کار گره خواهد خورد.