دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: این روز‌ها اگر بیشتر به اطرافتان دقت کنید متوجه می‌شوید که دیگر نه صدای پرنده‌ای می‌شنوید و نه پروازی می‌بینید، شاید هم می‌خوانند و ما نمی‌شنویم! البته به گفته دوست داران محیط زیست این موضوع سالهاست رخ داده و با وارونگی هوا در پاییز این موضوع نمود بیشتری دارد حالا این موضوع را بگذارید کنار اینکه هر فرد روزانه نزدیک ۲۲۰۰۰ بار تنفس می‌کند و تقریبا به ۱۵ کیلوگرم هوا در روز نیاز دارد و حالا این هوای آلوده در روز‌های کرونایی شرایط زندگی را برای همه موجودات به ویژه در شهر‌های آلوده مانند تهران سخت کرده است.
***
آلودگی هوا همواره در شرایط بحرانی منجر به مرگ و میر انسان‌ها می‌شود، محاسبات انجام شده نشان می‌دهد با توجه به جمعیت تهران، در شرایط بحران آلودگی هوا احتمال مرگ و میر سالانه پنج هزار نفر می‌رسد البته این آمار مربوط به قبل از کرونا است و بی شک افزایش آلودگی هوا و کرونا این آمار را افزایش داده هر چند که نمی‌توان رقم دقیقی برای آن اعلام کرد.
مشکل آلودگی هوای کلان شهر‌ها عمدتا ناشی از حرکت وسایل نقلیه دودزا و به خصوص اتوبوس‌ها و کامیون‌های قدیمی و دودزایی است که خروجی آن‌ها سمی‌تر از خودرو‌های سواری است و حرکت آن‌ها در بسیاری از کشور‌ها ممنوع است، اما متاسفانه هنوز در کشور ما در حال تردد هستند و همین مساله سبب شده که آمار فوت شدگان ناشی از آلودگی هوا هر سال بیشتر و بیشتر شود؛ البته این پایان ماجرا نیست، زیرا این افزایش فقط مرگ به همراه ندارد، بیماری‌های قلبی و تنفسی بارزترین علائم افزایش آلودگی هوا است.
سیستم تنفسی اولین ارگانی از بدن انسان است که در تماس مستقیم با آلودگی هوا قرار دارد، در صورتی که غلظت آلاینده‌های هوا فراتر از ظرفیت تصفیه ریه انسان باشد، ورود آلاینده‌ها به جریان خون اتفاق می‌افتد و عوارض قلبی و تنفسی مانند اختلال در انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن، افزایش ضربان قلب، سکته قلبی، کاهش ظرفیت شش‌ها، آسم، برونشیت و سرطان ریه ایجاد می‌شود.
همیشه بیماری‌های قلبی علامت‌دار نیستند و شدت بیماری به حدی نیست که فرد را دچار مشکل کند، در نتیجه فرد نیز از بیماری خود بی‌اطلاع می‌ماند. در این مواقع، آلودگی هوا به عنوان یک فاکتور تسریع کننده باعث آشکار شدن بیماری‌های نهفته خواهد شد. تنفس هوای آلوده در بیماران قلبی و کودکان مبتلا به نارسایی‌های مادرزادی، میزان مرگ و میر بیماران را افزایش می‌دهد. همچنین آلودگی هوا در قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفس بیشترین تأثیر را می‌گذارد و آثار بیماری در بیماران ریوی به صورت حاد و مزمن در درازمدت باقی می‌ماند.
البته آلودگی هوا فقط مشکل تنفسی ایجاد نمی‌کند بیماری‌های چشم، پوست و مو، سرطان، آلزایمر، پارکینسون، دیابت و ... هم عوارض ناشی از آلودگی هوا است و در ادامه دلایل بروز این بیماریها را به اختصار توضیح و راه حل‌هایی هم برای آن ارائه می‌شود.
چشم‌ها از جمله اندام‌های خارجی بدن است که در زمان آلودگی هوا در معرض مستقیم با ذرات آلاینده قرار می‌گیرد و دچار مشکلات زیادی همچون سوزش و آبریزش می‌شود. آلودگی هوا عارضه خطرناکی برای اجزای داخلی چشم‌ها ندارد، اما سطح چشم در ناحیه قرنیه و پلک‌ها را ملتهب می‌کند و سبب سوزش، آبریزش و قرمزی چشم‌ها می‌شود. همچنین ذرات معلق موجود در هوا منجر به تولید ماده‌ای می‌شود که برای چشم افراد به ویژه افراد میانسال و کهنسال خطرناک است و آلودگی هوا در افزایش سندرم خشکی چشم نیز موثر است.
محققان و متخصصان پوست و مو دریافته‌اند که رابطه مستقیمی میان شیوع بیماریها و به ویژه حساسیت (اگزما)های پوستی با میزان سرب و آلاینده‌های موجود در هوا وجود دارد. هوای آلوده دارای ذرات هیدروکربن، گوگرد و ذرات معلق است که پوست به ویژه پوست کودکان و افراد مسن را تحریک می‌کند و در این میان قسمت‌هایی مانند پوست سر، دست‌ها و صورت به ویژه دور چشم‌ها بیشتر از سایر نقاط بدن آسیب می‌بیند.
مطالعات دیگر نشان داد که آلودگی هوا خطر ابتلا به سکته قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد، همچنان که به طور مستقیم در سرطان و یا کاهش وزن نوزادان در هنگام تولد نیز نقش دارد. مطالعات سم شناسی ارتباط بین آلودگی هوا و اختلالات عصبی را تایید می‌کند.
از سوی دیگر نتایج تحقیقات پژوهشگران ایرانی نشان می‌دهد که آلودگی هوا مقاومت به انسولین را در کودکان و نوجوانان ایجاد و آن‌ها را مستعد ابتلا به دیابت در سنین بالاتر می‌کند. همچنین تحقیقاتی در زمینه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت، پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی که در بزرگسالی بروز می‌کند، صورت گرفته است که نتایج آن حاکی از این است که پایه بسیاری از این بیماریها به ویژه دیابت از سنین کودکی گذاشته می‌شود.
همچنین آلودگی هوا تاثیر منفی شدیدی بر سلامت زنان باردار می‌گذارد. غیر از سلامت مادر، ممکن است روی سلامت جنین نیز تاثیرگذار باشد و باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی او بعد از تولد شود. نوزادان و کودکانی که در هوای آلوده زندگی می‌کنند معمولا از مشکلات تنفسی مختلف رنج می‌برند. به دلیل آنکه سیستم تنفسی کودکان در حال رشد و شکل‌گیری است، آسیب‌پذیری آن‌ها نیز بیش از بزرگسالان است. برای حفظ سلامت ریه و دستگاه تنفسی نوزادان، کودکان و حتی بزرگسالان باید از حضور در محیط‌هایی با هوای آلوده خودداری کرد. در صورت اجبار نیز باید نکات لازم برای مقابله با آلودگی هوا را مدنظر داشت.
توصیه مرسوم برای گذر از این بحران خیلی واضح و شفاف است به شرط آنکه به آن‌ها عمل شود؛ در روز‌های بحرانی آلودگی هوا تا حد امکان از تردد در محدوده‌های مرکزی و پر ترافیک شهر اجتناب و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی در سفر‌های روزانه درون شهری خود را جایگزین خودرو‌های شخصی کرده و فعالیت یا بازی کودکان در محیط‌های باز را محدود کنید. در عین حال افراد مسن یا افرادی که دارای بیماری‌های قلبی، ریوی نظیر آسم، برونشیت مزمن و نارسایی قلبی هستند، از خانه خارج نشوید. نوشیدن مایعات را در زمان آلودگی هوا افزایش دهید و آب و مایعات ساده مصرف کنید. همچنین هرشب دوش بگیرید و از دستگاه بخور، حمام بخار برای رفع علایم ناشی از آلودگی استفاده کنید.
به کانال تلگرامی دیدارنیوز بپیوندید
به صفحه اینستاگرام دیدارنیوز بپیوندید
به گروه واتس‌اپی دیدارنیوز بپیوندید