پیچیدگی‌های حزب یاران هاشمی رفسنجانی!

 

دیدارنیوز ـ سرویس سیاسی: حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی اخیرا در مصاحبه‌ای به بیان دیدگاه‌های خود در مورد مسائل کشور و انتخابات سال ۱۴۰۰ پرداخته است. مرعشی از جمله بر لزوم هماهنگی روسای جمهور با رهبری سخن گفته است و با انتقاد شدید از دولت روحانی، شخص او را به استعفا دعوت کرده است. گزارش حاضر نگاهی دارد به محور‌های راهبرد سیاستمداران حزب کارگزاران سازندگی در انتخابات سال آتی. راهبردی که اگرچه برخی اجزای آن روشن است، اما احتمالا برای روشن شدن ابعاد آن باید باز هم بیشتر منتظر ماند.

 

 

"هرکس نمی‌تواند با رهبری هماهنگ باشد در انتخابات ریاست جمهوری شرکت نکند". این جمله را حسین مرعشی عضو ارشد حزب کارگزاران سازندگی گفته است. سخنی که به نظر یکی از محورهای استراتژیک حزب کارگزاران سازندگی در انتخابات سال آینده ریاست جمهوری است. کارگزاران سازندگی که در انتخابات مجلس یازدهم هم راهبردی مستقل از سایر گروه‌های اصلاح‌طلب در پیش گرفت و نامزدهای خود را با لیستی جداگانه روانه انتخابات کرد و حالا با اظهارات سخنگوی متنفذش نشان می‌دهد که احتمالا برنامه‌هایی برای انتخابات سال آینده دارد. 

 

برنامه کارگزاران چیست؟
 
کارگزاران سازندگی به نظر از وضعیت حاکم بر جبهه اصلاحات چندان راضی نیست و غلامحسین کرباسچی دبیر کل این حزب چند باری آشکارا زبان به انتقاد از سید محمد خاتمی گشوده است و انتقادهای خود از نحوه رهبری این جریان را بیان کرده است. از این رو بعید نیست که کارگزاران برنامه‌های خاص خود را برای انتخابات سال آینده داشته باشد و خود را ملزم به همراهی با سایر گروه‌های اصلاح‌طلب نداند. 
 
از طرف دیگر وضعیت نابسامان جبهه اصلاحات و فروپاشیدن نهادهای هماهنگ کننده این جریان سایر احزاب اصلاح‌طلب را هم به سوی نامزدهای اختصاصی رانده است. آن چنان که از محمد رضا خاتمی به عنوان نامزد اختصاصی حزب اتحاد ملت سخن گفته می‌شود و طبیعی است که کارگزاران هم به تدریج از راهبرد، نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود برای انتخابات سال آینده رونمایی کند. رونمایی‌‌ای که اظهارات سخنگوی این حزب می‌تواند پرده نخستین آن باشد. 

 

 

 

حسین مرعشی در گفت‌وگوی مفصلی که با سایت خبر آنلاین داشت از جمله گفت: "رئیس‌جمهورِ موفق باید حمایت رهبری را داشته باشد، اولین مساله‌ای که به آن توجه داریم و من همیشه روی آن تاکید می‌کنم و دولت اول آقای روحانی هم آن را تجربه کرد این است که رئیس جمهورموفق در این ساختار فعلی جمهوری اسلامی ایران، رئیس جمهوری است که بتواند قدرت رهبری را پشت سر دولت بیاورد. آقای روحانی در دور اول به حد زیادی موفق بود؛ برجام که مهمترین دستاورد دوره آقای روحانی است و آثار آن هم در دولت اول آقای روحانی آشکار شد، نتیجه ترکیب سه عنصر بود: اراده رئیس جمهور، به کارگیری بهترین دیپلمات‌های ایران و حمایت رهبری. "کار به این مهمی بدون حمایت رهبری انجام نمی‌شد. "
 
عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ادامه داد: "اما روحانی این تجربه موفق دوران ریاست جمهوری خودش را در بقیه مسائل کشور ادامه نداد و از این موفقیت استفاده نکرد. شکاف بین رئیس جمهور و رهبری در ایران نه به نفع رهبری، نه به نفع رئیس جمهور و نه به نفع مردم است؛ بنابراین سیاست روشنی که ما به هرکسی که می‌خواهد رئیس جمهور آینده شود توصیه می‌کنیم این است که اگر نمی‌تواند در یک چهارچوبی حرکت کند که قدرت رهبری را پشت سر دولت بیاورد بهتر است که رئیس جمهور نشود تا مردم را معطل نکند".

 

 

تاریخ ۴۰ سال گذشته ایران نشان داده که هر شخصی که در بالاترین مقام اجرایی قرار گیرد به دلیل جنس کار اجرا و از آنجا که دولت نهادی است پاسخگو؛ و از آنجا که قانون اساسی هم رییس دولت را مسئول اجرای صحیح قانون اساسی معرفی کرده است، روسای جمهوری گذشته و حال ایران فارغ از اینکه از کدام خاستگاه سیاسی آمده باشند، معمولا با هسته سخت قدرت دچار چالش و تضاد منافع می‌شوند که در میان می‌توان از ابوالحسن بنی‌صدر، هاشمی رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی نژاد و حسن روحانی نام برد. جز سید محمد خاتمی هیچکدام از نامبرگان اصلاح‌طلب نیستند و اینجا است که متوجه می‌شویم جنس اجرا به مرور این افراد را به نقطه‌ای سوق داد که مجبور شوند از سازمان تحت مدیریت خود در برابر برخی نهادهای پرقدرت دفاع کنند، زیرا هر فرد و نهادی در کشور دست به هر کاری بزند، دولت باید پاسخگوی آن باشد. 
 

هماهنگی روسای جمهوری با رهبری تنها سخن حسین مرعشی نیست. مرعشی در بخشی از سخنان خود به شدت از دولت روحانی و شخص رئیس جمهوری انتقاد کرده است. او به صراحت تاکید کرده که اگر روحانی توان حل مشکلات را ندارد، بهتر است استعفا کند وکنار برود. 

او در بخشی از اظهارات خود می‌گوید: "مردم دیگر به تنگ آمده‌اند، صبح که بیدار می‌شوند همه کالا‌هایی که دیروز خریده اند ۱۰ الی ۱۵ درصد گران‌تر شده؛ این چه اداره‌ای است؟ یک جای کار اشکال دارد. اگر آقای روحانی نمی‌تواند کشور را اداره کند کنار برود و اگر می‌تواند ادامه دهد. با مردم و مصالح مردم و کشور نمی‌شود شوخی کرد. هرکسی که می‌خواهد وارد این میدان شود اگر می‌تواند با این مجموعه کار کند بیاید. زمانی که کاندید‌اها می‌خواهند رئیس جمهور شوند همه چیز خوب است و همه می‌گویند من این کار را می‌کنم. اما زمانی که رئیس جمهور می‌شوند می‌گویند که به ما اجازه انجام این کار‌ها را نمی‌دهند (اما همه این‌ها از قبل مشخص بوده است)؛ ما ولایت فقیه، سپاه، شورای نگهبان، مجلس، قوه قضاییه و... داریم و ترکیب آن‌ها و شرایط‌شان کاملا مشخص است".

 

سابقه انتقاد حزب کارگزاران سازندگی از دولت حسن روحانی البته طولانی است و این حزب در نقد دولت همواره صریح‌تر از سایر احزاب اصلاح‌طلب بوده است، آن چنان که یک بار مجادله این حزب با نوبخت رئیس سازمان برنامه و حزب اعتدال و توسعه به عنوان حزب حامی او، بسیار خبرساز شد. 

 
اجزای راهبرد کارگزاران در انتخابات ۱۴۰۰

 

به نگاهی به سخنان حسین مرعشی می‌توان خطوط کلی و محورهای راهبردی حرکت کارگزاران در انتخابات سال آینده را رد یابی کرد. نخستین محور تاکید بر لزوم هماهنگی با نهادهای بالادست و شخص رهبری نظام است. ظاهرا کارگزاران تاکید دارند که برای انجام هر نوع اقدامی به هماهنگی کامل با رهبری نیاز دارند و یکی از نقاط ضعف جریان اصلاحات و حتی دولت حسن روحانی را همراهی با نظرات رهبری می‌دانند. 

 

دومین جزء مهم راهبرد کارگزاران تاکید بر عدم مواجه با نهادهای موجود در ساختار سیاسی کشور است. به عبارت بهتر آن‌ها تاکید دارند که هر کس در انتخابات پیروز شود باید پاسخگوی عملکرد خود بوده و نمی‌تواند آن را به مقوله ساختار و مقاومت‌های ساختاری نسبت دهد. کارگزاران تاکید دارد که حل مشکلات مردم باید در درون همین ساختار موجود صورت پذیرد. این نحوه ورود به انتخابات را می‌توان یک اعلام حسن نیت و چراغ سبز جدی برای جریان رقیب و برخی نهادهای قدرتمند دانست. 

 

در نهایت سومین جزء راهبرد کارگزاران در سال آینده تاکید بر مقوله کارآمدی است. این البته با توجه به سابقه کارگزاران سازندگی چندان عجیب نیست که این گروه به جای تاکید بر مفاهیمی مانند عدالت و آزادی به سراغ مفهومی مانند کارآمدی و حل مشکلات مردم بروند. 

 

 

 

کارگزاران سازندگی خود را یک جریان تکنوکرات و اجرایی می‌داند و همواره مقوله توسعه را در  صدر اولویت‌های خود قرار داده است. انتخاب رویکرد تاکید بر کارآمدی هم احتمالا با همین انگیزه صورت گرفته است. با این حال در محورهای راهبرد در حال رونمایی این حزب برای سال آینده ابهامی اساسی وجود دارد. 

 

کارگزاران به این سوال جواب نمی‌دهند که مشکلات کنونی کشور ناشی از عدم هماهنگی دولت روحانی با نهادهای مختلف است و در صورت وجود این هماهنگی این مشکلات رفع می‌شد؟ به عبارت بهتر از نظر این گروه سیاسی مشکل نه سیاست‌های اتخاذ شده توسط نهادهای مختلف که عدم هماهنگی دولت با این نهادهاست؟ 

 

نکته مهم دیگر این است که روشن نیست که آیا فرد پیروز در انتخابات آتی باید همراهی نهادهای مختلف را برای برنامه‌های خود کسب کند یا این نهادها هستند که باید با رئیس جمهور منتخب هماهنگ شوند؟ 

 

حزب کارگزاران همواره از جمله احزابی بوده است که در مرکز حملات رسانه‌ای طیف رادیکال جریان اصولگرا قرار داشته است، طیفی که از قضا نفوذ گسترده‌ای هم در بسیاری از نهادها دارد، اگر راهبرد مد نظر سخنگوی این حزب تعقیب شود، احتمالا بدان معناست که نامزد کارگزاران قبل یا بعد از پیروزی در انتخابات باید رضایت مخالفان جدی خود را برای پیش برد برنامه‌های خود کسب کند. و در نهایت اگر حزب یا جریانی نتوانست چنین کاری انجام دهد باید از صحنه انتخابات یا قدرت کناره‌گیری کند؟ یا سوال دیگر این که اگر رئیس جمهوری در ابتدای کار توانست همراهی این نهادها را جلب کند اما در میانه راه با اختلافات مختلف مواجه شد باید از مقام خود کناره‌گیری نماید؟

 

رئیس جمهور در ایران با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شود و بالاترین مقام انتخابی کشور است، با این حال به نظر می‌رسد که اقتضائات سیاسی و حقوقی  این جایگاه با راهبردهای پیشنهادی کارگزاران تضادهایی دارد. 

 

 

کارگزاران سازندگی از جمله احزاب با سابقه جریان اصلاحات است و کادر ارشد آن را سیاستمدارانی زیرک و پیچیده تشکیل می‌دهند. سیاستمدارانی که خوب می‌توانند برگ‌های برنده خود را برای لحظات آخر بازی نگه دارند. در هر حال و فارغ از این ابهامات باید منتظر ماند و دید که پرده بعدی سیاست انتخاباتی یاران هاشمی رفسنجانی چیست؟ و از پس این اعلام محورهای راهبردی کدام تاکتیک‌ها و نامزدها از راه خواهند رسید....