مدیر مرکز خدمات تخصصی هنر و معماری جهاد دانشگاهی قزوین گفت: کارخانه آرد قزوین یک بنای شاخص صنعتی محسوب می‌شود که موضوع ارزشمند فراموش‌شده‌ای است و باید مورد توجه میراث صنعتی قرار بگیرد.
علی دل‌زنده ضمن اشاره به اهمیت این میراث صنعتی، تصریح کرد: کارخانه آرد ماشین‌چیان با توجه به تاریخچه‌اش این پتانسیل را دارد که بتوان به‌عنوان یک اثر در حوزه میراث صنعتی مطرح و تغییر کاربری داده شود، در این خصوص با دستگاه‌های اجرایی مرتبط مانند میراث فرهنگی و خانم محمدبیگی نماینده مردم قزوین، البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی مکاتباتی انجام شده است.
وی افزود: آنچه در این بنا باید بررسی شود شناسایی مالک فعلی اثر است، مالک این ملک در حال حاضر خاندان بهشتی هستند که می‌توانند برای تغییر کاربری آن سرمایه‌گذاری کنند و یا برای این امر با نهادهای اجرایی مشارکت و همکاری داشته باشند، باید توجه کنیم که این کارخانه صرفاً یک اثر میراثی به‌جای مانده در تاریخ نیست بلکه یک میراث صنعتی گران‌بها است که از طرفی نشان‌دهنده ارزش‌های تاریخی، فرهنگی آن دوران و از طرفی نشان‌دهنده توانمندی علمی و دانش جامعه در حوزه تکنولوژی و فناوری است.
مدیر مرکز خدمات تخصصی هنر و معماری جهاد دانشگاهی قزوین اظهار کرد: در چند سال اخیر در کشور به مباحث علمی و دانش‌بنیان توجه ویژه‌ای شده است؛ در این موضوع باید مباحث تاریخی هم در نظر گرفته شود؛ مثلاً در گذشته که فناوری‌های نوین به معنای آنچه امروز داریم در کشور وجود نداشته، ساخت کارخانه آرد ماشین‌چیان کار منحصربه‌فردی بوده است.
وی تأکید کرد:بنای کارخانه آرد از نظر معماری و ساخت، یک اثر شاخص محسوب می‌شود و موضوع ارزشمند فراموش‌شده‌ای است که باید مورد توجه میراث صنعتی قرار بگیرد از این لحاظ که در آن زمان چه میزان به کار، اشتغال و تولید اهمیت می‌دادیم و توجه می‌کردیم.
دل‌زنده یادآور شد: سایت بنا به دلیل موقعیت، جایگاه کالبدی و محیطی که در آن قرار دارد می‌تواند به منطقه‌ای انحصاری و منحصربه‌فرد تبدیل شود، این بنا در حاشیه شهر قزوین قرار دارد که اطراف آن کارگاه‌های کوچک مشغول به فعالیت هستند، همچنین در همان منطقه شاهد کاربری‌های مختلفی مانند مکانیکی‌ها، فروشگاه‌ها و مغازه‌های فروش ابزارآلات مربوط به خودرو هستیم، بنابراین می‌توانیم با ترکیبی از معماری مدرن و استفاده از بنای باقی‌مانده ظرفیت خوبی در حوزه تکنولوژی داشته باشیم.
وی عنوان کرد: در طول سال‌ها پس از تعطیل شدن کارخانه آرد ماشین‌چیان، این بنا مورد توجه قرار نگرفته است درحالی‌که بنایی شاخص در حوزه فناوری نوین آن دوران است، در کنار بافت تاریخی که قرار دارد می‌توان از آن به‌عنوان امضایی از تاریخ نام برد، آثار تاریخی در دوره‌های قاجار و صفویه عموماً با کاربری‌های مسجد، مدرسه و خانه‌های تاریخی بوده است و آثار تاریخی با عنوان کارخانه به این شکل نداشتم.
مدیر مرکز خدمات تخصصی هنر و معماری جهاد دانشگاهی قزوین یادآور شد: این کارخانه میراث صنعتی است که می‌توانیم با تعریف کاربری جدید و با استفاده از ترکیب معماری مدرن و سنتی از این بنا به‌عنوان بافت فرهنگی صنعتی جدید استفاده کنیم، این امر علی‌رغم این‌که می‌تواند مفید باشد در جذب گردشگر کمک شایانی می‌کند و به‌عنوان یک میراث صنعتی منحصربه‌فرد در کشور مطرح می‌شود.
وی یادآور شد: در تهران مشابه این کار انجام‌شده است و یک کارخانه قدیمی را به کارخانه فناوری تبدیل کردند، ما نیز می‌توانیم برای این میراث صنعتی کاربری جدید تعریف کنیم و با همکاری جهاد دانشگاهی، پارک علم و فناوری و سازمان صمت، کارخانه نوآوری ایجاد کنیم که رویداد مهم علمی و فناوری در این مکان برگزار شود.
دل‌زنده خاطرنشان کرد: همچنین این میراث صنعتی می‌تواند به موزه‌ای در حوزه صنعت و فناوری تبدیل شود و هر آنچه از گذشته تا امروز داریم در آنجا به نمایش گذاشته شود، برای این امر باید به صنایع استان‌های مختلف توجه کنیم؛ حتی این بنا می‌تواند به محلی برای بازدید تاجرها و بازرگانان کشورهای مختلف تبدیل شود تا آن‌ها محصولات تولیدی را ببیند و حتی ممکن است اقدام به خرید کنند.
وی تأکید کرد: این بنا ظرفیت خوبی دارد و اگر تغییر کاربری آن اتفاق بیفتد می‌توانیم بنایی منحصربه‌فرد با معماری خاص به‌منظور کار دانش بنیان داشته باشد، شهر قزوین قدمت صنعتی دارد و جزو اولین شهرهای صنعتی کشور است که اگر دستگاه‌های متولی همکاری کنند می‌توانیم کار بزرگی در این حوزه رقم بزنیم.
به گزارش ایسنا، در دوره پهلوی اول، ۲ کارخانه آرد بسیار مهم و بزرگ در قزوین تأسیس شد. اولین کارخانه در سال ۱۳۱۱ خورشیدی به‌وسیله حاج‌صادق ماشین‌چیان در بیرون دروازه رشت و ابتدای مسیر قزوین به همدان در یک بنای سه‌طبقه که روزگاری جزو بناهای بسیار معظم و باشکوه قزوین به شمار می‌آمد، ساخته شد.
انبارهای بزرگی در کنار این کارخانه پیش‌بینی کرده بودند که حدود ۲۰ هزار خروار گندم گنجایش داشت که اگر هر خروار را تقریباً ۳۰۰ کیلو محاسبه بکنیم به رقم تقریباً ۶ میلیون کیلویی می‌رسیم؛ موتور این آسیاب یک ماشین آلمانی بود که تقریباً ۱۵۰ اسب بخار قدرت داشت و در نوع خودش کارخانه بسیار معظمی به شمار می‌آمد. تولید اولیه این کارخانه در روز حدود ۱۰۰ خروار بود و ۲ نوع آرد تولید می‌کرد.
محمدعلی حضرتی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی استان قزوین، پیش‌ازاین در دو مقطع نیمه نخست دهه هشتاد و سال ۹۵ پیشنهادی مبنی بر تغییر کاربری این اثر تاریخی ارائه کرده و گفته بود: با توجه به ارزش معماری، موقعیت و فضای متعلق به آثار باقی‌مانده از کارخانه آرد ماشین‌چیان و ابزارهای ارزشمند موجود در آن و همچنین جایگاه صنعتی قزوین در سده‌های پیشین و روزگار معاصر، با مشارکت صمت، شرکت شهرک‌های صنعتی، استانداری و میراث فرهنگی این مجموعه با کاربری «موزهٔ صنعت قزوین» مرمت و احیا شود.
