دیدارنیوز ـ پرستو بهرامیراد: کرونا جهان را تغییرات اساسی روبرو کرده است. همان طور که مردم جهان درگیر مشکلات ایجاد شده به دلیل شیوع ویروس هستند، معادلات بین‌المللی در جهان در شرف تغییرات اساسی است. این طور به نظر می‌رسد که در دوران پساکرونا رقابت موجود بین چین و آمریکا شدت بیشتری می‌گیرد و روابط این دو کشور نیز در حوزه‌های مختلف اعم از سیاسی و اقتصادی وخیم‌تر خواهد شد.
روابط دو کشور شاهد بیشترین افت در ۴۰ سال گذشته است. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا تهدید به لغو توافق اولیه تجاری با چین و افزایش تعرفه‌ها علیه این کشور کرده و همزمان تصمیم گرفته شرکت و کارخانه‌ها را برای خروج از چین ترغیب کند. همچنین حملات سیاستمداران و دولتمردان آمریکایی به چین هم افزایش یافته است و از رئیس جمهوری تا وزیر خارجه آن کشور و بسیاری از مقام‌های دیگر، پکن را به دلیل سهل‌انگاری در کنترل کرونا و مخفی کاری مورد هجمه قرار داده‌اند. ترامپ بار‌ها ادعا کرده‌است که آزمایشگاه ویروس‌شناسی ووهان چین، منشاء سرایت ویروس کرونا بوده، اما چین مسئله را لاپوشانی کرده است. ترامپ از ویروس این بیماری تحت عنوان «ویروس چینی» یاد می‌کند. او خواستار پرداخت غرامت از سوی چین شده است. از سوی دیگر مجلس نمایندگان آمریکا طرح تحریم چین به علت تبعیض شدید علیه مسلمانان اویغور و فرستادن صد‌ها هزار نفر از آن‌ها به اردوگاه‌های شست و شوی مغزی را تصویب کرده است. این مصوبه در حالی به کاخ سفید فرستاده می‌شود که تنش بین آمریکا و چین بر سر اپیدمی ویروس کرونا و مسئله هنگ کنگ بالا گرفته است.
از سوی دیگر در چین رسانه‌ها شروع به حملات گسترده به آمریکا کرده‌اند و خبرگزاری رسمی چین شینهوا با انتشار ویدیویی از نحوه مدیریت آمریکا بر ویروس انتقاد کرده و همچنین ادعای آمریکا مبنی بر اینکه کرونا ساخته دست چینی‌ها است را تکذیب کرده است. همزمان احساسات جهانی ضد چینی در سطح جهانی به رهبری آمریکا به شدت رو به افزایش است. سرویس‌های اطلاعاتی چین در گزارش خود هشدار دادند که احتمالا پکن در سطح جهانی با وضعیتی شبیه اوضاع زمان سرکوب اعتراضات دانشجویی در میدان «تیان‌آن‌من» در سال ۱۹۸۹ مواجه می‌شود. در آن زمان احساسات جهانی ضد چینی در بالاترین سطح قرار داشت.
بسیاری وخامت شدید روابط بین چین و آمریکا را به چشم آغازی بر یک جنگ سرد جدید در عرصه جهانی می‌نگرند.
کشیدن پای چین به انتخابات ۲۰۲۰یک ماه پیش از فراگیری کرونا در آمریکا مهمترین سوال منتقدان ترامپ این بود که چگونه می‌توانند دونالد ترامپ را در انتخابات نوامبر شکست دهند. اما حالا با گذشت حدود ۳ ماه پس از فراگیری کرونا در جهان و ایالات متحده، حتی دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز به پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ شک کرده است و به هر کاری برای پیروزی در انتخابات متوسل می‌شود.
در دوران کرونا در حوزه اشتغال، بالاترین رشد نرخ بیکاری از ۱۹۴۵ به بعد تاکنون رخ داده است و درخواست بیش از ۳۳ میلیون نفر در ایالات متحده برای بیمه بیکاری خبر از عمق فاجعه اقتصادی رخ داده در این کشور می‌دهد. در مورد بورس نیویورک نیز با وجود ۳ سقوط دردناک شاخص، همچنان جبران ضرر‌های رخ داده صورت نگرفته است. مرگ نزدیک به ۹۰ هزار نفر بر اثر کرونا و کسب رتبه اول مرگ‌ومیر براثر کرونا درجهان، انتقادات بسیاری را در مورد نحوه مدیریت بحران کرونا توسط دونالد ترامپ ایجاد کرده است. ویروس کرونا ضربه بزرگی به اقتصاد آمریکا وارد کرده است که اصلی‌ترین نقطه اتکای رئیس‌جمهوری برای رقابت‌های آتی انتخابات ریاست جمهوری به شمار می‌آمد.
حال در شرایط آشفته اقتصادی آمریکا دونالد ترامپ برگ برنده انتخاباتی خویش را مبارزه با حکومت چین و تنبیه آن قرار داده است. او نه می‌تواند روی دستاورد‌های اقتصادی تاکید کند و نه دستاورد سیاست خارجی قابل اعتنایی وجود دارد؛ پس تنها برگ برنده چین‌هراسی می‌توان عامل ایجاد این امید در رای دهندگان باشد که وی بهتر از رقیبش می‌تواند رونق را دوباره به اقتصاد آمریکا باز گرداند رونقی که معلوم نیست که بازگشت آن چند ماه یا چندسال دیگر زمان خواهد برد.
ترامپ طی روز‌های اخیر بار‌ها اعلام کرده که اگر او کنار رود و دموکرات‌ها پیروز شوند چین آمریکا را در دست خود خواهد گرفت. از سوی دیگر مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا چین را به مجازات‌های بزرگ تهدید و پیروزی پرزیدنت ترامپ در انتخابات را پیش‌بینی کرده است.
در حقیقت ترامپ برای این که بتواند در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در آمریکا، موفق شود، تلاش دارد مشکلات به وجود آمده را به گردن دیگران از جمله چینی‌ها بیندازد و از این طریق موجی از نژادپرستی و افراطی گری در بین طرفداران خود علیه چینی‌ها ایجاد کند، چنان که اکنون شاهد شیوع چین هراسی و نفرت پراکنی گسترده علیه این کشور در آمریکا هستیم.
شکی نیست که ترامپ جنگی را علیه چین آغاز کرده است، اما شروع این جنگ برای پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ تبعاتی نیز خواهد داشت و چینی‌ها در این خصوص سکوت نخواهند کرد.
جنگ اقتصادی پکن و واشنگتندونالد ترامپ که با وعده مقابله با چین به ریاست جمهوری آمریکا برگزیده‌شده بود، در سال ۲۰۱۷ یک هیئت رسمی را مامور بررسی سیاست‌های چین کرد؛ اما صرف تشکیل همین هیئت، مقامات چینی را عصبانی کرد. با شیوع کرونا دامنه تنش‌ها بین آمریکا و چین بر سر جنگ تجاری افزوده شد. رئیس جمهوری آمریکا در مصاحبه‌ای احتمال قطع کامل مناسبات آمریکا با چین را منتفی ندانسته است. در چنین شرایطی، سخن گفتن از قطع کامل مناسبات دو کشور بی‌تردید بر تنش برخاسته از جنگ تجاری خواهد افزود. پیش از شیوع ویروس کرونا شاهد جنگ تجاری شدید بین چین وآمریکا بودیم، ولی با حصول یک توافق این جنگ تا حدودی کاهش یافت؛ اما با شیوع کرونا ورق برگشته است.
با توجه به این که اقتصاد چین تولید محور است اکنون از نظر اقتصادی در پی شیوع ویروس کرونا این کشور در جایگاه قوی‌تر ظاهر شده است این در حالی است که ۷۰ درصد مشاغل در آمریکا خدماتی است و آن‌ها از این ویروس لطمه بیشتری خورده‌اند. با مهار بیماری کرونا در چین، فعالیت‌های اقتصادی در این کشور مجددا از سرگرفته شد. حالا چین، علاوه بر خرید فزاینده نفت، برای خرید شرکت‌های اروپایی نیز اقدام می‌کند. امری که برخی محافل سیاسی غرب را نگران کرده است. بر همین اساس آمریکا شروع به ترغیب کشور‌های دوست و متحد خود کرده است تا آن‌ها نیز کارخانه‌ها و تولید کنندگان خود را از چین خارج کنند و دولت اندونزی قصد دارد بخشی از خاک ایالت جاوه مرکزی را به عنوان گزینه‌ای برای سرمایه گذاری شرکت‌های آمریکایی خارج شده از چین معرفی نماید.
این حملات و تهدید‌های جدید آمریکا علیه چین می‌تواند بار دیگر به جنگ تجاری بین دو کشور دامن بزند و البته همین امر بیشتر کشور‌های جهان را نگران کرده است.
آغاز جنگ سرد دیگری
شیوع ویروس کرونا در چین و سپس سرایت آن به کشور‌های دیگر باعث رویارویی تازه‌ای بین آمریکا و چین شده است. مشاور امنیت ملی کاخ سفید برخورد چین با شیوع ویروس کرونا را با فاجعه چرنوبیل در شوروی سابق مقایسه کرد و گفت این پنهانکاری چین در تاریخ ثبت خواهد شد. وانگ یی، وزیر خارجه چین ادعای آمریکا را رد کرده و درباره آغاز جنگ سرد تازه هشدار داده است.
به نظر می‌رسد طی ماه‌های آینده روابط دو کشور چین و امریکا در حوزه‌های مختلف وخیم‌تر شود و تضاد و تعارض بین این دو کشور افزایش پیدا کند. خبرگزاری رویترز به نقل از منابع نزدیک به مرکز تصمیم گیری دولت چین نوشت: «وزارت اطلاعات چین در گزارش خود هشدار داده که چین باید برای بدترین سناریو‌ها حتی برای درگیری نظامی با آمریکا خود را آماده کند». از سوی دیگر در حالی که سیاستمداران چینی معمولا مرموز و کم حرف بوده‌اند، این روزها شبکه‌های اجتماعی پر از دیپلمات‌های پرحرف چینی است که با کسی رودربایستی ندارند و به شکل عجیبی رک حرف می‌زنند. هدف آن‌ها دفاع از نحوه برخورد چین با همه‌گیری ویروس کرونا و به چالش کشیدن کسانی است که در روایت چین از وقایع تردید می‌کنند. این برای چین یک تغییر عظیم است و شکی هم نیست که این تصمیم سیاسی توسط مقامات چینی گرفته شده است. خطری که این شکل دیپلماسی دارد این است که منجر به تنش بیشتر بین شرق و غرب بشود. در ایالات متحده، چین از همین حالا به یکی از مسائل اصلی در انتخابات ریاست‌جمهوری تبدیل شده است و هر دو نامزد بر سر سختگیری با چین با یکدیگر رقابت می‌کنند. همچنین رسانه‌ها از تلاش آمریکا برای جبران عقب ماندگی موشکی برابر چین با استقرار موشک‌های برد بلند ضد کشتی و موشک‌های کروز خبر می‌دهند.
آمریکا و چین در زمینه‌هایی، چون تجارت، فناوری، کنترل نظامی آب‌های جنوب و شرق چین و بیش از همه ایدئولوژی و حقوق بشر با یکدیگر رقابت دارند. این دو کشور از گذشته نیز با یکدیگر در حال جنگ سایبری بوده‌اند که شامل حملات چین به سیستم پرسنلی پنتاگون و اسناد مربوط به کشتی‌های جنگی ایالات متحده بوده است. تدارک نظامی هر دو طرف، خبر از یک تنش بزرگ می‌دهد. با این حال بسیار بسیار بعید است که تنش‌ها به مرحله رویارویی نظامی برسد و بر عکس جهان باید احتمالا در آستانه یک جنگ سرد جدید قرار گرفته است.
