آمریکا در قالب توافق با طالبان دولت افغانستان را دور زد

دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: در طی روزهای گذشته، بار دیگر خبری مبنی بر توافق طالبان با آمریکا منتشر شد که به دنبال آن، «سهیل شاهین» سخنگوی دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر، در یک رشته توییت، خبر از گفتگو میان نمایندگان دو طرف داد که آغاز شده و تا چند روز دیگر نیز ادامه خواهد داشت. او نوشت: "تیم مذاکراتی امارت اسلامی افغانستان به ریاست محترم ملا برادر آخند، معاون سیاسی امارت اسلامی و رئیس دفتر سیاسی با تیم مذاکراتی آمریکا تحت ریاست داکتر خلیلزاد نشستی داشت و در مورد امضای توافقنامه و مراسم آن صحبت نمودند. "
 
علاوه بر اعلام سخنگوی گروه طالبان مبنی بر توافق با آمریکا، دو موضوع قابل تامل دیگر نیز اتفاق افتاد، یکی واکنش وزیر خارجه پاکستان در همین رابطه بود که یک روز قبل از اعلام از طرف سخنگوی طالبان بیان شد و دیگری اظهارنظر یک منبع طالبان است که گفته بود «این گروه تنها «به کاهش خشونت» در شهر‌های بزرگ توافق کرده است.»

شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان با اشاره به روند صلح افغانستان از آمادگی طالبان برای کاهش خشونت‌ها خبر داده بود. قریشی با نشر یک پیام تصویری به صراحت از "پیشرفت خوب" در زمینه صلح افغانستان یاد کرد و گفت که صلح به منفعت پاکستان و افغانستان است.
 

البته دولت افغانستان با این موضوع و خبر، محتاطانه برخورد کرد و به صورت ضمنی از هر صلحی استقبال کرد اما انتظار خود را نیز در قالب «استقبال از یک قدم اساسی» در پروسه صلح بیان کرد. صدیق صدیقی سخنگوی رئیس جمهوری افغانستان بر خواست دولت مبنی بر آتش‌بس تاکید کرد و گفت: طرحی که در آن آتش‌بس به حیث یک قدم اساسی مطرح شود مورد پذیرش دولت خواهد بود.

البته در همان روزی که سخنگوی گروه طالبان از توافق با آمریکا خبر داد، صدیقی در توییتر نوشت: صلح برای دولت، مردم افغانستان و متحدین بین المللی ما اولویت اساسی است. تامین آتش بس یگانه راه برای رسیدن به یک صلح پایدار و با عزت که خواست مردم و دولت جمهوری اسلامی افغانستان است می‌باشد.
 
آن چه می توان گفت این است که قطعا دولت افغانستان از کم و کیف توافق با خبر است به همین دلیل هم جانب احیاط را در تایید و رد آن رعایت کرده است و در کلام آن‌ها نوعی از نارضایتی نیز مشاهده می‌شود، ظاهرا به همین دلیل هم «سلام رحیمی» وزیر دولت در امور صلح افغانستان در واکنش به اظهارات قریشی گفت: «کاهش خشونت برای طرف‌ها مکلفیتی را ایجاد نمی‌کند و خواست دولت افغانستان آتش‌بس است».

گویا دولت افغانستان از آن قسمت از توافق که به کاهش خشونت اشاره می‌کند رضایت ندارد، چون ظاهر امر این است که طالبان رضایت داده است که جنگ با نیرو‌های آمریکایی را پایان دهد، ولی موضع خود را نسبت به دولت حفظ کند که این قسمت از داستان برای دولت افغانستان ناخوشایند است، ضمن اینکه به نظر می‌رسد دولت پاکستان هم سهم خود از این توافق را به دست آورده است.
 
با وجودی که گروه طالبان بحث صحت ترجمه توافق به فارسی و اردو را دلیل اعلام نشدن آن اعلام کرده، ولی به نظر می‌رسد تنها این نیست، زیرا زلمی خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان در صفحه توییترش نوشت: «ما مکث کوتاهی می‌کنیم تا آن‌ها (طالبان) با رهبر خود در مورد این موضوع اساسی مشورت کنند».

به هر روی این دور از مذاکرات صلح بین گروه طالبان و ایالات متحده آمریکا بر محور کاهش خشونت‌ها و آتش بس استوار است که این موضوع موجب رضایت طرف هایی چون طالبان، پاکستان و آمریکا و ابراز نگرانی دولت افغانستان است.
 
دیدارنیوز برای بررسی گمانه‌های اطراف توافق طالبان و آمریکا با پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان گفتگو کرده است. وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه اعلام شده طالبان به کاهش سطحی از خشونت و جنگ با آمریکا توافق کرده است، این کاهش درگیری به چه صورت خواهد بود، گفت: هنوز هیچ کس از جزئیات این توافق اطلاعی ندارد، ولی آنچه از اظهار نظر طرف‌های مختلف به دست آمده حاکی از آن است که طالبان پذیرفته در شهر‌های بزرگ افغانستان دست به خشونت نزند و برداشت من این است که توافق کرده اند از رویارویی با نیرو‌های آمریکایی پرهیز کنند، ولی همچنان و تا رسیدن به مراحل بعدی با دولت افغانستان بر مبنای همان روش قبلی عمل کنند.

ملازهی افزود: بهتر است بگوییم اگر این تحلیل درست باشد طالبان با ایالات متحده آمریکا به نوعی معامله دست زده است و می‌توان گفت آمریکایی‌ها دولت افغانستان را دور زده اند. غیر از این موارد، معلوم نیست پشت پرده این مذاکرات چه تفاهم و معاملات دیگری صورت گرفته است. می‌شود حدس زد پاکستان، طالبان و آمریکایی‌ها به توافقی رسیده اند که جنگ بین طالبان و آمریکایی‌ها تمام می‌شود، اما بین دولت افغانستان و طالبان ادامه خواهد داشت.

وی با اشاره به خوشحالی پاکستانی‌ها از این توافق اظهار کرد: پاکستان از توافق صلح بین طالبان و آمریکا سود می‌برد و نقش اساسی در آخرین توافق داشته است. آقای قریشی وزیر امور خارجه پاکستان گفته است نیرو‌های آمریکایی از افغانستان خارج شوند، ولی در بازسازی افغانستان حضور داشته باشند و به این معناست که آمریکایی‌ها پول بدهند که پاکستانی‌ها بازسازی را اجرا کنند.

این کارشناس مسائل افغانستان یادآور شد: طرف‌های مذاکره اعلام کرده اند برای تطبیق و اطمینان از صحت ترجمه به زبان‌های دیگر، متن توافق رسانه‌ای نشده است ولی به هر حال آن‌ها به توافق رسیده اند که به نظرم بعد از اعلام عمومی، موجب اعتراض مردم افغانستان و کشور‌های منطقه خواهد شد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه برخی‌ها فکر می‌کردند ایران مانع توافق طالبان با آمریکا می‌شود در اشتباه بودند، زیرا طالبان از جای دیگری دستور می‌گیرد. یک پای طالبان در پاکستان و پای دیگرش در عربستان سعودی است. طالبان به لحاظ ایدئولوژیک و حتی مالی به عربستان سعودی متصل بوده و از نظر پشتیبانی و لجستیکی این پاکستان است که مرکز و خاستگاه اصلی آنهاست.