دیدارنیوز ـ مرضیه حسینی: اینجا جشنواره رنگ و طرح است. جایی که زنانش با جادوی سرانگشت‌هایشان تاریخ باشکوه هنر ایران پهناور را طراحی نموده و گره زده‌اند و خلاصه کرده اند در کیف دستی کوچکی که با زبان ترنج و نارنج با تو سخن می‌گوید، یا در تابلوی پارچه ایِ زیبایی که به باغی رنگارنگ می‌ماند، آنقدر زیبا و زنده که ناخودآگاه دست می‌بری برای چیدن گلی سرخ از سرشاخه‌ای و یا برداشتن سیبی از کاسه سفال آبی رنگ زیبایی که لب طاقچه، نور و گرما را به رقص واداشته است.
این بهشت زیبا، نمایشگاه صنایع دستی زنانی است که توسط سازمان مردم نهاد (NGO) «مهروماه» آموزش دیده و توانمند شده اند. محصولات و تولیدات این زنان که هر کدام معرف بخشی از هنر ایران و افغانستان است، با برند «مهرسا» برای عرضه و فروش به نمایش درآمده است.
موسسه مهر و ماه، تجربه موفق فعالیت در قالب NGO
یک معرفی کوتاه
موسسه مهروماه از جمله NGOهایی است که به درستی به صورت یک سازمان مردم نهاد کار می‌کند. بنای کار مهروماه از ابتدا بر آموزش و توانمند سازی کودکان و زنان نیازمند حمایت و در معرض آسیب بود. بانیان موسسه اعتقاد داشته و دارند که بدون توانمندسازی و تنها با حمایت مالی از افراد نیازمند کمک و حمایت، مشکل فقر و آسیب حل نمی‌شود و همچنان درون یک خانواده تداوم پیدا می‌کند.
ویژگی دیگر مهروماه در حمایت از کودکان به ویژه کودکان کار اعم از مهاجرین افغانستانی و ایرانی این است که تمرکز خود را بر خانواده و نه فقط کودک قرار داده است، زیرا تجربه کار در حوزه خیریه‌ها و NGOها نشان داده که آنچه به خروج کودک از چرخه کار کمک می‌کند، مرتفع شدن نیاز مالی خانواده‌ای است که کودکش را از سر فقر برای کار به خیابان می‌فرستد بنابراین اگر والدین کودک شاغل باشند نیازی به کار کودک نخواهند داشت.
دلیل دیگری که سبب شد مهروماه با محوریت خانواده فعالیت کند، اهمیت خانواده در تربیت کودک و دور کردن او از آسیب‌های اجتماعی مختلف است. این ضرورت باعث شده که مهروماه در کنار کار در حوزه آموزش کودکان، خانواده‌ها و به ویژه مادران را نیز درگیر فرایند آموزش در حوزه تحصیل و همچنین تربیت از طریق ارائه مشاوره‌های تربیتی و روان شناختی و به ویژه کار جدی مددکاری کند.
این موسسه در سال ۹۱ توسط افرادی دغدغه‌مند نسبت به مسائل اجتماعی جامعه با هدف کمک به بهبود کیفیت زندگی افراد آسیب دیده و یا در معرض آسیب در منطقه فرحزاد تاسیس شد. هدف موسسین البته تنها توانمند سازی اقتصادی نبود، آموزش توانمندی‌های اجتماعی و مهارت‌های زندگی نیز در اولویت کار آن‌ها قرار داشت. مهروماه بنا داشته که تسهیلگری باشد برای بهبود کیفیت زندگی جامعه مخاطبانش از طریق توانمندسازی در همه ابعاد آن.
اگر نگاهی به پراکندگی آسیب در مناطق تهران بیندازیم به اهمیت انتخاب فرحزاد برای تاسیس NGO پی می‌بریم. عمده خیریه‌ها و سمن ها، همچنین فعالیت‌های مددکاری اجتماعی در مناطق جنوبی تهران به ویژه هرندی و دروازه غار متمرکز شده است؛ در حالی که مناطق دیگر از جمله فرحزاد بر خلاف آنچه تصور می‌شود که شمال تهران و محل زندگی ثروتمندان است، به دلیل توسعه نامتوازن شهری در تهران به یکی از مناطق مهاجر پذیر و آسیب خیز تبدیل شده است.
گروه‌های کارگری و مهاجر از شهر‌های مختلف اعم از مشهد، بوشهر، کردستان، کرمان و ... همچنین کشور افغانستان به این منطقه مهاجرت کرده و در حاشیه‌های آن ساکن شده اند. حاشیه نشینی همواره و در همه جا آسیب هایی، چون فقر، اعتیاد و پدیده کار کودکان را به همراه دارد، بنابراین تاسیس موسسه‌ای با هدف کاهش آسیب در این منطقه حرکتی بجا و موثر بوده است.
مهروماه چتری برای کودکان
یکی از فعالیت‌های جدی مهروماه، آموزش حرفه‌ای و گام به گام کودکان از پیش دبستانی تا دیپلم در قالب طرح حمایت تحصیلی است. در سال جاری ۷۲ کودک در مقطع پیش دبستانی و ۲۲۶ کودک محصل مدارس دولتی از خدمات آموزشی موسسه بهره مند شده اند. پس از مرحله پیش دبستانی، کودکان تحت نظر موسسه وارد مدارس می‌شوند و در تمام دوران تحصیل از خدمات مددکاری و آموزشی و کلاس‌های تقویتی موسسه و همچنین حمایت‌های تحصیلی حامیان برخوردار می‌شوند.
این خدمات از این حیث که بعضی از کودکان مهاجر با مشکل اوراق و مدارک هویتی مواجه هستند، بسیار مهم است. نکته قابل توجه این است که موسسه هیچگونه هزینه مستقیمی برای تحصیل کودک به خانواده پرداخت نمی‌کند و کلیه هزینه‌های تحصیل کودکان زیر نظر بخش مددکاری و روانشناسی موسسه صورت می‌پذیرد. ۶۴ کودک بازمانده از تحصیل در مدارس دولتی، تحت حمایت و پوشش مهر و ماه در مدرسه غیرانتفاعی رهیار که به عنوان مسئولیت اجتماعی، خود پذیرای این کودکان بوده مشغول به تحصیل می‌باشند. موسسه با هماهنگی با مجتمع آموزشی رهیار، آموزش‌های تکمیلی این کودکان را نیز به عهده دارد. مهروماه برای رشد روانی و آموزش اجتماعی کودکان و همچنین ایجاد امکان رشد و پرورش خلاقیت‌های ذهنی کودکان، خانه فرهنگ و هنر مهر و ماه را نیز تاسیس کرده است که کلیه این کودکان با شرکت در کلاس‌های هنری و ورزشی بتوانند رشد مناسب تری داشته باشند.
از آنجا که بسیاری از کودکان کار در معرض انواع خشونت‌ها قرار داشته و سال‌های زیادی در کوچه و خیابان و سایر محیط‌های نامناسب رشد کرده اند، اغلب رفتار‌های نابهنجار از خود بروز می‌دهند، اقدام مهم مهر و ماه در این زمینه و در قالب طرح حمایت تحصیلی، بهنجار سازی رفتار کودکان کار و آموزش مهارت‌های اخلاقی و اجتماعی به آن‌ها از طریق کمیته مددکاری و روانشناسی است. این اقدام در قالب برگزاری کارگاه‌های های آموزشی برای مادران (مانند مهارت‌های زندگی و فرزند پروری و...) و آموزش‌های تربیتی و رشد شخصیتی برای کودکان انجام می‌گیرد.
موسسه در این راستا همچنین هر ۳ ماه یک بار با خانواده کودکان جلسات گفتگویی برگزار می‌کند تا از روند پیشرفت کار مطلع شود. تجربه چند ساله مهروماه در این زمینه نشان می‌دهد که آموزش مهارت‌های رفتار اجتماعی به کودکان کار و والدین آن‌ها موثر بوده و بسیاری از کودکان در صورت توانمندی خانواده از رفتن به خیابان‌ها برای کار سرباز زده و در صورت اجبار خانواده، به مددکار موسسه مراجعه می‌کنند.
کلیه مربیان پیش دبستانی، دختران جوان بومی محل هستند که توسط موسسه، آموزش حرفه‌ای دیده، تحصیلات آکادمیک دارند و سپس به کار مشغول شده اند. موسسه در کنار آموزش کودکان از سودآموزی زنان و مادران نیز غافل نشده و برای این کار طرح و برنامه‌ای ویژه‌ای دارد.
مهروماه در بخش خدمات پزشکی در کنار کمک مالی حامیان خود، از کمک‌های داوطلبانه پزشکان و دندان پزشکان و چشم پزشکان و متخصص زنان بهره مند می‌شود. بیش از ۱۲۰ داوطلب در بخش‌های مختلف آموزشی و توانمندسازی موسسه مشغول به همکاری مستقیم هستند. این‌ها علاوه بر داوطلبانی هستند که در برنامه‌های مختلف حضور مقطعی دارند.
زنانی که از هیچ، همه چیز می‌سازند
مددکاران، مربیان و مسئولین موسسه مهروماه در راستای توانمند کردن خانواده‌ها، کوشیدند توانمندی‌های آن‌ها را ابتدا کشف و سپس تقویت کنند. به عنوان مثال اغلب زنان روستایی و یا مهاجر شهری مهارت‌هایی از جمله دوخت و دوز، بافندگی و پته دوزی داشتند یعنی از بچگی با این هنر‌ها آشنا بودند. مهروماه این مهارت‌ها را از طریق برگزاری کلاس‌های آموزشی و همچنین استخدام طراح و مربی و همچنین در اختیار گذاشتن مواد اولیه، تقویت و در مسیر درآمد زایی و تولید هدایت کرد.
زنان توانمند موسسه در رشته هایی چون گراف دوزی، سوزن دوزی، منجق دوزی، شماره دوزی، پته دوزی، گل دوزی، چرم دوزی و انواع خیاطی مهارت دارند که این توانایی‌ها در تولید انواع کیف‌های دستی و غیره، دوخت رومیزی، تابلو‌های دیواری، دوخت کوسن و پشتی، بافت و دوخت جادستمالی، بافت و دوخت شال، کیسه‌های دستی، تولیدات چرمی و ... در اوج زیبایی و ظرافت به کار می‌رود.
زنانی که در کارگاه خیاطی کار می‌کنند دارای درآمد مناسبی هستند. در واقع کلیه سفارش‌هایی که به این کارگاه داده می شود برای خود زنان کارگاه می‌باشد و به نوعی صندوق کارآفرینی تشکیل داده اند که بتوانند خودکفا شده و کارشان را گسترش دهند. بعضی از مربیان کارگاه‌ها خود زنانی هستند که در همین موسسه مهارت کسب کرده و به درجه استادی رسیده اند.
اقدام دیگری که موسسه مهروماه با برند «مهرچین» در بخش توانمند سازی در حال انجام آن است، برگزاری کلاس‌های آموزش شیرینی پزی و آشپزی به زنان و سپس گرفتن سفارش برای پخت است. از آنجا که بخش توانمند سازی موسسه به کمک‌های مردمی وابسته نیست و درآمد زنان تولید کننده از محل فروش محصولات تامین می‌شود، نوسانات قیمت مواد اولیه و گران شدن آن‌ها در کنار فقدان مکان مناسب و یا فروشگاهی برای فروش محصولات، دغدغه‌ای جدی برای مسئولین موسسه است.
از آنجا که NGOها از حیث مالی امکانی برای اجاره فروشگاه جهت عرضه و فروش محصولات خود ندارند، مهروماه برای فروش صنایع و تولیدات زنان تحت حمایت خود با برند و لوگوی «مهرسا» ضمن فعالیت در قالب شبکه‌های مجازی و گرفتن سفارش متقاضیان و خریداران از این طریق، اقدام به برگزاری نمایشگاه‌های مختلف و شرکت در بازارچه‌های خیریه می کند.
اقدام دیگر مهرسا در راستای معرفی و فروش محصولات، به نمایش گذاشتن بخشی از تولیدات در بعضی از کافه‌های علاقمند از جمله کافه «استندآپ»، کافه «پنجره» و چند کافه دیگر است.
