جامعه بی شفقت، انسانی را به سطل زباله می‌اندازد

این اتفاق اما تنها نمود و مصداق بی رحمی و بی تفاوتی اجتماعی در جامعه و کشور ما نیست. اگر با دقت نگاهی به حواشی زیست روزمره مان بیندازیم مصادیق زیادی از این بی رحمی را می‌بینیم. از کلاه گذاشتن بر سر مسافران نابلد و گرفتن پول به اندازه چندبرابر کرایه قانونی گرفته تا تمسخر پیرمرد ناتوان دستفروش توسط تعدادی پسر جوان. بار‌ها شاهد بوده ایم که در اتوبوس، مرد یا زنی سالخورده هستند که با تکان‌های اتوبوس به زمین می‌افتند، اما هیچ جوانی حاضر نیست جایش را به آن‌ها بدهد. به راستی چه برسر این جامعه آمده است؟ چه بر سر مردم آمده که تعدادی از آن‌ها تا به این حد نامهربان و بی رحم شده اند؟

وی افزود: دلیل اینکه آدم‌ها امروزه عشق ورزی و شفقت نمی‌کنند این است که امر «دیگری» برای آن‌ها فرسوده شده و از بین رفته است، زیرا وقتی درون جامعه زندگی می‌کنیم فرضمان این است که درون یک تیم زندگی می‌کنیم و تکیه گاه اصلیمان همان آدم‌های اطرافمان و معاشرت و روابط با آنهاست، اما اتفاقی که افتاده این است که ما گرفتار «این همانی» شده ایم یعنی «دیگران» برایمان اهمیتی و معنایی ندارند و همه افراد و آدم‌های دیگر را به خودمان تقلیل می‌دهیم؛ به این معنا که دوست داریم همه را مثل خودمان ببینیم، اگر خودمان بی سواد و بی اطلاع، شرور و بدرفتار هستیم و شفقت و مهربانی نداریم، اگر بیکار و بی پول هستیم، چون آدم‌ها را به خودمان تقلیل داده ایم و می‌گوییم بقیه افراد هم مثل ما هستند و تمایزی با ما ندارند، می‌گوییم فلانی هم آدم بیخودی مثل خود من است؛ در حالی که در جامعه‌ای که «دیگری» مهم است، دیگری مانند رازی است برای شناخته شدن و کشف شدن، در این حالت افراد از نظر ما شیء و ابزار نیستند که هرجور دلمان بخواهد با آن‌ها رفتار کنیم. در شرایط فعلی جامعه ما به چنین وضعیتی دچار شده که افراد را ابزار و شیء می‌بینیم بنابراین هرکاری که بخواهیم با این اشیا می‌کنیم.

مهرآیین افزود: بنابراین، نوع بشر و مردم نسبت به هم بی اعتنا شده اند و همه به دنبال نفع شخصی اند، افراد دیگر نمی‌خواهند در تیم باشند و با یکدیگر زندگی کنند. مردم ما به شدت، خودخواه و خودگرا شده اند، البته نه آن نوعی از خود گرایی مبتنی بر فردیت و اومانیست، بلکه خودگرایی مبتنی بر خودخواهی افراطی و اخلاقی.

این جامعه شناس ادامه داد: وقتی که دیگری را از بین برده ایم، با شفقت و مهربانی با همدیگر رفتار نمی‌کنیم و دیگری را ابزار سودجویی کرده ایم، همواره به دنبال مالکیت بر دیگری هستیم؛ یعنی اینکه ما با ابزار‌های قدرت با دیگران مواجهه می‌کنیم؛ نه عواطف انسانی.