حسرت تحصیل مانده بر دل ۹۲۱ هزار کودک

دیدارنیوز- ۱۴۱ هزار کودک ۶ تا ۱۱ ساله از تحصیل بازمانده و 780 هزار دانش‌آموز12 تا 17 ساله ترک تحصیل کرده‌اند.بر اساس اعلام وزارت آموزش ‌و پرورش و معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۱۴۱ هزار کودک گفته شده اغلب ساکن استان‌های سیستان ‌و بلوچستان، تهران، خراسان‌ رضوی، خوزستان، فارس، آذربایجان‌ غربی و کرمان هستند.

طبق آمار اعلام‌شده، در سال جاری 34 هزار و 89 نفر در سیستان‌ و بلوچستان، 22 هزار و 531 نفر در استان تهران، 13 هزار و 55 نفر در خراسان‌ رضوی، 11 هزار و 429 نفر در خوزستان، 6739 نفر در فارس، 6543 در آذربایجان‌ غربی و 5863 نفر در کرمان جزو‌ آمار بازماندگان از تحصیل قرار گرفته‌اند. معلولیت، فقر مالی، مشکلات فرهنگی و دوری از مدرسه مهم‌ترین دلایل برای ترک تحصیل در میان بازماندگان از تحصیل سال‌های قبل ذکر شده است؛ دلایلی که کمابیش در همه استان‌ها یکسان است.

آسیب‌های اجتماعی چون اعتیاد والدین و مشکلات خانوادگی‌ هم از عواملی است که هرچند با درصد کمتر اما بر تحصیل بسیاری از دانش‌آموزان تاثیر گذاشته و موجب ترک مدرسه شده است؛ اتفاقی که معمولا در کنار فقر تکرار می‌شود، اما قابل پیشگیری است. نکته‌ای که رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران که در گذشته مدیر کل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم بوده است بر آن تاکید می‌کند. 

سید حسن موسوی معتقد است اگر مدارس ما مددکار اجتماعی می‌داشت، مطمئنا بسیاری از مشکلات کودکان بازمانده از تحصیل حل می‌شد و کار به ترک مدرسه نمی‌رسید. البته او همچنان امیدوار است این نقش در مدارس دیده شود و تاکید می‌کند که هنوز هم می‌توان با حضور مددکاران اجتماعی در مدارس کاری کرد که بازماندگی از تحصیل کمتر اتقاق بیفتد و حتی می‌توان در بازگشت کودکان هم از این ظرفیت استفاده کرد.

 

 موسوی البته به تبعات بازماندگی از تحصیل و ترک مدرسه هم اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: یکی از محیط‌هایی که کمک می‌کند کودکان رشد بهتری داشته باشند، محیط مدرسه است و وقتی به هر دلیلی از این فضا دور می‌شوند دچار آسیب‌های روحی و اجتماعی زیادی در آینده خواهند شد.  وی می‌افزاید: اولین اثر منفی این است که کودک از محیط سالمی به نام مدرسه دور می‌شود. دوم این‌که اگر در سن کار یعنی بالای 15 سال باشد، ممکن است در خیابان یا در کاری که با شرایط روحی و جسمی‌اش همخوانی ندارد، مشغول شود. از سوی دیگر به هر حال مدرسه نظارت حداقلی روی بچه‌ها و رفتارشان دارد و وقتی بچه در مدرسه نباشد نظارتی صورت نمی‌گیرد و اگر این کودک خانواده ناب‌سامانی هم داشته باشد این رهاشدگی بیشتر خواهد بود. 

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با بیان این‌که در همه دنیا مهم‌ترین استراتژی برای حمایت از کودکان آموزش به‌ویژه آموزش رسمی است، اظهار می‌کند: وقتی فرد از فرایند آموزش و محیط مدرسه خارج می‌شود، نه الزاما، اما آسیب‌پذیرتر است و به همین دلیل هم پیشنهاد ما این است که مدرسه را به جایی که بچه‌ها هستند، ببریم؛ مثلا محیط کار کودکان و حتی در خیابان یا برگزاری کلاس درس برای کودکی که فقط آخر هفته می‌تواند درس بخواند از کارهایی است که در دنیا انجام می‌شود.  رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با بیان این‌که سیستم آموزش در ایران بر خلاف کشورهای دیگر به جای آموزش‌محور بودن مدرسه‌محور است، تصریح می‌کند: ما باید سیاست‌هایمان را تغییر دهیم، زیرا اگر کودکی حتی یک ساعت آموزش ببینید بهتر از این است که کاملا رها شود.  او همچنین بهانه کمبود اعتبار را از سوی دولت نمی‌پذیرد و معتقد است اعتبار مورد نیاز برای بازگرداندن 141 هزار بازمانده از تحصیل به اندازه‌ای نیست که دولت نتواند آن را پرداخت کند. 

به صفر رسیدن آمار بازماندگی از تحصیل شاید یک رویا نباشد، اما چندان در دسترس نیست. ۱۴۱ هزار کودک ۶ تا ۱۱ ساله به عنوان بازمانده از تحصیل و 780 هزار دانش‌آموزی که در گروه سنی 12 تا 17 سال ترک تحصیل کردند نشانمان می‌دهند که با عددهای کوچکی رو‌به‌رو نیستیم. 

گرچه هر سال دانش‌آموزان زیادی به مدرسه بازمی‌گردند، اما به همان نسبت و شاید در گستره‌ای بیشتر کودکان و نوجوانانی از سیستم آموزشی جدا می‌شوند.

در این شرایط همان‌طور که کارشناسان تاکید می‌کنند، تغییر سیاست‌گذاری‌ها شاید بهترین راهکار باشد. تشکیل مدارس سیار در مناطق دورافتاده و صعب‌العبور، پیشگیری از ترک تحصیل با اقدامات حمایتی، تسهیل ثبت‌نام و آموزش رایگان و فراهم کردن زمینه آموزشی معلولان در همه استان‌ها بخشی از اقداماتی است که نهادهای حمایتی و وزارتخانه‌های ذی‌ربط باید به فکر آن باشند.