متاسفانه طی سال‌های اخیر شاهد ناامیدی در میان جوانان هستیم به‌گونه‌ای که بسیاری از جوانان دیگر تمایل چندانی برای انجام کارهای گروهی ندارند هرچند باید اذعان داشت که این مهم تنها به جوانان ایرانی اختصاص ندارد بلکه براساس تحقیقات به عمل آمده نزدیک به ۶۰ درصد از جوانان جهان در طول هفته حداقل یک‌بار به ناامیدی دچار می‌شوند که این خود جای بسی تامل دارد چرا که این مهم می‌تواند با تبعات منفی بسیاری همراه باشد.
دیدارنیوز ـ گفتنی است دلایل متعددی را می‌توان در ابتلا به ناامیدی موثر دخیل دانست که بنا به اظهارنظر روانشناسان وضعیت اقتصادی، اشتغال، وضعیت خانواده، وضعیت تحصیل و مواردی از این‌دست در ابتلای فرد به ناامیدی بسیار تاثیرگذار است.بدیهی است فقر و بیکاری سهم عمده‌ای در ابتلای افراد به ناامیدی دارد، چرا که بنا به تحقیقات میدانی صورت گرفته افرادی که از نظر مالی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند به‌مراتب بیشتر از دیگران دچار ناامیدی می‌شوند، همچنین طبق تعاریف سازمان بهداشت جهانی فقر اولین عامل ناامیدی در افراد است. به عبارت ساده‌تر نداشتن وضعیت مالی مناسب خود می‌تواند در کاهش احساس امید و شادابی بسیار تاثیرگذار باشد. براساس تحقیقات صورت‌گرفته افرادی که از نظر مالی در وضعیت مطلوبی قرار ندارند به‌مراتب بیشتر از دیگران احساس ناامیدی دارند.یکی دیگر از دلایل ناامیدی در افراد نبود شغل مناسب است چراکه نبود شغل مناسب افراد را منزوی خواهد کرد؛ داشتن شغل مناسب خود می‌تواند عاملی برای شادابی و نشاط فرد باشد.از سوی دیگر باید خاطر نشان کرد براساس نظرسنجی‌های به‌عمل‌آمده بسیاری از دانشجویان ترم آخر دانشگاه‌ها تنها به دلیل نبود بازار کار مناسب احساس ناامیدی دارند و دیگر تمایل چندانی برای پایان تحصیل خود ندارند که این خود در افزایش ناامیدی در میان دانشجویان بسیار تاثیرگذار است.بی‌تردید وضعیت خانواده و تنش‌های حاکم بر آن نیز می‌تواند در ایجاد ناامیدی در فرد تاثیرگذار باشد چراکه بنا به اظهارنظر روانپزشکان وضعیت نابسامان برخی خانواده‌ها خود عامل اصلی ایجاد ناامیدی در افراد است. برای مثال افرادی که والدین آنها از هم جدا شده‌اند و یا اینکه اختلافات زیادی با هم دارند به نسبت دیگران بیشتر احساس ناامیدی می‌کنند چراکه باید یادآور شد وضعیت خانواده در سلامت روانی فرزندان بسیار تاثیرگذار خواهد بود.
وضعیت اورژانسی
همان گونه که می‌دانیم امروزه ناامیدی در میان جوانان به وضعیت اورژانسی رسیده است؛ از این‌رو انتظار می‌رود مسئولان امر برای حل این بحران یک‌سری برنامه‌ریزی‌های بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت ارائه دهند چراکه در غیر این صورت تبعات منفی بسیاری دامن جامعه را خواهد گرفت، طبق آمار موجود طی چند سال گذشته میزان ناامیدی در میان جوانان به‌طرز عجیبی افزایش یافته است.باید در نظر داشت عدم بازنگری قوانین موجود خود عاملی برای کاهش آمار ازدواج در میان جوانان شده است چراکه طبق نظرسنجی‌های به‌عمل‌آمده امروزه به دلیل برخی قوانین دست‌وپاگیر مربوط به طلاق، نفقه و مواردی از این‌دست بعضا برخی جوانان تمایل چندانی به ازدواج ندارند و با بهانه‌های متعدد از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند که این خود می‌تواند زمینه‌ساز بروز آسیب‌های اجتماعی متعدد شود.بی‌شک یکی از مهم‌ترین اقداماتی که دولت می‌تواند برای افزایش امید و نشاط در میان جوانان داشته باشد وضع قوانین جدید و یا بازنگری برخی از قوانین موجود است؛ تا بدین طریق تاحدودی امید در میان جوانان افزایش یابد، همان‌گونه که می‌دانیم امروزه و در سایه وجود برخی قوانین دست‌وپاگیر شاهد تمایل نداشتن جوانان به ازدواج هستیم که این خود باعث بروز برخی از آسیب‌های اجتماعی در جامعه می‌شود و همچنین امنیت اجتماعی را نیز به مخاطره می‌اندازد.وجود شکاف‌های طبقاتی را می‌توان یکی دیگر از دلایل ناامیدی دانست چراکه طی سال‌های اخیر با افزایش شکاف طبقاتی در جامعه مواجه هستیم که این خود بی‌تردید برای جوانان پذیرفتنی نیست و خود می‌تواند منجر به کاهش اعتماد اجتماعی در میان جوانان شود.شایان ذکر است که زندگی شهرنشینی خود می‌تواند در زمره دیگر دلایل افزایش ناامیدی در میان جوانان باشد چراکه باید در نظر داشت در سایه زندگی شهری روابط میان افراد کاهش می‌یابد که این خود می‌تواند در افزایش ناامیدی نقش بسزایی داشته باشد. همچنین زندگی شهرنشینی تعلقات و وابستگی میان افراد را نیز کاهش می‌دهد که این خود می‌تواند عاملی برای افزایش ناامیدی باشد.
احساس ناامیدی در میان زنان
براساس مطالعات صورت گرفته زنان دوبرابر بیشتر از مردان احساس ناامیدی می‌کنند که این خود می‌تواند بنا به دلایل مختلف باشد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.وجود تبعیض‌ها در جامعه نیز می‌تواند در زمره دیگر دلایل افزایش ناامیدی در میان زنان شود. با نگاهی گذرا بر وضعیت کنونی جامعه می‌توان به این مهم دست یافت که افزایش تبعیض‌های جنسیتی و یا دیگر تبعیض‌ها نقش تاثیرگذاری در افزایش ناامیدی در میان زنان دارد. برای مثال زمانی که زنان در جامعه از حقوق مساوی با مردان برخوردار نباشند و در بیشتر اوقات برخی قوانین موجود در کشور به‌نفع مردان باشد به‌یقین سرخورده و ناامید خواهند شد.از سوی دیگر باید خاطر نشان کرد که متاسفانه زنان به‌رغم تحصیلات بالا و ساعت کار طولانی از میزان حقوق دریافتی به نسبت پایینی در مقایسه با مردان برخوردار هستند که این خود عاملی برای جذب زنان از سوی برخی از مدیران شده است اما باید در نظر داشت زمانی که در جامعه زن نتواند از حق و حقوق برابری برخوردار باشد به‌یقین نمی‌تواند فرزندان سالم و صالحی را نیز تربیت کند چراکه این احساس مغموم‌شدن را به‌صورت ناخودآگاه به فرزند خود نیز انتقال می‌دهد.
نقش شبکه‌های اجتماعی
برخی از جامعه‌شناسان بر این باور هستند که امروزه شبکه‌های اجتماعی نقش تاثیرگذاری در افزایش ناامیدی در میان جوانان دارند چراکه استفاده از فضای مجازی خود می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد احساس ناامیدی از زندگی، اضطراب و خودکشی میان نوجوانان و جوانان شود.آنچه مسلم است مقایسه زندگی خود با دیگران در رسانه هایی مانند اینستاگرام، توئیتر و یا تلگرام خود موجب ایجاد احساس ضعف و ناامیدی خواهد شد به‌گونه‌ای که جوانان را مجبور به دستیابی به موفقیت می‌کند که همین امر حس اضطراب و استرس را در آنان تقویت می‌کند که این خود تبعات منفی بسیاری را به‌دنبال خواهد داشت.یکی دیگر از تبعات منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی به‌خصوص برای آن دسته از افراد که دارای روحیه غمگین هستند احتمال خودکشی است چراکه طبق آمار منتشرشده برخی از افرادی که اقدام به خودکشی ناموفق کرده‌اند بیشتر تحت‌تاثیر شبکه‌های اجتماعی گرایش به خودکشی پیدا می‌کنند.کاهش احساس خوشبختی را می‌توان یکی دیگر از پیامدهای منفی استفاده از شبکه‌های اجتماعی دانست چراکه بسیاری از افراد در سایه استفاده از شبکه‌های اجتماعی به‌طور مداوم سطح زندگی خود را با دیگران مقایسه می‌کنند که این خود در ایجاد احساس ناامیدی تاثیرگذار است.از طرف دیگر باید خاطر نشان کرد روانشناسان این هشدار را می‌دهند که استفاده بیش از اندازه از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند سلامت روان فرد را به خاطره بیندازد، چراکه باید به خاطر داشت در درجه اول سطح زندگی تمام افراد به یک میزان نخواهد بود و همچنین بسیاری از محتوایات شبکه‌های اجتماعی بر پایه صداقت نیست.
نبود تفریحات سالم
همان‌گونه که می‌دانیم متاسفانه در حال حاضر جوانان جامعه از تفریحات سالمی برخوردار نیستند؛ از این‌رو برای گذران اوقات بیکاری خود به برنامه‌ها و کارهای تکراری و در برخی از موارد کسل‌کننده روی می‌آورند که این خود می‌تواند در افزایش احساس ناامیدی تاثیرگذار باشد چراکه باید به خاطر داشت جامعه‌ای که نتوانسته شرایط شادبودن را برای جوانان فراهم کند چگونه می‌تواند انتظار داشته باشد که احساس افزایش امید به زندگی در میان جوانان بالا رود. در حال حاضر یکی از تفریحات سالم جوانان رفتن به کنسرت است که هزینه بلیت این کنسرت‌ها بی‌تردید با جیب بسیاری از جوانان کشور هم‌خوانی ندارد. یکی دیگر از تفریحات سالم جوانان رفتن به سینما است که متاسفانه با آغاز سال جاری شاهد افزایش چشمگیر قیمت بلیت سینما نیز بودیم. بنابراین در این شرایط چگونه می‌توان انتظار داشت جوانان با انگیزه و امیدواری داشته باشیم؛ هرچند باید در این مجال خاطر نشان کرد که نبود تفریحات سالم تنها دغدغه امروز جوانان نیست.
افزایش ناهنجاری‌ها
پرواضح است که یکی از تبعات منفی افزایش ناامیدی در میان جوانان، افزایش ناهنجاری‌ها در جامعه خواهد بود چراکه باید به خاطر داشت جوانی که به هر دلیلی احساس امید و نشاط ندارد به‌یقین رعایت هنجارهای جامعه نیز چندان برای او مهم نیست که این خود می‌تواند عاملی برای افزایش ناهنجاری‌های جامعه باشد.متاسفانه امروزه جوانان خود را از جامعه جدا می‌دانند که مهم‌ترین دلیل آن می‌تواند ناشی از تحقق‌نیافتن خواسته‌های آنها باشد اما باید در نظر داشت که این مهم خود می‌تواند به فروپاشی خرده‌فرهنگ‌ها و یا باورهای جامعه منجر شود. باید در نظر داشت امروزه جوانان امکاناتی برای رساندن پیام خود به بیرون از جامعه نداشته باشد، اما بی‌تردید، در آینده گستاخ‌تر و سریع‌تر خواهد بود و چالش‌های جدی‌تری، هم با پدران و مادران خود و هم با فضای اجتماعی خواهد داشت.
گرایش به مصرف مواد مخدر
بدیهی است یکی دیگر از معایب افزایش ناامیدی در میان جوانان را می‌توان گرایش این دسته از افراد به استفاده از مواد مخدر دانست چراکه طبق مطالعات صورت گرفته برخی از افرادی که به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند مبتلا به ناامیدی هستند و نسبت به آینده خود نیز بی‌اعتنا هستند؛ از این‌رو به‌راحتی گرایش به مصرف مواد مخدر دارند. بنابراین باید یاد آور شد در صورت عدم اتخاذ تدابیر لازم برای افزایش امید و نشاط در جامعه بی‌تردید وضعیت نامناسبی گریبانگیر جامعه خواهد شد.
منبع: آرمان/ الهام صمدزاده
