سیاست‌های ایران هرگز ضرری را متوجه عربستان نکرده است و به نظر می‌رسد این سیاست، بیش از حد نجیبانه و شرافتنمدانه بوده و اعمال چنین سیاستی در برابر رژیمی که روند ضرر زننده‌ای برای کشور به دنبال دارد، جای بازنگری دارد.
دیدارنیوز- یکی از مهمترین اهداف عربستان سعودی در مسیر ایفای نقش در جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران این است که با کاهش درآمد‌های نفتی، در درون ایران نارضایتی ایجاد کرده و زمینه شورشهای داخلی را فراهم سازد. آل‌سعود ازتحولات دی ماه ۹۶ نیز به عنوان نشانهای برای فراهم بودن زمینه داخلی جهت برگزاری تظاهرات ضد دولتی و ایجاد شورشها بهره گرفت.
به زعم آل سعود، دراین صورت نظام جمهوری اسلامی یا باید با خواسته های آمریکا ازجمله تغییردر سیاست منطقه‌ای و استراتژی موشکی خود موافقت کند و یا اینکه تداوم شورشها منجر به فروپاشی از درون شود. در همین راستا، «عبدالرحمان الراشد»، مدیر سابق تلویزیون العربیه و سردبیر ارشد الشرق الاوسط و تحلیلگر ثابت برخی رسانه‌های عربی در این خصوص عنوان می کند: «در جنگ سه ضلعی ایران/ آمریکا/ برخی اعضای خلیج‌فارس، بازی نفت مهم است. شاید بزرگترین سلاح در استراتژی فشار به ایران، سلاح نفتی است که می تواند به پذیرش شروط ۱۲ گانه آمریکا برای ایران و یا حتی فروپاشی نظام ایران منتهی شود.»
روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمزنیزدراین‌باره افشا کرده است که جمعی ازنزدیک‌ترین مشاوران ولی عهد عربستان سعودی از گروه کوچکی از تجار خواسته بودند تا از شرکت‌های آن‌ها برای ترور «دشمنان ایرانی پادشاهی سعودی» استفاده کنند. این افشاگری نیویورک‌تایمزبه نقل ازسه منبع آشنا با مباحث مطرح بین سعودی‌ها و تجار مزبور صورت گرفته بود.
این روزنامه آمریکایی عنوان کرده است: «نزدیک‌ترین مشاوران بن‌سلمان از جمله احمد العسیری رسما اعلام کرده است که خرابکاری اقتصادی درایران را به واسطه‌های خارجی داده و برای این کار میلیارد‌ها دلاردرنظر گرفته‌اند.»
علاوه براین، براساس گزارشی از خبرگزاری ایسنا هیأت سعودی که مدیران ارشد آرامکو در آن حضور دارند روز پنجشنبه در راستای تور آسیایی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی وارد پکن شدند. وی در جریان این سفر‌ها تاکنون متعهد شده است ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در پاکستان انجام دهد و به دنبال سرمایه‌گذاری بیشتر درصنعت پالایش هند است.
محمد بن سلمان در سفر به چین با جین پینگ، رئیس‌جمهور چین نیز دیدار کرده است که حضور پررنگ در خاورمیانه یکی از اهداف اصلی سیاست خارجی وی را تشکیل می‌دهد. با این حال چین در رابطه با این سفر، جزئیات چندانی را منتشر نکرد، ولی سه منبع آگاه به رویترز اظهار کردند آرامکوی سعودی که بزرگترین صادرکننده نفت جهان است در جوینت ونچری با شرکت نورینکوی چین، تفاهمنامه‌ای برای ساخت یک پروژه پالایشگاه و پتروشیمی دراستان لیااونینگ امضا می‌کند.
بدون‌شک این سرمایه‌گذاری‌ها به عربستان سعودی کمک خواهد کرد تا جایگاه خود به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت به چین را بازیابد. این کشوردرسه سال گذشته، جایگاه مذکور را به روسیه واگذار کرده است. آرامکو درصدد است از طریق امضای توافق تأمین نفت با پالایشگاه‌های چینی غیردولتی، سهم بازار خود را تقویت کند.
صباح زنگنه، کارشناس روابط بین‌الملل درگفت‌وگو با دیدارنیوز ضمن ارائه تحلیل خود از رفتار‌های اخیر عربستان سعودی، گفت: «عربستان در طول دوران ۱۹۷۳ به این طرف، مواضع مثبت و هماهنگی با کشور‌های منطقه خلیج فارس اتخاذ نکرده است، به خصوص پس از ۱۹۸۰ اغلب اقداماتش در جهت ضرر رساندن به اقتصاد ایران که به لحاظ تولیدات مشابهت دارد، بوده است.
وی درادامه ابراز کرد: این کشوردربخش‌های متعدد و سال‌های متمادی با کاهش قیمت محصولات نفت و پتروشیمی به رقبای منطقه‌ای ضرر وارد کرده است و در حالی چنین رفتاری را برگزیده که خلاف قواعد WTO، اوپک و حسن همجواری تلقی می‌شود.
این کارشناس روابط بین‌الملل درخصوص معامله عربستان با کشور‌های طرف قرار داد با ایران از جمله چین که درظاهردرحال تعطیل کردن خودروسازی خود در ایران است، اظهار داشت: مهمتراز بحث خودروهای چین، مسئله موشک‌ها است، بطوریکه این کشوراز حدود سال ۱۹۸۸ یا ۸۹ صادرات موشک‌های دوربرد به عربستان را آغازکرده است و در سال‌های اخیر هم درصدد احداث مراکز تولید و بهبود آن‌ها در عربستان بوده است، این در حالی است که برد موشک‌ها، هم برای کشور‌های منطقه و هم کشور‌های اروپایی، آسیایی و آفریقایی می‌تواند به عامل جدیدی در معادلات نظامی منطقه تبدیل شود.
زنگنه درباره تصمیمات ایران درخصوص عربستان ابراز کرد: سیاست‌های ایران هرگز ضرری را متوجه عربستان نکرده است و به نظر می‌رسد این سیاست بیش از حد نجیبانه و شرافتنمدانه بوده و اعمال چنین سیاستی در برابررژیمی که روند ضررزننده‌ای برای کشور به دنبال دارد، جای بازنگری دارد.
این کارشناس روابط بین الملل، توصیه خود را به مسئولان دراین رابطه چنین مطرح کرد: افزایش توان اقتصادی در کشور، بسیاری از سیاست‌های منفی عربستان را خنثی خواهد ساخت، علاوه براین باید از نهاد‌های بین‌المللی هم در خصوص تذکر به عربستان بهره برد، زیرا با این روند، مشکلات در منطقه بیشتر خواهد شد.»
درحالی صباح زنگنه درخصوص سیاست سعودی‌ها براین اعتقاد است که دشمنی آن‌ها بر ایران پوشیده نیست که چینی‌ها هم در زمینه تصمیم‌گیری درباره صادرات صنعت خودرو خود به ایران، در ظاهر به نتایجی جدیدی دست یافته اند که جای تامل دارد. روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشته است که براساس آخرین آمار‌ها از وضع تولید خودروهای سواری، می‌توان به وضوح عقبگرد شرکت‌های چینی در صنعت خودرو کشوررا شاهد بود که با ادامه این روند، هیچ بعید نیست طی ماه‌های آینده شاهد خروج چشم بادامی‌ها در این زمینه از ایران باشیم.
هند و چین دو مشتری عمده نفت ایران بوده و هستند که از روزاول تحریم‌های آمریکا، مخالفت خود را با آن اعلام کردند و دراین خصوص، کشورهند ازمعافیت با زمان محدود بابت خرید نفت ایران برخوردار شد، زیرا با توجه به تمایل این کشور به استفاده از امکانات بندر چابهار برای دسترسی آسان و مقرون به صرفه به بازار افغانستان، آسیای میانه و قفقاز، این کشور تمایلی به قطع واردات نفت از ایران ندارد.
ایران هم با دادن تخفیف‌های خاص به مشتریان هندی و همچنین بیمه نفتکش‌های حامل نفت ایران به مقصد هند، سیاست حفظ بازار را در پیش گرفته است. تنوع بخشی منابع انرژی، اصل اساسی امنیت انرژی هند است و در این راستا هند ضمن تداوم واردات نفت از ایران به دنبال افزایش سهم بقیه کشور‌ها درسبد انرژی خویش خواهد بود.
چین نیز همیشه مخالفت خود را با اقدامات و تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه ایران و هر کشوری که از نظر سیاسی و اقتصادی برای این کشور مهم است ابراز داشته است. این کشورهم با استفاده از معافیت، به واردات نفت از ایران ادامه داده است. ایران هم با ارائه تخفیف‌ها و بیمه تانکر‌های نفت به مقصد چین سعی در حفظ سهم خویش در بازار انرژی چین کرده است.
اما با توجه به اخبار جدید در این زمینه، گرچه سیاستمداران دو کشور به طورحتم همچنان در مورد رابطه خود با ایران، اصرار خواهند ورزید، ولی با این حال اصلا مشخص نیست در صورتی که کفه ترازو به لحاظ منافع اقتصادی به سمت عربستان سنگین‌تر باشد، آنان به مانند سابق، یارقابل اتکای ایران باقی بمانند.
انتظار می‌رود که دو کشور چین و هند به دلیل روابط نزدیکی که با ایران دارند، در روابطشان با ریاض، محتاطانه گام بردارند، البته رئیس‌جمهور چین در دیدار با یک مقام ایرانی تاکید کرده بود تمایل چین برای روابط نزدیک‌تر با ایران فارغ از اوضاع بین‌المللی، تغییری نکرده است، اما بهتر آن است تا به گونه‌ای رفتار کنند که این اظهارنظر‌ها به امیدواری تبدیل شود.
ساخت یک پروژه پالایشگاه و پتروشیمی در کشور‌های مورد اعتماد ایران و سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و انرژی که هزینه کشورما از همین طریق تامین می‌شود، بی‌معنا نیست، زیرا تردیدی در دشمنی سعودی‌ها علیه ایران وجود ندارد و هدف از این حرکت، بدون هیچ توضیح اضافی کاملا آشکار است.
