گفت‌وگوی "دیدارنیوز" با انوشه میرمرعشی، نویسنده و پژوهشگر تاریخ معاصر؛
دیدارنیوزـ یکی از گروه‌هایی که فعالانه در جریان انقلاب اسلامی مشارکت داشتند زنان بودند. طیف‌های مختلف زنان به امید تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی به این موج پیوسته و درکنار سایر گروه‌های اجتماعی مبارزه کردند. دیدارنیوز در خصوص انگیزه مشارکت زنان در انقلاب اسلامی با انوشه میرمرعشی گفتگویی داشته که در ادامه می‌خوانید.
میرمرعشی در آغاز و در جواب این پرسش که آیا زنان انقلابی به مثابه یک زن به موج انقلاب پیوستند و مطالبات زنانه داشتند گفت: «گروه‌های مختلف زنان به‌عنوان مسلمان و کسانی که خواستار برپایی حکومت اسلامی بر اساس اندیشه‌های امام راحل بودند به این موج پیوستند و نه به‌عنوان یک زن با مطالبات ویژه زنانه».
انوشه مرعشی در در توضیح میزان مشارکت زنانی که مشی اسلامگرایانه نداشتند مانند بعضی از زنان طبقه متوسط تحصیل کرده و اتحادیه‌ها و اصناف زنان مانند «اتحادیه زنان حقوقدان»، «اتحادیه زنان معلم»، «کانون مستقل معلمان تهران»، «اتحادیه زنان استاد دانشگاه» و «اتحادیه زنان پرستار» گفت: واقعیت این است که این گروه‌های چپ یا لیبرال، مبارزه خاص و تاثیرگذاری با رژیم شاه نداشتند.
وی افزود: پس از پیروزی انقلاب نیز این گروه از زنان نسبت به سیاست‌های دولت انقلابی در کشف حجاب، لغو قانون خانواده مصوب ۱۳۴۲ و اعمال محدودیت بر زنان در حوزه آموزش و اشتغال، اعتراض کرده و دست به تظاهراتی زدند، اما «تعداد این زن‌ها و این معترضین، چندان زیاد و یا چشمگیر نبوده است که بتوان آن را مورد توجه قرار داد. به‌علاوه اینکه در همان زمان در سراسر ایران، زنان چادری و مذهبی در برابر تظاهرات این گروه از زنان، راهپیمایی باشکوهی انجام دادند».
میرمرعشی در توضیح نابجا بودن اعتراضات این گروه از زنان در برابر سیاست‌های جنسیتی دولت انقلابی افزود: «دستور و قوانین اسلام، صریح و مشخص بوده، به‌عنوان مثال در خصوص حجاب، مواضع امام و ایدئولوژی انقلاب در طول ۱۵ سال قبل از پیروزی به روشنی تبیین شده بود. اینکه حجاب باید اجباری باشد و اختلاط زن و مرد ممنوع است، جزء اصول و آموزه‌های بنیادین اسلام است و مسلم است که در جریان یک حکومت اسلامی، زنانی که تحت لوای چنین حکومتی کار و زندگی می‌کنند باید به قوانین حاکمیت اسلامی پایبند باشند».
در دو دهه پس از انقلاب، «مسئله زن» و جایگاه اجتماعی او، در مرکز بینش سیاسی قرار گرفت. در این بینش، تغییر نقش زن در پهلوی مستقیما به مقاصد سلطه جویانه استعمار غرب مرتبط دانسته شد. در بسیاری از متون و مقالات این دوره، به‌عنوان مثال در مجله زن روز، آزادی زن در دوره پهلوی به عنوان سلاحی برای خالی کردن زن از ارزش‌ها و اصالت‌های فرهنگی تعبیر می‌شد.
میرمرعشی در توضیح این نگاه گفت: «دلیل واقعی مشارکت زنان در انقلاب، لبیک گفتن به دعوت امام در راه احیای اسلام و اجرای اصول بنیادین اسلام در جامعه بود زیرا ارزش‌های واقعی زن ایرانی در دوران پیشا انقلاب، قربانی بی بندوباری و فساد به بهانه آزادی زنان شده بود، بنابراین اسلام انقلابی در پی ساختن الگوی اسلامی از زنی که هم به رسالت مادری و همسری خود می‌پردازد و وظایف مشخص اجتماعی خود در جامعه اسلامی را انجام می‌دهد بود».
انوشه میر مرعشی هدف زنان از مشارکت در انقلاب را مانند مشارکت سایر گروه‌ها، مبارزه برای برپایی یک حکومت اسلامی و شکل دادن به یک جامعه دینی دانست. حکومتی که دین را به عرصه عمومی آورده و قوانین و نهادهایی بر اساس شرع و فقه بنیان نهد.
در راستای تحقق این هدف، مرعشی به مشارکت پرتعداد تشکل‌ها و گروه‌های زنان هم در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب و هم در دهه ۶۰ و مبارزه با چریک‌های فدایی خلق اشاره کرد و گفت: افرادی، چون منیره گرجی، مریم بهروز و خانم دباغ از جمله زنانی بودند که هم در برپایی حکومت اسلامی و هم حمایت از آن در برابر معاندین فعالانه عمل کردند.
مرعشی در خصوص اینکه چرا زنان طرفدار جنبش اسلامی، مطالبات زنانه نداشتند گفت: «از آنجا که خود اسلام ماهیتا مدافع حقوق زنان است و تمام حقوق زن از طریق برپایی حکومت اسلامی و اجرای آموزه‌های اسلام استیفا می‌شود، زنان انقلابی معتقد بودند در صورت سیادت یک حکومت دینی و اجرای احکام و دستورات اسلام در خصوص حقوق زنان، تمام حقوق زنان اعاده می‌شود و نیازی به مبارزات جنسیتی نیست».
