سرطان،خانواده و جامعه

دیدارنیوزـ امروزه سرطان به عنوان یک مشکل بزرگ سلامت عمومی به شمار می‌آید. امروزه بیش از ۲۵ میلیون نفر در دنیا با سرطان زندگی میکنند، سالانه بیش از ۱۱ میلیون نفر به این بیماری مبتلا میشوند و ۷ میلیون مرگ ناشی از سرطان اتفاق میافتد. 

طبق آمار در سال ۲۰۱۸ میلادی تعداد کسانی که در بدنشان بیماری سرطان کشف شد ۱۸ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر بود. بیشترین قربانیان این بیماری مبتلایان به سرطان ریه، روده و معده، کبد و پستان بوده‌اند. یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در جهان بر اثر سرطان ریه جان باخته‌اند.همچنین سرطان روده ۸۸۱ هزار قربانی، معده ۷۸۳ هزار، کبد ۷۸۲ هزار و پستان ۶۲۷ هزار قربانی گرفته است.

سرطان به معنی رشد غیرعادی سلول‌های بدن است و حدود ۱۰۰ نوع سرطان وجود دارد و رایج‌ترین انواع آن در مردان، سرطان ریه، مری، شکم، دهان و حلق و در زنان، سرطان دهانه رحم و پستان است. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که بیماری چاقی بویژه در کشور‌های توسعه یافته یکی از عوامل اصلی ابتلا به سرطان به شمار می‌رود. همچنین سازمان ملل از افزایش سرطان‌های ناشی از چاقی در کشور‌های توسعه یافته خبر داد. تنها در سال ۲۰۱۲ بیماری چاقی در کشور‌های توسعه یافته باعث ابتلای ۴۸۱ هزار نفر از مردم این کشور‌ها به بیماری سرطان بویژه در میان زنان شده است. مصرف الکل در ابتلا به سرطان‌های دهان (به غیر از لب)، حنجره و مری موثر است و به دلیل ایجاد سیروز الکلی احتمال بروز سرطان کبد را بالا می‌برد. مصرف قند در طول دوره درمان سرطان ممنوع است، زیرا سلول‌های سرطانی با مصرف قند می‌توانند بهتر بافت‌های دیگر بدن را آلوده کنند. معنی این حرف این است که سلول سرطانی با مصرف قند قوی‌تر می‌شود و باسرعت بالاتری تکثیر می‌شوند. توضیح ساده آن، این است که سلول سرطانی دارای ۹۴ گیرنده قند است، ولی سلول بدن دارای ۴ گیرنده است و هر مولکول قندی را که ببیند جذب می‌کند و بزرگتر می‌شود.

همچنین مطالعه محققان آژانس استاندارد غذا در انگلیس نشان می‌دهد، زمانی که مواد غذایی حاوی کربوهیدرات در معرض دمای بالا قرار می‌گیرند، سمی به نام آکریل آمید تولید می‌کنند که سرطان زا است، به همین دلیل پژوهشگران اعتقاد دارند مصرف بیش از اندازه نان سوخاری (تُست شده) احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهد. طبق اعلام آژانس بین‌المللی تحقیقات دربارهٔ سرطان (IARC)، گوشت خوک و فرآورده‌های آن مانند گوشت دودی، ژامبون، سوسیس خوک و سایر گوشت‌های فرآوری شده حامل این مواد، به اندازه استعمال سیگار، خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.

 سرطان، خانواده و جامعه

بیماری سرطان علاوه بر مشکلات جسمانی که برای بیمار به وجود می‌آورد، سبب ناراحتی‌های روحی و روانی بسیاری برای بیمار و خانواده اش می‌شود. یکی از مباحث مهم در روانشناسی سلامت و درمان بیماری سرطان، شرایط روحی بیمار، خانواده، آشنایان و نزدیکان بیمار می‌باشد. خانواده به عنوان اولین و مهمترین منبع مراقبتی و حمایتی برای عضو مبتلا به بیماری محسوب می‌شود. نوع نگرش خانواده نسبت به بیماری و علایم و عوارض ناشی از آن، تاثیر ویژه‌ای در امر مراقبت از بیمار دارد، لذا آن‌ها نیاز به دانش، درک و توانمندی بیشتری نسبت به بیماری و رفتار با فرد مبتلا دارند. از همین روی، توانمند سازی خانواده به عنوان یک راه کار عملی اصلی در ارتقای سطح بیماران و خانواده هایشان اهمیت ویژه‌ای دارد. یکی از الگو‌هایی که بر توانمندسازی بیمار و  خانواده تاکید دارد، الگوی توانمند سازی خانواده محور است.

تشخیص سرطان، استرس قابل ملاحظه‌ای را ایجاد کرده و ممکن است منجر به واکنش‌های روان شناختی ناسازگارانه حاد یا مزمن در فرد شود. این افراد نیاز خواهند داشت تا مهارت‌های مقابله-‌ای جدید را یاد بگیرند، این هدف زمانی میتواند تحقق یابد که مقابله و واکنش‌های آن در قبال بیماری و مشکلات وابسته به آن از طریق آگاهی افزایی کاملاً شناخته شده باشد. این توانایی‌ها به بیمار مجال میدهند تا سهمی ایفا نماید و تا انداز‌ه ای کنترل آنچه برای او اتفاق میافتد را در دست بگیرد.

علاوه بر آن، چنانچه اطرافیان بیمار در سلامت و خشنودی به سر برند بیمار نیز از این نعمت سود خواهد برد.آموزش‌های لازم به خانواده‌های افراد مبتلا برای رفتار در شرایط جدید، جلوگیری از رفتار غیر معمول و بیش از اندازه عاطفی و  دلسوزانه آن‌ها می‌تواند تا حدود زیادی به روحیه بیمار و توانایی او برای مقابله با شرایط جدید کمک کند. استفاده از کلمه‌های درست و سنجیده در هنگام صحبت کردن می‌تواند کلید ارتباط موثر با بیماران سرطانی باشد. باید از کلیشه‌ها در مکالمه و ارتباط با این افراد، پرهیز شود، عبارات کلیشه‌ای مانند "تو قوی هستی و از پسش بر می‌آیی" یا گفتن عباراتی مانند" چرا سیگار می‌کشیدی که سرطان ریه بگیری؟ چرا بیشتر مراقب نبودی؟ چرا سیگار را ترک نکردی؟ " باعث ناراحتی بیمارمی شود. به این نکته توجه داشته باشید که بیمار ممکن است بخواهد در ملاقات با شما حتی برای لحظه‌ای هم که شده حواس خود را از بیماری پرت کند و به آن فکر نکند.

علاوه بر حمایت خانواده و اطرافیان افراد مبتلا، این افراد نیاز به حمایت جامعه نیز دارند، جامعه‌ای که برای پیشگیری و درمان سرطان برنامه مدون و از پیش اندیشیده‌ای دارد و یا برای مقابله با آن سیاست‌هایی را در نظر گرفته است، در کاهش سرطان و بهبود افراد مبتلا موفق‌تر خواهد بود. سیاست‌های بهداشت و درمان نیز می‌بایست به صورتی باشد که از سردرگمی افراد در این پروسه جلوگیری کند و با تشخیص به موقع و کارآمد زمینه بهبود را فراهم آورد. این موارد میتواند موجب تقویت روحیه افراد و خانواده‌های ایشان شود که همین مورد به امید به بهبودی افراد کمک قابل توجهی خواهد کرد.

چهارم فوریه، روز جهانی سرطان از سال ۲۰۰۶ به همت سازمان جهانی سرطان و سازمان جهانی بهداشت پایه‌گذاری شده و در این روز تازه‌ترین پژوهش‌ها پیرامون پیشگیری و درمان این بیماری در محور مباحث علم پزشکی قرار می‌گیرد.

منبع: بنیاد توسعه آفرینش برتر