گرانی شدید گوشت مرغ؛ چه کسی مسوول است؟

دیدارنیوز: با وجود خودکفایی در تولید گوشت مرغ، قیمت این محصول در هفته‌های اخیر افزایش داشته است. مشکلی که تولیدکنندگان آن را ناشی از ضعف سامانه بازارگاه در توزیع نهاده‌های وارداتی با ارز ترجیحی و افزایش هزینه‌های تولید می‌دانند.

طبق آمار‌ها سالانه ۲.۷ میلیون تن گوشت مرغ در کشور تولید می‌شود که یکی از محصولات پروتئینی پرمصرف در سبد خانوار به خصوص اقشار کم درآمد است.

به گفته عمده فروشان میدان بهمن، هر کیلوگرم گوشت مرغ بین ۹۸ تا ۱۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد، اما واحد‌های صنفی می‌گویند که کیلویی ۱۲۶ هزار تومان از میدان بهمن می‌خرند و به همین دلیل در سطح خرده فروشی‌ها نرخ آن کمتر از ۱۳۰ هزار تومان نیست.

این در حالیست که سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان قیمت مصوب مرغ را برای مصرف‌کنندگان ۱۰۵ هزار تومان اعلام کرده است.

این اختلاف قیمت از مشکلات موجود در زنجیره توزیع و قیمت‌گذاری گوشت مرغ حکایت دارد و نشان می‌دهد ارز ترجیحی که برای نهاده‌های طیور از سوی دولت هزینه می‌شود، به هدف اصلی که همان کاهش قیمت تمام شده محصول برای مصرف کننده است، نمی‌رسد.

این درحالیست که به تازگی وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد کالا‌هایی همچون مرغ که از ارز ترجیحی استفاده می‌کنند، قیمت مصوب و مشخص دارند و باید با نرخ مصوب عرضه شوند.

با این وجود تولیدکنندگان معتقدند که به دلیل مشکلات سامانه بازارگاه که مرجع اصلی توزیع نهاده است، نهاده وارداتی با نرخ ارز ترجیحی به دست آنها نمی‌رسد.

به گفته آنان، مشکلات سامانه بازارگاه سبب شده تا نه تنها دست آنها از نهاده با نرخ ترجیحی کوتاه باشد، بلکه حضور توزیع کنندگان در سامانه و فروش دو فاکتوری نهاده‌ها بر مشکلاتشان افزوده است.

فروش نهاده‌های طیور در سامانه بازارگاه بیش از نرخ مصوب

حبیب اسدالله‌نژاد مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی در گفت‌و‌گو با ایرنا درباره وضعیت بازار نهاده‌های دامی و گرانی قیمت مرغ در بازار گفت: عرضه نهاده‌های دامی به ویژه ذرت در سامانه بازارگاه بسیار کند و به صورت قطره چکانی است.

به گفته وی، تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد نیاز مرغداران از سامانه بازارگاه تامین می‌شود بنابراین بخش عمده نهاده‌ها با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب یعنی کیلویی ۱۸ تا ۲۲ هزارتومان از بازار آزاد تهیه می‌شود.

وی افزود: سامانه بازارگاه که باید نهاده‌ها را با نرخ مصوب ۱۱ هزارو ۳۰۰ تومان به دست تولیدکنندگان برساند، به دلیل تعریف فرایند‌های جدید در سامانه و حضور عاملان توزیع (غیرقانونی)، این سامانه را به بستری برای بازار سودجویی، واسطه‌گری و دلالی تبدیل کرده است.

این فعال صنفی در صنعت طیور ادامه داد: در چنین شرایطی مرغداران مجبورند نهاده‌ها را با قیمتی بسیار بالاتر از قیمت مصوب خریداری کنند و این موضوع باعث افزایش هزینه تمام‌شده تولید شده است.

اسدالله نژاد با بیان اینکه حضور عاملین توزیع در سامانه بازارگاه اخلال ایجاد کرده است، اظهارداشت: بخشی از مشکلات تامین نهاده‌ها مربوط به تکالیف بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه است که باید ارز مورد نیاز این کالا‌ها به موقع تامین و پرداخت شود تا نهاده‌ها ترخیص و بارگیری شوند در غیر این صورت به امنیت غذایی و پایداری تولید خدشه وارد می‌شود.

فروش دو فاکتوری مرغ ناشی از سیاست گذاری‌های دستوری

مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی گفت: اکنون قیمت مرغ زنده درب واحد‌های تولیدی بین ۸۴ تا ۹۲ هزار تومان است، اما گوشت مرغ عرضه شده در بازار به قیمت‌های بیش از ۱۳۰ تا ۱۵۵ هزار تومان می‌رسد.

به گفته اسدالله نژاد، این فاصله قیمت بیشتر مربوط به شبکه توزیع است تا تولیدکنندگان بنابراین دولت برای حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان باید تمهیداتی جدی بیندیشد.

وی افزود: مسئله فروش دو فاکتوری گوشت مرغ در میدان بهمن که شامل صدور فاکتور‌هایی با قیمت‌های پایین‌تر از واقعیت می‌شود، نیز از عوارض سیاست‌های قیمت گذاری دستوری است و نیازمند بررسی جدی از سوی اصناف و نهاد‌های نظارتی است.

وی بر این باور است که سیاست گذاری دستوری نه تنها نمی‌تواند مشکل را حل کند بلکه گاهی التهاب بازار را تشدید می‌کند.

وی در عین حال گفت: قیمت ۱۰۸ هزار تومانی مرغ که برخی به آن استناد می‌کنند مربوط به هزینه‌های تولید در سال گذشته است که نرخ مرغ زنده ۶۸ هزار تومان بود، اما با توجه به تورم و افزایش هزینه‌های تولید، قیمت‌ها تغییر کرده است.

در چنین شرایطی به نظر می‌رسد اصلاح ساختار عرضه نهاده‌ها، حذف واسطه‌های سودجو و ایجاد شفافیت در زنجیره توزیع باید در دستور کار باشد تا بازار گوشت مرغ از التهاب فعلی خارج و قیمت‌ها به سطوح منطقی و واقعی بازگردد.