معترضان در کاتماندو ساختمانهای دولتی و خانه سیاستمداران را به آتش کشیدند
دیدارنیوز: سربازان مسلح با فریاد و هشدار، مردم را از خیابانها به خانه میراندند. در روزهایی که پایتخت نپال در دود و آشوب فرو رفته بود، تنها حضور ارتش حس موقتی از کنترل را بازگرداند، اما شعلههای خشم همچنان در شهر زبانه میکشید.
نیروهای ارتش با سلاحهای آماده در نقاط اصلی کاتماندو مستقر شدند. به گفته مقامها، حضور آنها نشانهای از بازگشت نسبی نظم بود، پس از روزهایی که شهر در خشونت و هرجومرج غرق شده بود. ارتش شامگاه سهشنبه در بیانیهای اعلام کرد متعهد به حفظ نظم و قانون است. این نیروها که بهندرت در امور داخلی دخالت میکنند، تا پیش از آن در پادگانها مانده بودند، اما ناتوانی پلیس در کنترل اوضاع، فرماندهی ارتش را واداشت وارد صحنه شود. سربازان در ایستها خودروها و مردم را بازرسی کردند و تاکید داشتند مقررات منع رفتوآمد همچنان برقرار است. ارتش همچنین خبر داد ۲۱ فرد مظنون به غارت بازداشت شدهاند.
اوج خشونت و استعفای نخستوزیر
سهشنبه، اعتراضها به خشونت شدید کشیده شد. تظاهراتکنندگان ساختمانهای دولتی و خانههای سیاستمداران را به آتش کشیدند و برخی رهبران را هدف قرار دادند. نخستوزیر خادگا پراساد اولی در میانه موجی از انتقادها و فشارها استعفا داد. این تصمیم، اما اندک تاثیری بر کاهش خشونتها نداشت. دهها هزار نفر در خیابانها ماندند، راهها را بستند و به ساختمانهای دولتی یورش بردند. بالگردهای ارتش شماری از وزیران را برای تامین امنیت به مکانهای امن منتقل کردند.
ریشه اعتراضها و خشم جوانان
آغاز اعتراضها به دوشنبه بازمیگردد؛ زمانی که جوانان در واکنش به مسدود شدن چند شبکه اجتماعی به خیابان آمدند. پلیس برای پراکنده کردن آنها تیراندازی کرد که به کشته شدن ۱۹ نفر انجامید. اگر چه روز بعد ممنوعیت شبکههای اجتماعی لغو شد، اما مرگ معترضان و اتهامهای فساد علیه سیاستمداران شعله اعتراضها را شعلهورتر کرد. بسیاری این جنبش را «اعتراض نسل Z» نامیدهاند. خشم اصلی جوانان تنها به قطع شبکههای اجتماعی محدود نبود؛ بلکه به امتیازهای ویژه فرزندان سیاستمداران- موسوم به «نپو کیدز» - برمیگشت. در حالی که این نسل با بیکاری و کمبود فرصت دستوپنجه نرم میکند، فرزندان نخبگان در رفاه و آسایش زندگی میکنند. آمار بانک جهانی نشان میدهد نرخ بیکاری جوانان در نپال سال گذشته حدود ۲۰ درصد بود. دولت هم تخمین میزند روزانه بیش از ۲ هزار جوان کشور را ترک میکنند تا در خاورمیانه یا آسیای جنوب شرقی به دنبال کار باشند.
حمله به رهبران و نهادهای کلیدی
ویدئوهایی که در شبکههای اجتماعی دستبهدست شد، صحنه ضربوشتم شِر بهادر دیوبا، رهبر حزب کنگره نپال و بزرگترین حزب ائتلاف حاکم، و همسرش آرزو رانا دیوبا، وزیر خارجه فعلی را نشان میداد. هر دو زخمی و خونین به تصویر کشیده شدند. یک ویدئو دیوبا را در حالی نشان داد که حامیانش او را به سمت محل امن منتقل میکردند. همزمان دود از ساختمان پارلمان، کاخ ریاستجمهوری، دبیرخانه مرکزی نخستوزیر و اقامتگاه رسمی او بلند بود. دفتر انتشارات کانتیپور، بزرگترین رسانه کشور، به آتش کشیده شد و خودروهای نمایشگاهها نیز سوختند. خیابانهای کاتماندو با خودروهای سوخته و ساختمانهای نیمهویران پر شده بود.
پیام رئیسجمهور و دولت موقت
رئیسجمهور رام چندرا پودل، که بیشتر نقش تشریفاتی دارد، در پیامی از معترضان خواست به سوی راهحل مسالمتآمیز حرکت کنند و از تشدید خشونت دست بکشند. او استعفای اولی را پذیرفت و همانطور که رسانههای محلی نوشتند، او را مامور کرد تا بهعنوان نخستوزیر موقت باقی بماند تا دولت جدید شکل گیرد. اما همچنان روشن نبود که اولی چه قدرتی در دست دارد یا حتی کجا به سر میبرد.
لایحه بحثبرانگیز و نگرانیهای حقوقی
خشونتها در شرایطی روی داد که دولت در حال پیگیری لایحهای برای کنترل شبکههای اجتماعی بود. هدف رسمی لایحه، «مدیریت صحیح، مسئولیتپذیری و پاسخگویی» پلتفرمها اعلام شد. اما منتقدان آن را ابزاری برای سانسور و مجازات مخالفان سیاسی میدانند. این طرح شرکتهای فناوری را ملزم میکند در نپال دفتر نمایندگی یا نقطه تماس معرفی کنند.
گروههای حقوق بشری هشدار دادهاند که این قانون آزادی بیان و حقوق اساسی شهروندان را محدود میکند. طبق این قانون، حدود دو دوجین شبکه اجتماعی مشمول مقررات بودند. آنهایی که ثبت نکردند هفته گذشته مسدود شدند. در مقابل، تیکتاک، وایبر و سه پلتفرم دیگر که ثبت کرده بودند، بدون مشکل به کار خود ادامه دادند.
