دیدارنیوز: سرانجام رخدادی که بسیاری از تحلیلگران وقوع آن را پیش‌بینی می‌کردند از راه رسید و امریکای مشوش مدل ترامپ، حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را در دستور کار قرار داد. هرچند ترامپ و تیم جنگ‌طلب اطراف او در کاخ سفید تلاش بسیاری صورت می‌دادند تا با انتشار اخبار متناقض و متضاد، ذهن تحلیلگران و مقامات ایرانی را در خصوص درک راهبردی که قرار است به کار گرفته شود، مغشوش سازند، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که تصمیمات کلیشه‌ای ترامپ کاملا قابل پیش‌بینی است. کلیشه تصمیمات ترامپ اینگونه است که هر تصمیمی که خواسته اسراییل و نتانیاهو باشد، هر اندازه که بر خلاف منافع مردم امریکا تلقی شود با پاسخ مثبت و هر تصمیم عاقلانه‌ای که نظام بین‌الملل و افکار عمومی جهانی از آن حمایت می‌کنند با پاسخ منفی ترامپ مواجه می‌شود! بلافاصله پس از حمله امریکا، اما مهم‌ترین معادله در افکار عمومی ایرانی، نحوه مواجهه با این نوع حملات و ایجاد بازدارندگی در برابر تهاجمات اسراییل و امریکاست.
غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و شهردار اسبق تهران در گفت‌و‌گو با «اعتماد» تلاش کرده تصویری از این سلاح قدرتمند و بازدارنده که می‌تواند در برابر حملات ناجوانمردانه اسراییل و امریکا و سایرکشور‌های غربی از تمامیت ارضی، هویت و تاریخ و تمدن ایرانی دفاع کند، ارایه کند. به زعم کرباسچی انسجام اجتماعی، اجماع ملی و مشارکت مردم مهم‌ترین سلاحی است که قادر است ایران را از این بزنگاه مهم و سایر گلوگاه‌های تاریخی عبور دهد. کرباسچی با اشاره به این واقعیت که وطن‌دوستی و استقلال‌طلبی نسل‌های جوان ایرانی اگر بیشتر از نسل‌های قبل و حتی نسل انقلاب نباشد، بدون تردید کمتر از آنها نیز نیست. از مسوولان می‌خواهد که شکاف‌های موجود میان نسل جوان و حاکمیت را با تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های مدبرانه پر کنند. به اعتقاد این فعال سیاسی اصلاح‌طلب باید شکاف‌های موجود میان نسل‌های جوان و حاکمیت را کاهش داد تا به بهانه‌هایی، چون داشتن حیوان‌خانگی و نوع پوشش، مردم به خودی و غیر‌خودی تقسیم نشوند. کرباسچی معتقد است اگر دشمن امروز جرات تجاوز به ایران را پیدا کرده ناشی از همه اشتباهاتی است که طی سال‌های اخیر صورت گرفته و میان مردم و نظام حکمرانی فاصله ایجاد کرده است. اشتباهاتی که به زعم او در آینده باید کاهش یابند تا ایران با تکیه بر مهم‌ترین سلاح بازدارنده خود به سمت توسعه و پیشرفت گام بردارد.
علی‌رغم همه هشدار‌هایی که افراد و نهاد‌های مختلف در جای‌جای جهان داشتند، سرانجام در ساعات ابتدایی بامداد دیروز امریکا حملاتی را علیه برخی مناطق در ایران انجام داد. بلافاصله پس از این حملات این پرسش که برای مواجهه با این شرایط چه باید کرد در محافل سیاسی و رسانه‌ای کشورمان شکل گرفت. شما چه برداشتی از شرایط کشور و نحوه مواجهه با متجاوزان دارید؟ چگونه می‌توان بازدارندگی لازم را در برابر اسراییل و امریکا ایجاد کرد؟
یک واقعیت غیرقابل انکار در مورد ایران وجود دارد و آن اینکه بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پشتوانه نظام و سیستم حکومتی ایران، مردم هستند. اساسا نظرات مردم وقتی که یکپارچه باشد، اجماع ملی وجود داشته باشد و همه اقشار پشت تصمیمات حکومت و نظام باشند، بهترین بازدارندگی را در برابر رژیم‌ها، کشور‌ها و طرف‌هایی که قصد سوء و تجاوز داشته باشند ایجاد می‌کند. تجربه هم نشان داده تا زمانی که تبلیغات منفی باعث بروز چالش‌هایی در درون کشور نشده، هرگز فکر تجاوز یا دشمنی و مشکل تراشی برای کشور به ذهن دشمنان و بدخواهان خطور نمی‌کند و حتی اگر هم چنین فکر سوئی خطور کند، اساسا جرات انجام یک چنین خصومت‌هایی وجود ندارد. همواره طی ۴۶سال گذشته، پشتوانه‌های مردمی بزرگ‌ترین بازدارندگی ایران در برابر هر نوع تجاوز و سوءنظری در داخل و خارج علیه ایران بوده است. پشتوانه اصلی این نظام اجماع ملی است که از آغاز انقلاب در کشور ایجاد شده است. هر زمان این اجماع ضعیف شده، طمع دشمنان برای دست درازی به منافع ایران بیشتر و هر زمان که این انسجام و اجماع قوی‌تر شده، عقب‌نشینی دشمنان افزون‌تر شده است.
با پیش فرض‌هایی که شما شرح دادید، دلیل تجاوزات اخیر را باید در کاهش مشارکت‌ها، اجماع و انسجام درونی فرض کنیم. درست است؟
در مقطع فعلی به نظرم عامل اصلی حاشیه‌هایی که در خارج ساخته شده و برای یک رژیم متجاوز و غاصبی مانند نتانیاهو و ترامپ و سایر جنگ‌افروزان زمینه‌های تجاوز علیه ایران را فراهم کرده، مسائل و رخداد‌های داخلی کشور است. حوادث و رخداد‌های تلخ داخلی که به صورت پی در پی طی سال‌های اخیر شکل گرفته و ضعف‌هایی که در مشارکت‌های مردم در بزنگاه‌ها ایجاد شده، این حس را به دشمنان داده که پشتوانه‌های اجماع ملی در داخل تضعیف شده، بنابراین می‌توان ایران را منزوی کرد، تحت فشار قرار داد و حتی به آن حمله کرد. بر خلاف برخی افراد و جریانات که تصور می‌کنند دستیابی به فلان سلاح و ظرفیت نظامی برای ایران بازدارندگی ایجاد می‌کند، فکر می‌کنم مهم‌ترین اقدام و بزرگ‌ترین ابزار بازدارنده ایران که در هر بزنگاهی می‌توان از آن بهره برد، یکپارچگی ملت، وحدت عمومی و اتحاد ملی است. موضوعی که هم مردم و هم مسوولان باید به آن بها داده و تلاش کنند این مشارکت و اتحاد و انسجام هرگز کمرنگ نشود. حتی اگر نقدی نسبت به شیوه‌های حکمرانی و عملکرد مسوولان وجود دارد این نقد‌ها و اعتراضات نباید از بیرون به گونه‌ای تصویرسازی شود که اجماع ملی و یکپارچگی ملت خدشه‌دار شده است. چون نهایتا این ایران و ملت ایران است که آسیب می‌بینند.
شما از نقش مردم در شکل‌دهی به بازدارندگی صحبت کردید. پس از حمله اسراییل و از دیروز هم حمله امریکا واکنش مردم را چگونه تحلیل می‌کنید؟
خوشبختانه حادثه‌ای که رخ داد و تجاوزی که پس از حمله اسراییل صورت گرفت باعث احیای این روحیه اتحاد، انسجام و وحدت شد. چه از منظر حضور در تظاهرات و اجتماعات مردمی و چه در قالب اظهارنظر‌ها و بازتاب نظرات نخبگان، تحلیلگران و افراد صاحب‌نظر در شبکه‌های اجتماعی، فضای مجازی و رسانه‌ها شاهد احیای دامنه‌های این همبستگی عمومی هستیم. دیدم حتی کسانی که به دلایل مختلف در خارج از کشور زندگی می‌کنند وارد صحنه شده و برخورد‌های حمایتی مثبتی از ایران و ملت ایران داشتند. با وجود اینکه این افراد، انتقادات بسیاری نسبت به نظام حکمرانی داشتند در خصوص استقلال کشور و تمامیت ارضی ایران محکم ایستادند. معتقدم اکثریت ایرانیان در بزنگاه‌های حساسی مانند امروز، یک چنین احساساتی دارند و مساله‌ای به نام ایران را ارجح به هر موضوعی می‌دانند. این سرمایه کمی نیست و باید از آن حفاظت شود. اصلی‌ترین اولویت مسوولان می‌بایست این باشد که با بیان شفاف و صادقانه وضعیت را برای مردم تشریح کرده و حتی اگر لازم است اطلاعات لازم در برابر هر شبهه‌ای را در اختیار مردم بگذارند. در واقع باید فرآیند اقناع مردم در دستور کار مدیران قرار بگیرد. حتی اگر لازم است در خصوص راهبرد‌های کلان سیاسی از جمله مسائل سیاست خارجی، حجم غنی‌سازی و... داده‌های لازم در اختیار مردم قرار داده شود. مردم باید محرم مسوولان باشند و در جریان تصمیمات قرار گیرند.
به هر حال شما یکی از فعالان سیاسی و رسانه‌ای و یکی از مدیران باسابقه کشور هستید. فکر می‌کنید در برابر حمله اسراییل و امریکا به ایران چه نوع برخورد و مواجهه‌ای باید در دستور کار قرار بگیرد؟
چون ما در زمره نسل‌های اول انقلاب هستیم این تصور را داریم که نظام باید محکم در برابر تهاجم خارجی بایستند و حتی در صورت نیاز امکانات هسته‌ای و نظامی بازدارنده داشته باشد. خاطرم هست، زمانی قبل از سال‌های دهه ۸۰ خورشیدی حتی مهندس میر حسین موسوی یکی از چهره‌هایی بودند که معروف بودند که تاکید زیادی روی بازدارندگی اتمی داشتند و به افرادی که در حوزه مسائل هسته‌ای کار می‌کردند، توصیه می‌کردند که کشور را مجهز به امکانات نظامی اتمی کنند. البته افرادی به نقل از ایشان یک چنین مواردی را مطرح می‌کردند و دیدگاه ایشان را در این خصوص بازتاب می‌دادند البته امروز شاید نتوان روی یک چنین ضرورت‌هایی تاکید و پافشاری کرد. نسلی که امروز نسل جوان محسوب می‌شوند باید تصمیم بگیرند که کشور چگونه باید اداره شود و چه نوع برخوردی باید در دستور کار قرار گیرد. امروز اکثریت ملت ایران را نسل جوان تشکیل می‌دهند. بر خلاف برخی تصورات معتقدم که روحیه استقلال طلبی و مقاومت در این نسل جوان (اگر با آنها برخورد درستی صورت بگیرد و صادقانه با آنها صحبت شود) حتی بیشتر از نسل‌های قبل است. منتها نباید ذهن این نسل را با حاشیه‌های غیر ضروری و برخورد‌های سلبی گرفتار کنیم. این نسل، همان روحیه مقاومتی که جزو فرهنگ ایرانی است و در گذشته‌های دور در قالب افسانه‌های شاهنامه و پس از آن در حوزه مذهب در قالب اعتقادات شیعی و فرهنگ عاشورایی بروز یافته و امروز با ترکیب این دو فرهنگ در قالب استقلال طلبی و مقاومت ظهور پیدا کرده را دارند. حتی مقاومتی که توسط این نسل در داخل شکل می‌گیرد و جوانان در برابر فلان بخشنامه دولتی و... می‌ایستند، ناشی از همان روحیه آزادگی و زیر بار حرف زور نرفتن این نسل است. بی‌شک همان روحیه مقاومتی که این نسل در خصوص یک بخشنامه حکومتی و اداری دارند، در خصوص استقلال‌طلبی کشور هم وجود دارد. اتفاقا این وظیفه ما و همه مسوولان است که با برخورد‌های صادقانه و ایجاد انگیزه‌های درست، این روحیه را به سمت حفاظت از استقلال کشور و آزادی‌طلبی هدایت کنیم. چالش این نسل با نظام حکمرانی باید بدل به مقاومت در برابر بیگانه‌ها شود. اگر مسائل به درستی تشریح شود و جوانان در جریان واقعیت‌ها قرار گیرند؛ اینکه ایران در برابر تجاوزات جدی قرار گرفته است. تجاوز مستقیم اسراییل و حملات ناجوانمردانه امریکا علیه ایران در مورد انرژی و دانش هسته‌ای که به صورت صلح‌آمیز در ایران استفاده می‌شود نمونه عینی تجاوز است. باید به نسل‌های جدید گفت که غرب به دلیل مشکلاتی که با حکومت ایران دارد از پیشرفت علمی ایران نگران است و بر‌نمی‌تابد که ایران به یک چنین دانش و فناوری مهمی دسترسی داشته باشد.
اما این سلاح بازدارنده ایران با بی‌مهری‌های بسیاری مواجه شده است. عجیب نیست در فاصله یک ماهه قبل از تجاوز اسراییل فکر و ذکر بسیاری از مسوولان در این کشور پرونده سگ‌گردانی باشد؟ فکر نمی‌کنید همین برخورد‌های سلیقه بین جوانان و منافع عالیه کشور فاصله می‌اندازد؟
همگی ما باید تلاش کنیم جوانان ایرانی به عنوان پشتوانه نظام و ایران پشت کشور باقی بمانند. اینکه یک مدیری به صورت سلیقه‌ای بخشنامه کند که جوانان باید فلان طور لباس بپوشند و مسوول دیگری هم بخشنامه کند که جوانان حق داشتن حیوان خانگی خاصی را ندارند اشتباه محض است. ممکن است جوانی باشد که مشکلی با حکومت و سیستم نداشته باشد و بخواهد یک سگ یا گربه خانگی هم داشته باشد، نباید به این مسائل به اندازه‌ای بها داده شود که جوان این کشور احساس کند، سیستم درک مناسبی از نیاز‌های او و سبک زندگی‌اش ندارد. رسانه‌های بیگانه هم از این بخشنامه‌ها و شکاف‌ها سوءاستفاده کرده و تلاش می‌کنند بین جوان ایرانی و نظام حکمرانی شکاف ایجاد کنند.
برای مقابله با این فضاسازی‌های رسانه‌های خارج از کشور چه باید کرد؟
در کنار همه اقدامات لازم باید جریان رسانه‌ای داخل کشور تقویت شده و یک جریان رسانه‌ای مستقل از نیرو‌های دلسوز و غیر دولتی و مستقل بتوانند فعالیت‌های حرفه‌ای داشته باشند. این رسانه‌ها باید مرجعیت رسانه‌ای را به داخل بازگردانند تا مردم حقیقت رخداد‌ها را از رسانه‌های داخلی کسب کنند. با تقویت جریان رسانه‌ای مستقل و دلسوز کشور است که می‌توان فاصله بین سیستم و جوانان را کاهش داد. البته در کنار این موارد آمادگی‌های نظامی و فیزیکی و مقابله‌های معقول میدانی، موضوعاتی هستند که تصمیم‌گیری درباره آن ذیل مسوولیت‌های امیران و مسوولان نظامی قرار دارد. چیزی که به عقل من می‌رسد آن است که اگر به گونه‌ای رفتار کنیم که اجماع ملی داخل کشور تقویت شود و چالشی بین اکثریت مردم و سیستم حکمرانی وجود نداشته باشد، می‌توان در برابر هر دشمن بیرونی ایستاد و پیروز شد. صدا و سیمای ما که رسانه همگانی کشور است، باید رابطه مثبت و معقولی با اکثریت ملت داشته باشد. در کنار این باید‌ها قطعا ضربات میدانی به دشمن و مقابله‌های نظامی هم لازم است که به خوبی و در عالی‌ترین شکل از سوی فرماندهان میدانی و امیران در حال انجام است. با این توضیحات معتقدم مردم و نسل‌های جوان کشور مهم‌ترین سلاح بازدارنده ایران در مقابله با هر دشمن بیرونی هستند.
