دیدارنیوز: سفر کریستی نویم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، به قدس در روز دوشنبه، پنجم خرداد ۱۴۰۴ (۲۶ مه ۲۰۲۵)، و دیدار وی با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در آستانه مذاکرات حساس هستهای با ایران، درگیریهای غزه، و تنشهای فزاینده منطقهای، توجهات را به پویاییهای متغیر روابط واشنگتن و تلآویو جلب کرده است. این دیدار، که با حضور مایک هاکابی، سفیر آمریکا در اسرائیل، برگزار شد، بهظاهر نمایشی از اتحاد بود، اما در پسزمینه، شکافهای عمیق میان دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، و نتانیاهو بر سر مدیریت بحرانهای خاورمیانه و رویکرد به ایران آشکار شده است.
اتحاد ظاهری، اختلافات پنهان
دفتر نتانیاهو دیدار با کریستی نویم را فرصتی برای ابراز حمایت قاطع دولت ترامپ از اسرائیل و قدردانی از مدیریت وی در جنگ غزه توصیف کرد. گیدون سعار، وزیر خارجه اسرائیل، نیز در کنفرانس خبری مشترک با نویم، از «تعهد بزرگ» دولت ترامپ به تلآویو تمجید کرد. نویم، در گفتوگو با فاکسنیوز، این دیدار را «صریح» خواند و بر اهمیت هماهنگی برای پیشبرد مذاکرات با ایران تأکید کرد. با این حال، منابع آگاه از کاخ سفید به پولیتیکو گزارش دادهاند که رابطه ترامپ و نتانیاهو به دلیل اختلافنظر بر سر جنگ غزه، مذاکرات هستهای با ایران، و رویکرد اسرائیل به آمریکا دچار تنش شده است. این شکاف با کشته شدن دو کارمند سفارت اسرائیل در واشنگتن توسط یک فعال طرفدار فلسطین در هفته گذشته تشدید شده، هرچند مقامات آمریکایی آن را به گسست کامل تعبیر نمیکنند.
از دیپلماسی تا ژئوپلیتیک
ترامپ، که خود را «طرفدارترین رئیسجمهور حامی اسرائیل» مینامد، در هفتههای اخیر از رویکرد نتانیاهو ابراز نارضایتی کرده است. مقامات آمریکایی معتقدند نتانیاهو با درخواستهای مستمر و فقدان تشریفات دیپلماتیک مطلوب، روابط را پیچیده کرده است. این تنشها با اقدامات یکجانبه ترامپ، از جمله آتشبس با حوثیهای یمن بدون دخالت اسرائیل و پیگیری توافق هستهای با ایران، عمیقتر شده است. تصمیم ترامپ برای حذف اسرائیل از سفر اخیرش به خاورمیانه نیز بهعنوان بیاعتنایی تلقی شد. در مقابل، اسرائیل این تحولات را تهدیدی برای منافع خود میبیند، بهویژه با توجه به بازدارندگی متقابل شکننده با ایران، که مهران کامروا، استاد دانشگاه قطر، آن را «توازن وحشت» مینامد و احتمال درگیری مستقیم را در کوتاهمدت بعید میداند.
قتل کارکنان سفارت اسرائیل در واشنگتن، که سفیر اسرائیل آن را بخشی از «جنگ برای محو دولت اسرائیل» خواند، دیدگاههای متضاد را برجسته کرد. اسرائیل آن را نشانهای از جبههای جدید در درگیری با حماس و ایران میداند، در حالی که ترامپ آن را به یهودستیزی داخلی مرتبط میکند و بر سیاستهای داخلی مانند مبارزه با یهودستیزی در دانشگاهها تمرکز دارد. این تفاوت در اولویتها، همکاری استراتژیک را تضعیف کرده است.
دیپلماسی شکننده
علاوه بر مذاکرات هستهای ایران، جنگ غزه که اسرائیل آن را تشدید کرده، نقطه کانونی اختلاف بی بی و ترامپ است. رئیس جمهور آمریکا خسته از این درگیری، خواستار ورود کمکهای بشردوستانه بیشتر به غزه و پایان جنگ برای پیشبرد توافقات ابراهیم و عادیسازی با عربستان سعودی است. اما نتانیاهو، با اصرار بر ادامه عملیات نظامی و مخالفت با مذاکرات هستهای با ایران، در تضاد با اهداف واشنگتن قرار گرفته است. ریاض، که عادیسازی را به پایان جنگ و تشکیل دولت فلسطینی مشروط کرده، به متحدان عرب ترامپ، مانند امارات و عربستان، نزدیکتر شده است. این کشورها، با حمایت از مذاکرات هستهای و سرمایهگذاریهای کلان، نفوذ بیشتری در سیاستهای ترامپ پیدا کردهاند.
شکاف میان ترامپ و نتانیاهو، همراه با فشارهای داخلی و منطقهای، چشمانداز دیپلماتیک را پیچیده کرده است. ترامپ، با تکیه بر مشاورانی مانند مارکو روبیو و تولسی گبرد، به دنبال توازن بین حمایت از اسرائیل و تعامل با ایران و اعراب است. اما اصرار نتانیاهو بر جنگ و مخالفت با توافق هستهای میتواند به انزوای بیشتر اسرائیل منجر شود. در مقابل هوشمندی تهران تا کنون سناریوی مطلوب اسرائیل یعنی احتمال درگیری مستقیم را کاهش داده، اما هرگونه سوءمحاسبه میتواند منطقه را به سوی بحران سوق دهد. دیدار نویم، اگرچه نمایشی از اتحاد بود، نتوانست این شکافها را پنهان کند و نشان داد که هماهنگی استراتژیک میان واشنگتن و تلآویو در معرض آزمون سختی قرار دارد.
