پزشکیان باید از کارشکنی‌های برخی نمایندگان مجلس و گروه‌ها عبور کند/ مهمترین وزیر کابینه را کنار زدند

دیدارنیوز: در سال ۱۴۰۳، چند کلیدواژه و عبارت، مدام در ادبیات رئیس جمهور ایران تکرار شد. یکی از این کلیدواژه‌ها «وفاق» و یکی از این عبارات «سخت‌تر بودن شرایط این روز‌ها نسبت به دوران جنگ» بود.

یکی از مهمترین پرسش‌های سال ۱۴۰۴ این است که مسعود پزشکیان تا چه حد در ادامه پروژه وفاق و به طور کلی، پیشبرد اهداف سیاست داخلی و خارجی خود موفق خواهد بود. «محمد هاشمی رفسنجانی»، عضو هیات مؤسس حزب کارگزاران سازندگی و فعال سیاسی به تحلیل این موضوع پرداخته است:

مقایسه دوران پساجنگ و این روز‌های کشور

محمد هاشمی رفسنجانی به فرارو گفت: «برای بررسی وضعیت امروز کشور، با توجه به این که پزشکیان چند بار در پایان سال ۱۴۰۳ گفته‌ وضعیت امروز کشور از دوران جنگ هم سخت‌تر است، بهتر است نگاهی به تاریخ داشته باشیم. بعد از پیروزی انقلاب، دولت‌های متفاوتی سر کار آمدند، طبعا مجلس و قوه قضائیه نیز، ترکیب‌های متنوعی را به خود دیده‌اند. درواقع ارکان نظام در مقاطع تاریخی مختلف، همه نوع اندیشه‌ها و عملکرد‌هایی را دیده است. معمولا در دولت‌های گذشته، برخورد‌ها جناحی بود؛ یعنی رئیس جمهور، تیم وزرا و نزدیکانش را از جناحی انتخاب می‌کرد که به آن تعلق داشت. فرقی نمی‌کرد این رئیس جمهور اصلاح طلب باشد یا اصولگرا. در زمان دولت هاشمی رفسنجانی، تا حدودی وضعیت جناحی تغییر کرد و ایشان سعی کرد از همه جناح‌ها دعوت به همکاری کند و کابینه وی به کابینه‌ای تبدیل شد متشکل از همه نیرو‌هایی که در آن مقطع زمانی برای پیشبرد اهدافمان به آن‌ها نیاز داشتیم. برخی از این افراد وزیر، برخی استاندار، برخی معاون وزیر و برخی هم مدیرکل بودند. به هر حال ترکیب دولت، یک ترکیب همه جانبه بود. همچنین با توجه به این که دولت هاشمی بعد از جنگ و تنش در کشور تشکیل شده بود، ایشان تلاش کردند به سمت تنش زدایی با جامعه بین‌الملل حرکت کنند. درهمان زمان، کشور‌های آسیایی و اروپایی از این طرح استقبال کردند و از یک فضای تشنج زا به سمت یک فضای تشنج زدا حرکت کردیم. سیاست «تنش زدایی در نظام بین الملل و در منطقه» با هدف کاهش خسارات و ترمیم آسیب‌ها در آن دوران در دستور کار بود.»

وی در ادامه افزود: «زمانی که جنگ تمام شد، حدود دو میلیون آواره جنگی در ۴۰۰ اردوگاه یا کمپ داشتیم. همچنین بین ۱۰ تا ۱۰۰ درصد از ۱۶ استان، بیش از ۷۰ شهرستان و حدود ۲۷۰۰ روستا نیز تخریب شده بود؛ بنابراین وضعیت مملکت بسیار حساس بود، وضعیت فروش نفت هم تعریفی نداشت و قیمت نفت نیز به حداقل (حدود ۶ دلار) رسیده بود. درواقع به طور کلی شرایط، بسیار نامساعد بود. در چنین شرایطی همراه کردن اعضای کابینه دولت با یکدیگر برای رشد و پیشرفت کشور بسیار مهم بود. همچنین نیاز داشتیم در نظام بین الملل جایگاه خود را ترمیم کنیم. در آن دوران، دولت موفق شد وام‌های سنگین بین‌المللی برای بازسازی اقتصادی بگیرد که حدود ۳۰ میلیارد دلار شد. در سایه همین موضوع هم حدود ۲ میلیون آواره به خانه‌های خود بازگشتند و با وام‌های کم بهره موفق شدند به بازسازی زندگی خود بپردازند.»

گروهی از ابتدای کار دولت چهاردهم انسجام کشور را به مخاطره انداخته‌اند

عضو هیئت مؤسس حزب کارگزاران سازندگی در ادامه گفت: «زمانی که پزشکیان رئیس جمهور شد، سعی کرد تا حدودی به استراتژی مشابه دوران هاشمی رفسنجانی نزدیک شود. ایشان به این نتیجه رسید که کشور را با یک جناح و یک گروه نمی‌توان اداره کرد و باید از همه جناح‌ها دعوت به حضور کرد. پزشکیان از ابتدا تاکید کرد ما با کسی قهر نیستیم، با کسی جنگ نداریم و می‌خواهیم همه طیف‌ها را در کنار هم داشته باشیم. وقتی پزشکیان با شعار همراهی و همدلی با طیف‌های مختلف در انتخابات پیروز شد، سعی کرد دولت خود را هم بر مبنای شعار وفاق تشکیل دهد، یا افرادی شایسته را به کار بگیرد. این استراتژی و این سیاست در ۶ ماهه اول دولت پزشکیان مدام تکرار شد و ایشان مدام از همدلی و وفاق صحبت کرد. اصلا شعار ایشان که مدام تکرار می‌شد، این بود که؛ «ما با کسی جنگ نداریم». این شعار‌ها را نمی‌توان شعار‌های بدی در نظر گرفت. این شعارها، خوب بود و ایشان رویکرد مناسبی داشتند. نتیجه را هم نمی‌توانیم بگوییم بد بود.»

وی افزود: «اما متاسفانه علیرغم این که پزشکیان چندین بار تکرار کرد شرایط این روزها، دست کمی از زمان جنگ ندارد و حتی از آن دوران هم بدتر است، اما مثل آن دوران موفق نشد، همراهی همه را با خود داشته باشد. یکی از نشانه‌های بارز این عدم همراهی استیضاحی بود که در روز‌های منتهی به پایان سال ۱۴۰۳ در دولت پزشکیان رخ داد و مهمترین وزیر کابینه را کنار زدند. با این شرایط اقتصادی کشور، اگر ذره‌ای همدلی بین نمایندگان و مجلس دیده می‌شد، امکان نداشت که دست به چنین استیضاح بی موقعی بزنند. همچنین در حوزه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل، حمله به ظریف را می‌توان یک حرکت عامدانه دانست. ظریف یک شخصیت بین‌المللی است. در نظام بین‌الملل همه ایشان را می‌شناسند و تجاربی که ایشان دارند، می‌توانست در روز‌های سخت پیش رو کارآمد باشد، اما کج سلیقگی‌ها و عنادورزی‌ها باعث شد ایشان هم از کار برکنار شود. این نوع مسائل مرز افتراقی زمان حال و دوران جنگ و دوران سازندگی است. آن انسجام و وحدتی که آن دوران بین گروه‌ها شکل گرفته بود، اکنون دیده نمی‌شود و افرادی که از این شرایط متضرر می‌شوند، مردم هستند. اگر پزشکیان می‌خواهد طی سال ۱۴۰۴ وضعیت بهتری در کابینه خود و در اجرای برنامه‌های خود داشته باشد، نیاز دارد که از چوب لای چرخ گذاشتن‌ها و کارشکنی‌های برخی نمایندگان مجلس و گروه‌های مختلف عبور کند. این تنش‌های سیاسی و فکری نه تنها به کابینه دولت، بلکه به مردم نیز آسیب می‌زند. ایده پزشکیان برای همراهی با همه بسیار درست است، اما شرایط موجود اجازه اجرای این ایده را نداد.»

این فعال سیاسی در ادامه گفت: «معتقدم پزشکیان در کنار احترامی که به وفاق و همراهی با گروه‌های فکری مختلف می‌گذارد، بهتر است کمی هم به تغییر استراتژی خود فکر کند. متاسفانه به هر دلیلی، گروهی در کشور اقداماتی را از ابتدای ریاست جمهوری پزشکیان رقم زدند که انسجام کشور را به مخاطره انداخته‌اند. پزشکیان باز هم اعلام کرده که همان راه را ادامه خواهد داد؛ اما این که در سال ۱۴۰۴ تا چه حد همراهی جلب خواهد کرد جای سوال و ابهام دارد.»