بهرام نادی، کارشناس فرونشست و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه نشانه‌های فرونشست بر آثار تاریخی مهم اصفهان از جمله مسجد سید، مسجد جامع و مسجد علی قلی آقا و نقش جهان پدیدار شده و تمامی آثار تاریخی اصفهان به مرحله‌ی خطر رسیده است، گفت: بحث این است که حتما باید یک بنا بریزد تا بگوییم درگیر فرونشست است؟
دیدارنیوز: بهرام نادی، کارشناس فرونشست و استاد دانشگاه، درباره فرونشست اصفهان می‌گوید: «سقف، دیوار و گنبد مسجد سید نسبت به شش ماه قبل، ترک خورده و برخی از کاشی‌ها نیز ریخته است. بحث این است که حتما باید یک بنا بریزد تا بگوییم درگیر فرونشست است؟ به خاطر ترک‌های فرونشستی برخی از کاشی‌ها را برداشته‌اند.»
فرونشست در اصفهان بیش از هر نقطه‌ی دیگر از کشور مشاهده می‌شود. این شهر تاریخی حال و روز خوبی از نظر فرونشست ندارد و هر روز اخبار ترسناک تری درباره پیشروی فرونشست به گوش می‌رسد. مسجدسید و نقش جهان و دیگر اماکن تاریخی این شهر در خطر جدی فرونشست قرار دارند و تاریخ در حال قضاوت عملکرد مسئولین این شهر نسبت به حفظ و نگهداری میراث تاریخی است.
یک اصفهان فرونشست
بهرام نادی، دکترای ژئوتکنیک، معتقد است که نشانه‌های فرونشست بر آثار تاریخی مهم اصفهان از جمله مسجد سید، مسجد جامع و مسجد علی قلی آقا و نقش جهان پدیدار شده و تمامی آثار تاریخی اصفهان به مرحله‌ی خطر رسیده است. او می‌گوید: «باید ببینیم که بحران در فرونشست چه تعریفی دارد. در هر صورت، اگر نخواهیم از این کلمه خاص استفاده کنیم، می‌توان گفت آثار تاریخی اصفهان درگیر آسیب از فرونشست هستند. ابزار دقیقی برای سنجش نداریم، اما در مسجدسید، حدود ۲ بار گچ زده شده و علائم نشان می‌دهد که هر دو مرتبه شاهد ترک بوده‌ایم. فرونشست در اصفهان به سرعت در حال پیش رفتن است. از سال ۱۴۰۱ که سنجش مسجد علی قلی آقا شروع شد، دو مرتبه ترک مشاهده شد. مسجد جامع عباسی هم ترک‌های جدی دارد، اما نسبت به مسجد سید کمتر است. گچی که ضلع جنوبی مسجد جامع عباسی زده‌اند، طی بازدید روز‌ها ترک خورده بود. تمامی آثار تاریخی اصفهان در خطر فرونشست است. آثار در نقاطی است که آبرفت و خاک رس داریم، آب زیرزمینی نیز برداشت می‌شود و آثاری که در قسمت مرکزی شهر هست، در حال آسیب هستند. آثاری که ضلع جنوبی رودخانه هستند آسیبشان کمتر است. تغییرات فرونشستی نیز در آن مناطق کمتر است، مانند کلیسا وانک و دیگر نقاط جنوب شهر اصفهان که آثار فرونشست کمتر مشاهده شده است.»
مسجد سید در خطر جدی
او معتقد است که مسجد سید اصفهان در خطر جدی فرونشست قرار دارد و برخی از کاشی‌های این مسجد را در اثر خطر فرونشست برداشته‌اند. او می‌گوید: «سقف، دیوار و گنبد مسجد سید نسبت به شش ماه قبل، ترک خورده و برخی از کاشی‌ها نیز ریخته است. بحث این است که حتما باید یک بنا بریزد تا بگوییم درگیر فرونشست است؟ به خاطر ترک‌های فرونشستی برخی از کاشی‌ها را برداشته‌اند. تا کجا این روند باید پیش برود تا اصلاحی صورت بگیرد؟ اگر این روال پیش برود مسجد جامع عباسی احتمالا با توجه به کج شدن ستون، به یکباره دچار مشکل شود. ما بر اساس احتمالات صحبت می‌کنیم، اما به طور کلی تغییر شکل قابل توجهی در آثار اصفهان دیده می‌شود.»
نادی همچنین درباره وضعیت فرونشست در دیگر نقاط استان و کشور می‌گوید: «در شهر نجف آباد میزان فرونشست پایینی داریم، نطنز نیز نرخ فرونشست بالایی ندارد. در کاشان نرخ فرونشست بالاتر از دیگر شهرستان‌های استان است. اطراف کاشان تا حدود ۱۲ سانت فرونشست دارد. فرونشست در شهر ری به طور جدی دیده شده است. آثار تاریخی این شهر هم تحت تاثیر فرونشست قرار می‌گیرند. شهر تهران در مناطق شمالی فرونشست نداریم، اما در جنوب شهر مشاهده شده است. شهر تهران نیز مشابه اصفهان است و نوع آبرفت آن در هر منطقه متفاوت است.»
خطرات فرونشست برای مترو اصفهان
نادی معتقد است که فرونشست اصفهان بر روی مترو اثر می‌گذارد و باید فکری برای خطرات آن کرد؛ اما در مقابل مترو اثر خاصی بر روی فرونشست ندارد. او می‌گوید: «فرونشست با مترو کم و زیاد نمی‌شود. به صورت موضعی می‌تواند اثر نسبی بگذارد. وقتی تونل می‌زنیم، خاک را تحریک می‌کنیم و ارتعاشات حرکت مترو نیز بر آثار اثر می‌گذارد. خط مترو هم در مسیر فرونشست است و خود مترو تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این اتفاق خطرناک است باید برنامه ریزی برای آن صورت بگیرد. این خط مترو در صفه تحت تاثیر فرونشست نیست، اما در عاشق آباد درگیر فرونشست است.»
