سیل مرگبار و بی‌سابقه در اسپانیا منجر به کشته‌شدن ۲۱۱ نفر شده و هزاران سرباز و افسر پلیس برای استقرار در مناطق سیل زده والنسیا اعزام شده‌اند.
دیدارنیوز: وقایع طبیعی در سال‌های اخیر و با تغییرات آب و هوایی به نحوی ناگهانی و شدید در حال رخ دادن است و جان بسیاری از مردم را در جهان به خطر انداخته است. فرقی هم ندارد که این سیل در سال ۱۳۹۸ در جنوب و غرب ایران باشد و یا در یک کشور اروپای غربی که شاید انتظار کمتری از این تعداد قربانی در آن وجود داشت.
پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا، در روز شنبه ۲ نوامبر با اعلام آمار جدید کشته‌های سیل در اسپانیا به ۲۱۱ نفر از اعزام ۱۰ هزار سرباز و افسر پلیس دیگر برای استقرار در مناطق سیل زده والنسیا واقع در جنوب شرقی اسپانیا که با ۱.۸۷ میلیون نفر به عنوان سومین شهر بزرگ اسپانیا است، خبر داد.
این سیل که در طی بارشی بی‌سابقه در شب سه‌شنبه، ۲۹ اکتبر ۲۰۲۴ رخ داد منجر به مرگبارترین سیل‌های نیم قرن اخیر این کشور شد و پیامد‌های ویرانگری به همراه داشت. در ادامه، به عوامل اصلی که سبب این فاجعه و تعداد بالای قربانیان شدند، می‌پردازیم.
شدت بی‌سابقه بارندگی
در شب وقوع حادثه، میزان بارندگی در منطقه به حدی بود که معادل یک سال بارش در تنها هشت ساعت بر سر مناطقی مانند روستای «چیوا» در پشت‌کوه‌های والنسیا فرو ریخت. این حجم از بارش به حدی بود که زیرساخت‌های منطقه را غافلگیر کرد. به گفته کارشناسان آژانس هواشناسی اسپانیا (AEMET)، این سیل «تاریخی» و یکی از شدیدترین بارش‌های ثبت‌شده در این منطقه از اوایل قرن بوده است.
تغییرات اقلیمی
در حالی که رخداد‌های شدید جوی از جمله سیل‌ها در دهه‌های اخیر افزایش یافته‌اند، بسیاری از دانشمندان تغییرات اقلیمی را یکی از دلایل اصلی چنین پدیده‌هایی می‌دانند. افزایش دمای زمین و نگه‌داری بیشتر انرژی در جو، بارش‌های سنگین‌تر و شدیدتری را به همراه داشته است. اسپانیا در دو سال گذشته خشکسالی‌های شدیدی را تجربه کرده است. این امر باعث پدید آمدن پدیده رواناب شد و زمین در جذب این همه آب ناتوان بود.
به گفته آژانس هواشناسی اسپانیا، «ما در جهانی گرم‌تر از گذشته زندگی می‌کنیم که اتمسفر آن انرژی بیشتری را نگه می‌دارد.» این امر بر شدت و فراوانی رویداد‌های جوی تأثیر می‌گذارد و رخداد‌هایی مانند سیل‌های اخیر را تشدید می‌کند.
توسعه شهری نامناسب و آسیب‌پذیری مناطق مسکونی
گسترش شهر‌ها و ساخت‌وساز‌های گسترده و بدون توجه به جریان طبیعی آب، به ویژه در شهر‌هایی مانند لالکودیا در والنسیا، باعث شده آب باران امکان جذب و هدایت طبیعی را نداشته باشد و به سرعت وارد مناطق مسکونی شود. در این منطقه گسترش مناطق مصنوعی متعدد باعث شد تا فضا‌های طبیعی جای خود را به بتن که کاملا غیر قابل نفوذ است، بدهد.
جس نویمان، استاد هیدرولوژی در دانشگاه ریدینگ بریتانیا، در یادداشتی برای خبرگزاری فرانسه، گفت: «ما باید به طور جدی در مورد چگونگی طراحی بهتر مناظر، ساختما‌ن‌ها و شهرهای‌مان فکر کنیم.»
بی‌توجهی مردم و تاخیر و ناکارآمدی سیستم هشدار
آژانس ملی هواشناسی اسپانیا صبح روز سه شنبه در ساعت ۷:۳۱ صبح «هشدار قرمز» را برای منطقه والنسیا صادر کرد که در آن هشداری کاملا بدون ابهام تحت عنوان «احتیاط بزرگ! میزان خطر بسیار بالاست.» دیده می‌شد. در وهله نخست عدم توجه کافی مردم به این هشدار اولیه وجود داشت، چند نفر اعتراف کردند که علیرغم هشدار‌ها بیرون رفته‌اند و توضیح دادند که از جدی بودن وضعیت آگاه نبودند.
پابلو آزنار به مشکل «فرهنگ ریسک» در اسپانیا اشاره می‌کند و تاکید می‌کند: «ذهنیت جمعی هنوز به اندازه کافی با پدیده‌های شدید جدید سازگار نشده است.»
در کنار این موضوع، با بدتر شدن وضعیت، تنها حدود ساعت ۵ بعدازظهر بود که نهاد منطقه‌ای مسئول هماهنگی اقدامات امدادی در صورت بروز شرایط اضطراری، کار خود را شروع کرد. پیام هشدار ارسال شده توسط سرویس حفاظت مدنی به ساکنان والنسیا مبنی بر عدم خروج از خانه تنها بعد از ساعت ۸ بعدازظهر و به گزارش روزنامه ال پایس، در مورد برخی از مناطق حتی بعد از ساعت ۹ شب ارسال شد که در آن زمان دیگر خیلی دیر شده بود.
این چند ساعت ارتباط از دست رفته منجر شد تا هزاران نفر در حین بازگشت از محل کار یا برای آوردن فرزندانشان از مدرسه به سمت جاده‌ها حرکت کرده و درسیل گرفتار شدند.
خانمی به نام ماریا کارمن که در حین بازگشت از کار در سیل گیر افتاده بود به تلویزیون عمومی اسپانیا گفت: «سطح آب در داخل ماشین شروع به بالا رفتن کرد تا جایی که به دستگیره در رسید. از پنجره بیرون و روی سقف ماشین رفتم و مدتی در آنجا ماندم.»
یک مرد اسپانیایی ۴۹ ساله نیز توضیح داد که «من دوستان زیادی دارم که همه چیزشان را از دست داده‌اند. خانه شان، ماشینشان و همه چیزشان... حتی کارخانه‌ای که من در آن کار می‌کنم نیز ویران شده است.»
دشواری دسترسی به مناطق سیل‌زده برای امدادگران
با آغاز سیل، پیام‌های زیادی مبنی بر درخواست کمک ارسال شده بود، اما در آن زمان رسیدن به برخی مناطق سیل‌زده «کاملاً غیرممکن» بود. این شرایط باعث شد که تیم‌های امداد و نجات نتوانند به سرعت به کمک مردم برسند و عملیات امداد با تأخیر مواجه شود. بسیاری از افرادی که در خودرو‌های خود به دام افتاده بودند یا به دلیل شدت آب در خانه‌های خود محبوس شده بودند، مجبور شدند به طور موقت بدون کمک باقی بمانند.
به گفته رئیس کمیسیون اروپا، این رخداد‌ها «واقعیت تلخ تغییرات اقلیمی» را نشان می‌دهند و اتحادیه اروپا باید تمامی ابزار‌ها را برای مقابله با چنین بحران‌هایی به کار گیرد. در واقع این سیل ناگهانی خیابان‌های باریک را به تله‌های مرگ تبدیل کرد.
این عوامل دست به دست هم داده و موجب شدند که تعداد قربانیان سیل اسپانیا به طرز نگران‌کننده‌ای بالا برود. این فاجعه یک بار دیگر ضرورت آمادگی برای تغییرات اقلیمی و بازنگری در ساختار‌های شهری را به اسپانیا و دیگر کشور‌های جهان یادآور می‌شود. همچنین لزوم توجه و جدی گرفتن شهروندان به هشدار‌های آب و هوایی و انجام آموزش‌های لازم برای امادگی شهروندان در زمان وقوع بلایای طبیعی را یادآور می‌شود.
