مساله زیرمیزی روی میز شهردار

دیدارنیوز ـ مساله رشوه در پوشش فساد اداری مطرح می‌شود. اداره‌هایی که مسئولانش برای انجام وظیفه و راه‌اندازی کار مردم پا از گلیم خود درازتر می‌کنند و چنین تقاضاهای غیرقانونی و نامشروعی را مطرح می‌کنند. چند ماه پیش حسن عابدی‌جعفری، مجری طرح سنجش فساد در شهرداری تهران گفته بود: شهرداری در دریافت رشوه و پارتی‌بازی رتبه اول را دارد. عابدی‌جعفری حتی یکی از دلایل رفتن محمدعلی نجفی از شهرداری تهران را تحمل نکردن لابی‌های قدرتمند فساد در شهرداری دانست. شهرداری از لحاظ هویتی در ایران یک واحد ویژه محسوب شده و کمتر واحدی شبیه این نهاد در کشور وجود دارد. ویژگی منحصر به فرد شهرداری این است که نه صد درصد غیردولتی و نه صد در صد دولتی است. شهرداری باید بودجه خود را از جیب مردم تامین کرده و هزینه‌هایش را پرداخت کند. در گذشته دولت به شهرداری برای تامین هزینه‌هایش کمک می‌کرد، یعنی دولت، شهردار را انتخاب کرده و خودش به این نهاد کمک مالی می‌داد اما امروز شهرداری باید بخش عمده درآمدش را به‌طور ‌مستقل تامین کند و ماهیت درآمدزایی این سازمان کاملا متفاوت است. نداشتن درآمد ثابت، مستمر و کافی باعث شده که شهرداری به دنبال کارهای غیرقانونی برود. روز گذشته پیروز حناچی در پاسخ به پرسشی درباره‌ اینکه نحوه مواجهه شهروندان با درخواست‌هایی مانند درخواست رشوه در انجام امور اداری از سوی ماموران شهرداری چه باید باشد، گفت: از شهروندان می‌خواهیم که دریافت رشوه در شهرداری تهران را به سامانه137 اطلاع داده و مطمئن باشند که شهرداری با آنها برخورد خواهد کرد. او درباره‌ اینکه آیا شهرداری در رتبه‌ اول دریافت رشوه قرار دارد، اظهار کرد: به هیچ عنوان چنین مساله‌ای را تایید نمی‌کنم. این صحبت‌های شهردار تهران درحالی است که به گفته حسن عابدی‌جعفری، شهرداری در دریافت رشوه رتبه اول را دارد. همچنین رئیس مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران پیش از این اعلام کرده بود که میزان در خواست رشوه در شهرداری تهران از کل کشور بیشتر است. محمدرضا جوادی‌یگانه با بیان اینکه 2/17درصد مراجعان به شهرداری‌ها در تهران با تجربه درخواست رشوه مواجه شده‌اند، تصریح کرد: هجمه درخواست رشوه در شهرداری‌ها در تهران از بقیه اداره‌ها بیشتر است. یک جامه‌شناس درباره این ناهنجاری اجتماعی به «آرمان» می‌گوید: رشوه از مصادیق فساد اقتصادی، اجتماعی و رفتاری است. برای اینکه ما بتوانیم انواع فساد از جمله رشوه را در همه دستگاه‌ و سازمان‌ها نه فقط شهرداری کاهش بدهیم، اول باید ببینیم که چه ضرورت‌هایی پیش می‌آید که افراد نیازمند به این می‌شوند که طریق رشوه کارشان را جلو ببرند. به نظر من یکی از مهم‌ترین این موارد نقض قوانین و عدم شفافیت در قوانین است. یعنی اگر ما می‌خواهیم انواع رشوه در همه سازمان‌ها و دستگاه‌ها از جمله شهرداری را کاهش دهیم و ریشه‌کن کنیم، باید برویم دنبال گربه‌روهایی که مفسدان می‌شناسند اما مسئولان مردم با آن آشنایی ندارند که این فسادبرانگیز و رشوه برانگیز است.

دولت الکترونیک را فعال کنند

چرا رشوه می‌دهیم؟ برای اینکه کاری که غیر‌قانونی است، قانونی جلوه کند یا برای این است که کاری تسریع شود. در قسمت دوم شهرداری یا هر دستگاهی واقعا اگر می‌خواهد رشوه را از بین‌ ببرند و من هم معتقد هستم که مسئولان خواهان رفع این معضل هستند، سیستم را اتوماتیک کنند. سیستم را به نحوی جلو ببرند که حداقل میزان زمان را باید صرف کرد تا به آن هدف رسید. دوم اینکه اصطکاک ارتباط فیزیکی و چهره به چهره شهروندان با کارمندان دستگاه‌ها از جمله شهرداری را کاهش بدهند. این اقدام با دولت الکترونیک امکانپذیر است. در قسمت دوم بحث مساله غیرقانونی را قانونی کردن است. یعنی یک کاری که غیرقانونی بوده حالا می‌خواهند این کار را قانونی جلوه بدهند که این حتما از طریق نظارت امکان‌پذیر است. وقتی که یک کار خلافی صورت گرفته اگر نظارت درستی وجود داشته باشد و کسی با رشوه گرفتن می‌خواهد این کار خلاف را قانونی جلوه بدهد به‌دلیل ماندگاری‌اش کاملا قابلیت پیگیری دارد بدون اینکه تاریخ انقضا داشته باشد. یعنی اگر چهار سال بعد هم فهمیدن که این خلاف بوده است در اسرع وقت جلوی این مسئول و مسئولان گرفته شود.

قوانین باگ دارند

یکی دیگر از راه‌های کاهش رشوه و انواع فساد در هر مجموعه‌ای اصلاح قوانین است. قوانین ما متاسفانه باگ دارند. بسیاری از رشوه دهندگان و رشوه گیرندگان چون از این باگ‌های قانونی باخبر هستند، از همان باگ‌ها استفاده می‌کنند. چجوری که آنها اطلاع دارند و ما نداریم؟ بنشینیم و بررسی کنیم این باگ‌ها را پوشش دهیم تا راه‌های رشوه‌گیری و رشوه‌دهی حذف شود. نکته بعدی تغییراتی است که در آن صورت می‌گیرد. ما ابا نکنیم از این مساله . وقتی کسی رفتار نادرست و غیراخلاقی انجام می‌دهد،‌ آن را اعلام و اطلاع‌رسانی کنیم. نکته بعدی آموزش صحیح به نیروهای تحت امر ماست. نیروها آموزش ببینند که چنین کاری را انجام ندهند.

کارمندان تامین مالی نمی‌شوند

یکی از بهترین راه‌ها برای بحث رشوه ندادن و نگرفتن تامین کارمندان است. شما وقتی کارمندی را با حقوق یک میلیون و200هزار تومان استخدام می‌کنید، طبیعتا نیازهای اقتصادی او را برآورده نکرده‌اید. کار او درآمدی به اندازه نیازهایش ندارد. نتیجه این می‌شود که افراد به مقوله رشوه و فساد آلوده می‌شوند. لازم است که شهرداری در این زمینه چابک‌سازی شود. نیروهای مازاد که کارآیی ندارند جمع‌وجور کنیم. نیروی باقی مانده را به لحاظ اقتصادی به نحوی به آن برسیم که دیگر نیازی به این نداشته باشد که بخواهد کار خلاف قانون انجام دهد.

منبع: آرمان/ آسو محمدی/۲۸ آذر ۹۷