«لایوساینس» در قالب فهرستی برخی از گنجینه‌ها را که به شکل آماتور، داوطلبانه، تصادفی و حتی تحقیقی به شیوه‌ای غیرباستان‌شناسی کشف شده‌اند، معرفی کرده است که در این مطلب می‌خوانید.
دیدارنیوز: برخی کشور‌ها قوانین سختگیرانه‌ای برای کشف آمارتوری و غیرباستان‌شناسی آثار تاریخی دارند، با این وجود جویندگان آماتور مایلند در این مسیر پرچالش، حق کشف گنجینه‌ها و آثار تاریخی مفقودشده را به نام خود بزنند.
در بریتانیا جویندگان آماتور گنجینه‌های باستانی ۱۴ روز مهلت دارند، محل و شیء تاریخی را که پیدا کرده‌اند، گزارش دهند و محفوظ نگه داشتن این اطلاعات و گنجینه‌های یافته‌شده، جریمه‌های مالی سنگین و یا سه ماه زندانی دارد.
موزه‌هایی که به این منظور در بریتانیا مشخص شده‌اند پس دریافت گزارش گنج‌یابی، تحقیقات گسترده‌ای را در محل کشف و روی شیء انجام می‌دهند. پس از تأیید هویت تاریخی، اثر یا آثار یافته‌شده ارزش‌گذاری شده و اگر جوینده یا جویندگان بدون آسیب زدن به محل و شیء، موفق به کشف گنجینه تاریخی و ارزشمند شده باشند با نظر وزارت فرهنگ این کشور، سهم یا پاداشی دریافت می‌کنند. باستان‌شناسان و داوطلبانی که در یک کاوش یا تحقیق باستان‌شناسی شرکت می‌کنند، واجد شرایط دریافت این جایزه نیستند.
اگر آن یافته به عنوان گنج حساب نشود و یا هیچ موزه‌ای شیء یافته‌شده را نخواهد، مواد یافته‌شده به یابنده برگردانده می‌شود و حتی مالک زمینی که شیء در آن پیدا شده، ۲۸ روز فرصت دارد نسبت به گنج‌یابی در ملک و یا زمینش اعتراض کند که تا زمان حل اختلاف، شیء در اختیار دولت محفوظ می‌ماند.
«لایوساینس» در قالب فهرستی برخی از این گنجینه‌ها را که به شکل آماتور، داوطلبانه، تصادفی و حتی تحقیقی به شیوه‌ای غیرباستان‌شناسی کشف شده‌اند، معرفی کرده است. این آثار پس از کشف به موزه‌ها و مراکز علمی و پژوهشی باستان‌شناسی تحویل داده شده‌اند و اکنون در موزه نگهداری می‌شوند.
گنجینه استافوردشر
این گنجینه در سال ۲۰۰۹ در نزدیکی «لیچفیلد» واقع در «استافوردشر» در انگلستان کشف شد. این گنجینه که قدمت آن به قرن هفتم بازمی‌گردد، بزرگترین مجموعه فلز طلا و نقره آنگلوساکسون محسوب می‌شود که تاکنون پیدا شده است. بخش اعظمی از این گنجینه از سلاح و زره از جمله یک کلاه‌خود پر نقش و نگار که احتمالا به یک پادشاه یا فرد عالی‌رتبه تعلق داشته است، تشکیل شده است. بسیاری از این اشیاء خمیده شده است و ممکن است به عنوان پیشکش به خدایان دفن شده باشد.
گنجینه عصر برنز سوئیس
در سال ۲۰۲۳ مجموعه‌ای از زیورآلات عصر برنز در زمین یک کشاورز واقع در شمال شرقی سوئیس کشف شد. از جمله اشیاء کشف‌شده به یک گردنبند متشکل از ۱۴ تکه برنز دایره‌ای، دو انگشتر مارپیچی و بیش از ۱۰۰ مُهره کوچک کهربا می‌توان اشاره کرد. از دیگر مواردی که احتمالا به دنبال شخم زدن مزرعه به سطح خاک نزدیک و کشف شدند، نوک برنزی تیر، یک دندان کوسه، یک دندان سوراخ‌شده خرس و یک سنگ کریستال را می‌توان نام برد. باستان‌شناسان از گردنبند کشف‌شده به عنوان یک شیء خیره‌کننده یاد کردند. در هر یک از لوح‌های دایره‌ای این گردنبند حفره‌های کوچکی ایجاد شده بود تا امکان اتصال آن‌ها به یکدیگر از طریق نخ و چرم فراهم شود. باستان‌شناسان هیچ بقایای انسانی را در محل کشف این جواهرات پیدا نکردند، اما معتقدند این جواهرات درون یک کیسه پارچه‌ای که در گذر زمان تجزیه شده است در داخل خاک دفن شده بودند.
سلاح‌های عصر آهن آلمان
در سال ۲۰۲۱، اعلام شد فردی با استفاده از دستگاه فلزیاب یکی از بزرگترین مجموعه سلاح‌های عصر آهن غرب آلمان را کشف کرده است. این گنجینه به ۲۲۰۰ سال قبل تعلق دارد و از ۱۵۰ شیء از جمله ۴۰ سرنیزه، چند شمشیر و تجهیزات سوارکاری و بقایای سپر تشکیل شده است. بسیاری از این سلاح‌ها عمدا خمیده شده‌اند. این سلاح‌ها احتمالا از دشمنان شکست‌خورده گرفته شده باشند و به نشانه پیروزی خمیده شده باشند.
گنجینه واتلینگتون
«گنجینه واتلینگتون» در سال ۲۰۱۵ با استفاده از فلزیاب در نزدیکی «واتلینگتون»، شهری در ۲۱ کیلومتری جنوب شرقی «آکسفورد» پیدا شد. این مجموعه از حدود ۲۰۰ سکه، هفت قطعه زیورآلات و ۱۵ شمش نقره تشکیل شده است. چیزی که این مجموعه آثار تاریخی را حائز اهمیت کرده است، این نکته است که اغلب این اشیاء به دوران حکومت «آلفرد بزرگ» (حکومت از ۸۷۱ تا ۸۹۹) و «سیول‌وولف دوم»، پادشاه مرسیا از ۸۷۴ تا ۸۷۹ میلادی تعلق دارند. این دو پادشاه در زمان حمله وایکینگ‌ها به انگلستان حکمرانی می‌کردند. ۱۳ مورد از این سکه‌ها این دو حاکم را در کنار یکدیگر به تصویر کشیده است که نشان‌دهنده شکل‌گیری اتحاد بین آن‌ها است.
طوق‌های عصر آهن
در سپتامبر ۲۰۰۹ یک جوینده آماتور در زمینی واقع در اسکاتلند چهار طوق طلا پیدا کرد که قدمتشان به حوالی ۳۰۰ تا ۱۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد. دو مورد از این طوق‌ها با استفاده از رشته‌های طلا پیچیده در هم ساخته شده‌اند که سبکی رایج در اسکاتلند و ایرلند است. دیگر طول این مجموعه به شکل نوعی لوله پر از جزئیات ساخته شده است که بیشتر شبیه زیورآلات ساخته‌شده در جنوب فرانسه است. دیگر طوق نیز به نظر می‌رسد با تلفیقی از روش‌های مختلف سراسر اروپا ساخته شده است. این اکتشاف نشان می‌دهد که این اشیاء و تاثیرات نقاط دوردست اروپا در آن مقطع از تاریخ به اسکاتلند رسیده بود.
سکه‌های قرون‌وسطایی
مجموعه‌ای متشکل از ۲۴ سکه قرون‌وسطایی در سال ۲۰۲۳ میلادی در نزدیکی روستای «کسل‌مورتون» در انگلستان به شیوه‌ای غیرباستان‌شناسی کشف شد. بسیاری از این سکه‌ها از جنس نقره‌اند و قدیمی‌ترین آن‌ها در دوران «هنری سوم» (۱۲۱۶ تا ۱۲۷۲) و جدیدترین آن‌ها در دوران «هنری پنجم» (۱۴۱۳تا ۱۴۲۲) ضرب شده است. مشخص نیست که چرا این مجموعه سکه‌ها مدفون شده بود. «هنری پنجم» در نبرد بزرگی علیه فرانسه پیروز شد، اما این نبرد در فرانسه اتفاق افتاد نه در خاک انگلستان.
گنجینه وایکینگی نروژ
در سال ۲۰۲۱، گنیجینه‌ای در نروژ کشف شد که قدمت آن به حدود ۱۱۰۰ سال قبل بازمی‌گردد. این مجموعه ۴۶ قطعه نقره، یک جفت حلقه، بقایای سکه‌های عربی و قطعاتی از یک گردنبند نقره را شامل می‌شود. در آن مقطع از تاریخ، قطعات نقره گاهی اوقات برای داد و ستد کالا در نروژ مورد استفاده قرار می‌گرفتند. مشخص نیست چرا این گنجینه دفن شده است و یکی از فرضیه‌ها این است که گنجینه پیشکشی برای خدایان بوده است.
گنجینه ۳۲۰۰ ساله
در سال ۲۰۰۴ سه جوینده غیرحرفه‌ای یک مجموعه تاریخی ۳۲۰۰ساله را در زمینی در نزدیکی روستای «برتون» واقع در ولز کشف کردند. این مجموعه که اکنون با نام «گنجینه برتون» شناخته می‌شود از ۱۴ قطعه زیورآلات طلا از جمله چند حلقه، مُهره، آویز و یک دستبند تشکیل شده است. دو تبر برنز نیز در این مجموعه قرار داشت. مشخص نیست این گنجینه به چه کسی تعلق داشته و چرا دفن شده است.
گنج وینچستر
این مجموعه که در سال ۲۰۰۰ در زمینی در نزدیکی «وینچستر» در انگلستان کشف شد، از ۱۱۶۰ گرم زیورآلات طلا تشکیل شده است. این مجموعه در حقیقت از دو سرویس طلا تشکیل شده است که هر کدام طوق، دستبند، سنجاق سینه و زنجیر را شامل می‌شوند. ممکن است که یک سرویس برای زن و دیگری برای مرد ساخته شده باشد. قدمت این گنجینه به حوالی ۷۵ تا ۲۵ پیش از میلاد بازمی‌گردد.
