دیدارنیوز - پایگاه اینترنتی نشریه لوبلاگ در مقالهای نوشت: طی هفته جاری فعالیتهای زیادی در اتحادیه اروپا انجام میشد، این فعالیتهای برای حفظ توافق هستهای ایران صورت میگیرند. پس از آنکه دونالد ترامپ اعلام کرد آمریکا از برجام خارج میشود، همه نگاهها به سمت اروپا گشت: آیا اروپا قادر خواهد بود مشوقهای کافی به ایران بدهد تا تهران به برجام ادامه دهد یا خیر؟
در این مطلب آمده است: روز دوشنبه وزرای خارجه ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا واکنش اروپا به تصمیم ترامپ را مورد بحث قرار دادند. روز سهشنبه، وزرای خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس به اضافه فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در بروکسل دیدار میکنند. روز چهارشنبه سران کشورها و دولتهای عضو اتحادیه دیدگاه نهایی خود را در صوفیه بلغارستان اعلام خواهند کرد.
اگرچه باید دید که حاصل این مذاکرات چه خواهد بود، اما تا این لحظه این احساس رایج است که اتحادیه اروپا بیش از حد خود تلاش کرده این دستاورد دیپلماتیک را حفظ کند. قمار سه کشور اروپایی برای ترغیب ترامپ از طریق پیشنهاد تحریمهای جدید در زمینههای غیربرجامی (موشکهای بالستیک و سیاستهای منطقه ای) به طور کامل شکست خورد و ترامپ خروج سختی از برجام در روز هشت ماه مه داشت. جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ، با طرح احتمال تحریمهای آمریکا علیه شرکتهای اروپایی که با ایران تجارت میکنند نمک بر زخم همه پاشید. سفیر آمریکا در آلمان هم با نقض عرف دیپلماتیک از شرکتهای اروپایی خواست فعالیتهای خود را در ایران فوراً کاهش دهند.
واکنش اتحادیه اروپا به این تهاجم بی سابقه به حاکمیتشان از سوی کشوری که نزدیکترین متحد آنها به شمار میرود بسیار تند بود. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در واکنش به تصمیم ترامپ گفت: اتحادیه اروپا نمیتواند در مسائل دفاعی به آمریکا تکیه کند و این یک بیانیه بسیار شجاعانه از سوی یک رهبر دموکرات-مسیحی آلمانی بود. در عین حال وزیر امور خارجه مرکل ظاهراً تسلیم فشارهای آمریکا شد و گفت: دولت نمیتواند از شرکتها در برابر تحریمهای آمریکا محافظت کند.
این ناهماهنگی در فرانسه نیز دیده میشود. اگرچه سخنگوی دولت تهدید کرد از آمریکا به خاطر تحریمهای ثانویه نزد سازمان تجارت جهانی شکایت خواهد کرد، امانوئل مکرون، رئیس جمهور این کشور، ظاهراً از توافق جامعتر جدید با ایران حرف زد، توافقی که موشکها و نقش مسئله ساز ایران در منطقه را پوشش دهد. اما مکرون به هیچ عنوان توضیح نداد که چرا ایران باید علاقه به گفتگو در مورد یک توافق جدید باشد در حالی که سایر طرفها وقیحانه توافق موجود را نقض میکنند. این اظهارنظرهای ضد و نقض نشان میدهد که هدف و مسیر مشخصی در این زمینه وجود ندارد. این مسئله همچنین بیانگر اصرار مکرون بر این موضوع است که آمریکا فرانسه را شریک اصلی خود در اروپا میداند.
در این میان فقط این موگرینی است که با صدور بیانیههای سفت و سخت ثابت قدم مانده است. موگرینی گفت: «به نظر میرسد که جیغ زدن، داد زدن، توهین کردن و زورگویی، از بین بردن روشمند و تخریب هر چیزی که قبلاً وجود داشته شیوه این دوره زمانه است.»
ناراحتکنندهترین مسئله نبود دیپلماسی جدی اروپاییها با ایران در دوره زمانی ۱۲ ژانویه (زمان اعلام ضرب الاجل ترامپ) و روز هشت ماه مه (زمان تصمیم ترامپ) است. سفر اعلام شده مکرون به تهران هیچگاه اتفاق نیفتاد. سیاستمداران ارشد آلمانی و انگلیسی نیز به ایران سفر نکردند. اروپا دعوت از حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، را تمدید نکرد. این مسئله این برداشت را به ما میدهد که اتحادیه اروپا بویژه سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس بیشتر علاقهمند بودند برای ترامپ خودشیرینی کنند تا اینکه اقدامی دیپلماتیک برای پایبندی به تعهداتشان انجام دهند.
لوبلاگ در انتهای این مطلب نوشت: اگر اتحادیه اروپا نمیتواند در برابر مانع تراشیها آمریکا، تمامی مزایای اقتصادی را که ایران بر اساس برجام به دست آورده تأمین کند، پس باید بیشتر بر این موضوع تأکید کند که ایران به تعهداتش پایبند بوده ولی آمریکا نبوده است. گذشته از همه اینها، با برجام یا بدون برجام، ایران هنوز هم در همسایگی اروپا قرار دارد. با توجه به بیثباتی منطقه خاورمیانه، اتحادیه اروپا صرفاً نمیتواند مجاری ارتباطی با یکی از کشورهای کلیدی منطقه را از دست بدهد. اگر اتحادیه اروپا نتواند کله شقی آمریکا را جبران کند، آنگاه دادن اعتبار دیپلماتیک به ایران در زمانی که مزایای اقتصادی نصیب این کشور نمیشود میتواند دست کم مانع قطع ارتباط شود. همه این عوامل باعث ایجاد تردید در مورد این مسئله میشود که آیا تصمیمات اتحادیه اروپا در مورد ایران در دوران پس از خروج آمریکا از برجام میتواند انتظارات ایرانیها را برآورده کند یا خیر. با وجود این یک چیز جدید در اروپا بوجود آمده است. برای نخستین بار، اروپاییها به خوبی دریافته اند که نوعی واگرایی اساسی میان آنها و آمریکا در مورد نحوه اداره دنیا وجود دارد.