اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان گرد و غبار در حالی در تهران با حضور ۵۰ کشور برگزار شده که این روز‌ها توفان نمک دریاچه ارومیه جان شهروندان استان‌های شمال غربی را تهدید می‌کند.
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: تلاش و هزینه‌های گزاف چند هزار میلیارد تومانی نتیجه نداد و سرنوشت تلخ "خشک شدن" گریبان بزرگترین دریاچه کشور یعنی دریاچه ارومیه را گرفت، خشک شدنی که نتیجه مدیریت غلط منابع آبی در کشور طی سال‌های گذشته است و حالا یادگار آن رفتار اشتباه با طبیعت، تهدید استان‌های شمال غربی کشور با پدیده ریزگرد یا توفان نمک است.
عمق فاجعه‌ای که گریبان این دریاچه را گرفته زمانی آشکارتر می‌شود که چند روز پیش ناسا عکس هوایی از وضعیت دریاچه ارومیه در ایران و دریاچه وان در ترکیه منتشر کرد، دو دریاچه در نزدیکی یکدیگر که یکی خشک شده و دیگری اوج حیات را تجربه می‌کند، البته سدسازی‌های مهم در شاه‌راه‌های آبی کشور ترکیه به دستور رجب اردوغان و ذخیره میلیارد‌ها لیتر آب در پشت این سد‌ها از یک سو و پایداری دریاچه‌هایی مانند دریاچه وان از سوی دیگر، نشان می‌دهد که که رئیس جمهور ترکیه علاوه بر سرمایه گذاری‌های حساب شده در حوزه گردشگری که در حال حاضر حرف اول را در منطقه می‌زند، به حوزه محیط زیست و حفظ منابع آبی هم نگاه ویژه‌ای دارد.
حالا در چنین شرایطی که در ایران بحران ریزگرد در ماه‌های پیش رو بیش از هر زمان دیگر گریبان استان‌های کشور را خواهد گرفت؛ اجلاسی در ایران برگزار می‌شود که شاید سازمان محیط زیست از دستاورد‌های این نشست راهی برای برون رفت از شرایط کنونی پیدا کند؛ هر چند که علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در این اجلاس با اشاره به گفتمان واحد کشور‌ها و نهاد‌های بین‌المللی برای مقابله با گرد و غبار، منشاء ریزگرد‌های داخلی کشور که مهمترین آن همین خشک شدن دریاچه ارومیه و تالاب‌های کشور است را گردن نگرفت و گفت که بیشتر منشأ گرد و غبار‌ها در خارج از کشور است.
او در این اجلاس دو روزه اهداف اجلاس بین‌المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار را مورد اشاره قرار داد و تاکید کرد که محیط زیست مرز نمی‌شناسد هوا آب، خاک، حیات وحش و پوشش گیاهی مرز نمی‌شناسد همه مؤلفه‌های محیط زیستی فاقد مرز هستند وقتی این بحث را داریم یعنی جهان یک پیکره واحد است و محیط زیست جهان کاملاً با هم در ارتباط هستند.
در نخستین روز این اجلاس ابراهیم رئیسی هم حضور داشت و او هم تقریبا همان حرفی را زد که سلاجقه تلویحا گفته بود؛ رئیس جمهور با بیان اینکه حفاظت از محیط زیست صرفاً مربوط به یک کشور و یک منطقه نیست این را هم اضافه کرد که امروز حفاظت از محیط‌زیست یک مسئله و دغدغه‌ای عمومی و نه صرفاً مربوط یک کشور و منطقه خاص است و تهدید‌های ناشی از آسیب به محیط‌زیست برای جان انسان‌ها و امنیت غذایی همه کشور‌ها و دغدغه‌مندان را به تفکری و همکاری وا داشته است؛ البته رئیسی به این موضوع اشاره نکرد که بخش عمده‌ای از این تهدید‌ها و آسیب‌ها دقیقا در داخل کشور و در دولت او آغاز شده است که نمونه بارز آن راه اندازی پروژه پتروشیمی میانکاله است که به رغم همه مخالفت‌ها و برخورد‌های مختلف هنوز خبر می‌رسد که سرمایه گذار در این منطقه مشغول به کار است.
رئیسی ۱۹ خرداد امسال هم در سفری که به استان آذربایجان شرقی داشت با بیان اینکه طرح جامع احیای دریاچه تهیه شده است و اجرای تونل کانی سیب بخشی از طرح بود، گفته بود: باید کار‌های دیگری انجام شود و احیای آن با قوت دنبال می‌شود؛ هر چند که زخم کاری بر بدنه دریاچه ارومیه در دولت محمود احمدی نژاد زده بود، اما وعده وعید‌های متعدد برای احیاء دریاچه ارومیه در همان دولت‌ها ادامه داشت هم در دوره حسن روحانی و هم ابراهیم رئیسی و وعده قطعی او برای زنده کردن این دریاچه مسئولیت او را در پاسخگویی به انجام کار نشده سنگین‌تر می‌کند؛ زیرا از همان ابتدا کارشناسان محیط زیست متفق القول گفته بودند که کانی سیب هم دردی از دریاچه ارومیه دوا نمی‌کند.
محمد درویش، کارشناس و فعال محیط زیست درباره وضعیت دریاچه ارومیه گفته بود: اگر شما به حرف ما گوش کرده بودید امروز لازم نبود تا صد هزار میلیارد تومان برای احیای دوباره دریاچه ارومیه هزینه کنید. شما برای اینکه ۲۰۰ هزار شغل ایجاد کنید، همه قوانین و آموزههای محیط‌زیستی را نادیده گرفتید، ۷۲ تا سد بر روی ۱۱ رودخانه که به سمت دریاچه ارومیه می رفت احداث کردید، وسعت اراضی کشاورزی را از ۳۲۰ هزار هکتار به ۶۸۰ هزار هکتار افزایش دادید. یعنی ۳۶۰ هزار هکتار به وسعت اراضی کشاورزی اضافه کردید. هر هکتار به طور متوسط ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب نیاز دارد. یعنی ۳.۶ میلیارد متر مکعب آب به حوزه تحمیل شده است، آبی که وجود نداشت. حقابه دریاچه ۳.۱ است که همه مصرف شد. برای ۵۰۰ میلیارد متر مکعب دیگر شما اجازه دادید چاه حفر شود و این بلا بر سر دریاچه ارومیه آمد.
حالا که همه متولیان محیط زیست دنیا بر این باورند که گرمایش زمین به دلیل مصرف گاز‌های گلخانه‌ای بیشتر شده است و در کنار آن خشکسالی‌های متوالی و کاهش منابع آبی پدیده ریزگرد را به وجود آورده است، بهترین کار اجرای طرح‌های همگانی و یکپارچه جدید است و در نهایت مقصر دانستن این کشور آن کشور دردی را درمان نمی‌کند و امید است پس از برگزاری نشست مذکور نتایج خوبی برای برون رفت از بحران‌های کنونی حاصل شود.
