وزیر بهداشت می‌گوید که ایران بالاترین شاخص سلامت در میان کشور‌های منطقه را دارد اما هیچ توضیحی درباره اینکه بر اساس کدام شاخص و معیار رتبه اول به ایران رسیده، نداده است!
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: ادعای وزیر بهداشت دولت ابراهیم رئیسی درباره این که ایران بالاترین شاخص سلامت در میان کشور‌های منطقه را دارد مربوط به امروز و دیروز نیست؛ عین اللهی از زمستان سال گذشته تا همین چند روز پیش هر جا که حضور داشت و مجبور بود سخنرانی کند، یک جمله معروف داشت که مدام همان را تکرار می‌کرد، گویی که نمی‌خواهد مردم از یادشان برود که وزیر بهداشت کاری کرده که ایران بالاترین شاخص سلامت در میان کشور‌های منطقه را در اختیار بگیرد!
اما این ادعای پرتکرار را کارشناسان و متخصصان قبول ندارند و می‌گویند شاخص‌های سلامت در ایران به‌طور کلی نسبت به بسیاری از کشور‌های مدیترانه شرقی کمتر است و برای این طرح موضوع بر خلاف عین‌اللهی دلیل هم دارند؛ یکی از این دلایل اینکه نسبت مرگ‌های زودرس از شاخص‌های بسیار مهم در سنجش سلامت یک کشور به‌حساب می‌آید و در ایران و طبق گزارش سال ۱۴۰۰ مرکز آمار ایران بیش از ۴۷ درصد از هموطنان به مرگ زودرس دچار شده‌اند.
طبق آمار‌های سازمان بهداشت جهانی که بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ منتشر شد و کشور‌های منطقه خاورمیانه را مورد بررسی قرار داده بود، یک نکته بسیار مهم جلب توجه می‌کند آن هم آمار مرگ و میر کودکان زیر پنچ و حتی زیر یک سال است که نشان می‌دهد ایران در مقایسه با کشور‌هایی مانند بحرین، عربستان سعودی، کویت، لبنان، قطر، امارات متحده عربی، عمان و لیبی وضعیت بدتری دارد یعنی نوزادان در ایران زودتر از کشور‌های مذکور می‌میرند، اما عین اللهی همچنان اصرار دارد که شاخص سلامت ایران از کشور‌های منطقه بالاتر است!
ایرج خسرو نیا، عضو انجمن متخصصان داخلی در رابطه با ادعای وزیر بهداشت به دیدارنیوز می‌گوید: «این ادعا اگر در مقایسه با کشور افغانستان و پاکستان باشد، درست است وگرنه کشور‌های عربی منطقه پیشرفت چشمگیری در این حوزه دارند و جالب است که تا ۱۵ سال پیش وضعیت خوبی در حوزه بهداشت نداشتند، اما در سال‌های اخیر با جذب پزشکان خوب ایرانی توانستند پیشرفت چشمگیری داشته باشند و در نهایت ما در منطقه بالاتر نیستیم.»
او این را هم اضافه می‌کند که «تنها برتری ما در میان کشور‌های منطقه مربوط به موضوع واکسیسناسیون است که به موقع انجام می‌شود و ایران از این لحاظ مشکلی ندارد، اما در بعضی از مسایل بیمارستانی و رسیدگی به بیماران در مرز‌ها که دور از دسترس هستند بیان این صحبت‌ها کم لطفی است».
این پزشک متخصص داخلی این را هم اضافه می‌کند که همه دولت‌های پس از انقلاب در حوزه واکسیناسیون خوب عمل کردند و در نهایت ما در بخش واکسیسناسیون مشکلی نداشتیم، اما مشکل در جا‌های دیگری است که تاکنون حل نشده باقی مانده است.
خسرونیا در توضیح بیشتر ادامه می‌دهد: «اگر ما راجع به سلامت صحبت می‌کنیم باید موضوع غذا، آب، واکسیناسیون، اعتیاد و... را هم در نظر بگیریم؛ مثلا کارمندی که حق بیمه خود را سال‌ها پرداخت کرده چرا وقتی می‌خواهد از درمان و دارو استفاده کند باز هم باید هزینه زیادی از جیب متحمل شود که این موضوع شامل حال بازنشستگان هم می‌شود، آن‌ها هم در بخش پرداخت هزینه‌های بیمارستانی همچنان با مشکلات زیادی روبرو هستند.»
این عضو انجمن متخصصان داخلی با اشاره به مشکلات حاشیه‌نشینان یا آن‌هایی که در نقاط دوردست زندگی می‌کنند، می‌گوید: «کدام یک از این افراد بیمه هستند؟ همه این حرف‌هایی که همه مردم بیمه هستند فقط روی کاغذ نوشته شده و اجرا نشده است؛ بسیاری از شهرستان‌ها و شهر‌های دور افتاده از داشتن مرکز بهداشتی و تجهیزات اولیه هم محروم هستند.»
ارزیابی شاخص‌های سلامت در ایران چیست؟ مرگ و میر نوزادان ایران چه رتبه‌ای در منطقه دارد؟ امید به زندگی در ایران چند سال است؟ چند درصد مردم بیمه سلامت دارند؟ چرا دارو‌های بیماران خاص با قیمت‌های گزاف فروخته می‌شود؟ چند درصد دارو‌های مورد نیاز مردم در ایران تولید می‌شود؟ این‌ها و برخی موارد دیگر شاخص‌هایی هستند که وضعیت سلامت در کشور را مشخص می‌کنند، وضعیتی که به‌نظر می‌رسد در مورد آن میان وزارت بهداشت در ایران و سازمان بهداشت جهانی اختلاف نظر جدی وجود دارد. نکته مهم دیگری که خوب است بهرام عین‌اللهی به آن پاسخ دهد این است که ایران را با کدام کشور‌ها مقایسه می‌کند؟ طبق تقسیم‌بندی سازمان جهانی بهداشت، ایران در بخش مدیترانه شرقی با کشور‌های افغانستان، بحرین، جیبوتی، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، لیبی، مراکش، فلسطین، قطر، عمان، پاکستان، عربستان، یمن، سومالی، سودان، سوریه، تونس، امارات در یک گروه هستند؛ حالا ایران در کدام شاخصه از این کشور‌ها برتر است؟
در ابتدای گزارش به موضوع مرگ و میر زودرس اشاره شد که بر حسب پتانسیل زنده ماندن در یک جمعیت اندازه‌گیری می‌شود و این شاخصه در ایران عدد خوبی نیست و همانطور که ذکر شد طبق گزارش سال ۱۴۰۰ مرکز آمار ایران بیش از ۴۷ درصد مرگ‌های هموطنان زودرس است.
حالا بیایید به آمار برخی کشور‌های آسیایی و اروپایی نگاهی بیندازیم؛ براساس آمار‌های سال ۲۰۲۱ این نسبت در ژاپن ۱۵ درصد؛ در آلمان حدود ۲۰ درصد؛ در عربستان سعودی حدود ۲۳ درصد؛ در کره جنوبی ۳۱ درصد و در ترکیه ۳۸ درصد است. امید به زندگی در بدو تولد نیز که از شاخص‌های مهم سلامت است در ایران ۷۳.۹ سال؛ در ژاپن ۸۴.۸ سال، در آلمان ۸۶ سال، در عربستان ۷۶.۹ سال؛ در کره جنوبی ۸۳.۷ سال و در ترکیه ۷۶ سال است.
فارغ از این آمار، وضعیت کشور در بحران‌هایی مانند کرونا و اتفاق‌هایی از این دست نشان می‌دهد درستی و صداقتی در برخی آمارها نیست، چرا که در همان دوران کرونا، ایران در روند واکسینه کردن مردم در مقایسه با همین کشور‌های منطقه در آخرین رتبه‌ها قرار داشت، آمار مبتلایان و کشته شده‌های کرونا عدد کمی نبود، واردات قطره چکانی واکسن و دسته‌بندی مردم برای دریافت واکسن و ورود شرکت‌های غیرمتخصص برای تولید واکسن با منابع دولتی و ده‌ها دلیل دیگر نشان می‌دهد موضوعی که وزیر بهداشت اصرار دارد آن را در بوق و کرنا کند و به گوش همه برساند هیچ متر و معیار دقیقی ندارد و تنها بیان واژه‌های تکراری است که شاید او را از بند یک استیضاح دیگر برهاند!
