آداب و رسوم سیزده‌بدر در استان کردستان

دیدارنیوز: برخی از جشن‌ها همچون سیزده‌بدر با آداب و رسوم خاصی در میان مردمان استان کردستان برگزار می‌شود، اما از آنجا که این روز با ماه مبارک رمضان تلاقی داشته، اما باز می‌طلبد که با طبیعت مهربان باشیم.

ایران کهن یکی از کشور‌هایی است که فرهنگ و آداب و رسوم بسیار غنی دارد و در جهان بی‌مانند است. مردم ایران از آیین فرهنگ خود با آگاهی یاد کرده و با وجود تغییرات سیاسی، مذهبی و تاریخی، ارتباط عمیق با گذشته خود را حفظ کرده‌اند.

ایرانیان قدیم و به ویژه مردمان استان کردستان از دیر باز برای هر واقعه طبیعی که رخ می‌داد جشن شکرانه‌ای برپا می‌کردند، برخی از جشن‌ها و مراسمات کهن شامل جشن چهارشنبه آخر سال، شب عید، سیزده‌بدر، دود کردن اسفند، سور دادن در مهمانی‌ها، جشن گرفتن و ... هنوز هم در میان ما نسل‌های جدید برگزار شده و برخی‌ها نیز رفته رفته به فراموشی سپرده شده است.

جشن سیزده بدر از جمله جشن‌هایی است که در روز پایانی تعطیلات نوروزی فروردین ماه، سیزدهم هر سال توسط کردستانی‌ها در تمام نقاط استان برگزار می‌شود. این جشن که در تمام کشور و از مهم‌ترین رسوم مشترک در میان اقوام ایرانی است در دو سال اخیر به دلیل وضعیت و محدودیت‌های کرونایی و ماندن مردم در خانه‌های خود، کمرنگ شده بود.

اگر چه امسال نیز روز سیزده‌بدر با ماه مبارک رمضان تلاقی پیدا کرده، اما بسیاری از خانواده‌ها می‌خواهند برای چندین ساعت هم که شده، روزه این روز را متفاوت‌تر از سایر روز‌ها در دامان طبیعت و هوای بهاری بگذرانند، اتفاقی که در طول تاریخ نیز مراسم سیزده‌بدر همواره با یکی از ماه‌های قمری تلاقی پیدا کرده و در این صورت مردم به خاطر اعتقادات قلبی که داشتند، به سیزده‌بدر نمی‌رفتند.

در سالیان قبل از کرونا مردم همه شهر‌ها و روستا‌های استان کردستان به صورت گروهی و خانوادگی با هم غذای ظهر و تنقلات آن روز را آماده و به دامان صحرا و طبیعت می‌بردند و سیزده‌بدر را با شوخی و بازی کردن‌های قدیمی و در پایان سبزه گره زدن سپری می‌کردند.

حاجیه فرشته خانم یکی از مادران کردستانی که سن و سال به خود دیده و سالیان زیادی با فرزندان و نوه‌های خود سیزده بدر به طبیعت رفته، درباره رسم‌های این روز این‌گونه شرح می‌دهد که سیزده به در، یکی از روز‌های بیاد ماندنی برای هر خانواده است، در این روز اقوام دور هم جمع می‌شدند و بدون چشم و هم چشمی و تجملات آن روز را با شوخی و بازی‌های قدیمی در کنار هم می‌گذراندند، اما متأسفانه الان همه چی عوض شده است. اکثر فامیل از هم دور گرفته‌اند.

اکنون در صورتی که خانواده‌هایی که قصد رفتن به طبیعت را داشته، با توجه به اینکه بحث حفاظت از محیط‌زیست و اهمیت آن در زندگی انسان‌ها بیشتر مطرح شده است، می‌طلبد که همه در این روز با طبیعت مهربان و بیش از پیش مراقب میراث گرانبهایمان باشند.

در همین زمینه، اقبال حمیدی مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست استان کردستان از همه مردم خواسته که در حفظ و نگهداری از طبیعت و فضا‌های سبز موجود استان دقت کرده و در پیشگیری و جلوگیری از هرگونه تعدی و تخریب محیط‌زیست همکاری لازم را داشته باشند. سیزده‌بدر؛ روز انس با طبیعت فرصت بسیار مناسبی است تا درس احترام به طبیعت را به کودکانمان بیاموزیم تا آنان نیز حافظ این امانت الهی باشند.

بهزاد شریفی‌پور، مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان کردستان نیز در این رابطه تأکید داشته که مردم در روز سیزده فروردین، با رعایت نکاتی ساده، ضمن سپری کردن ساعاتی خوش، از طبیعت محافظت کرده و از هر گونه تخریب و تصرف، آتش‌سوزی، قطع درختان، بوته‌کنی، ایجاد آلودگی و در نهایت بر هم زدن تعادل اکولوژیکی منابع طبیعی پرهیز کنند.

وی بر عدم رهاسازی زباله و مواد پلاستیکی به‌دلیل تجزیه نشدن و ایجاد آلودگی در خاک، تأکید کرد و افزود: حدود ۲۵۰ تا ۵۰۰ سال طول می‌کشد تا مواد پلاستیکی تجزیه شود، بنابراین شهروندان کیسه زباله غیرپلاستیکی به همراه خود ببرند. از بوته‌کنی، شکستن شاخه درختان و افروختن آتش زیر درختان خودداری شود و حضور باعث صدمه زدن به چهره طبیعت نشود، چرا که ۱۰ درصد آتش‌سوزی‌ها به دلیل عوامل طبیعی و ۹۰ درصد ناشی از عوامل انسانی عمدی و یا سهوی است.

مدیرکل منابع‌طبیعی و آبخیزداری استان کردستان با تأکید بر اینکه در روز طبیعت، همه مسئول حفظ منابع‌طبیعی هستیم، یادآور شد: در راستای اقدامات پیشگیرانه، کشیک گشت‌های حفاظتی و مراقبتی در عرصه‌های طبیعی فعال و مردم در صورت مشاهده هر گونه تخلف می‌توانند موارد را از طریق شماره‌های ۱۵۰۴ و ۱۳۹ با یگان حفاظت منابع طبیعی کردستان در میان بگذارند.

در همین راستا، شهرداری سنندج نیز به منظور کمک به جمع‌آوری زباله و پاکسازی محیط در روز طبیعت ۱۵ هزار کیسه زباله را به صورت رایگان در مبادی خروجی شهر بین مردم توزیع می‌کند.

فرمانده پلیس راه استان کردستان نیز از شهروندان خواست که زمان‌های رفت و برگشت خود را با اولویت صبر و حوصله در رانندگی و پرهیز از عجله و شتاب تنظیم کرده و به اندازه ظرفیت خودروی خود سرنشین سوار و مسیر‌های ایمن‌تر را انتخاب کنند. رانندگان وسایل نقلیه باربر و وانت بار‌ها از حمل و جابجایی مسافر در محل حمل بار جداً خودداری کنند، چرا که در این صورت ضمن اعمال قانون، اقدامات لازم جهت برگشت دادن خودرو به مبدا حرکت انجام خواهد شد.

سرهنگ عیسی گوهری تصریح کرد: تمام رانندگان وسایل نقلیه از توقف در خط‌های عبور همچنین توقف وسایل نقلیه در حاشیه راه‌ها برای عرضه و خرید و فروش کالا که موجب تجمع اشخاص یا وسایل نقلیه در محل یا انحراف دید یا کاهش توجه رانندگان از رانندگی و احتمال وقوع تصادف شود، اجتناب کنند.

اگر چه کردستانی‌های فهیم و با فرهنگ از گذشته‌های دور، با آغاز بهار و ورود به سال جدید پس از چند روز دید و بازدید و تبریک سال نو، روز سیزده‌بدر را بدون آسیب رساندن به طبیعت در دامان طبیعت و دور هم جشن گرفته و رسومات این روز را اجرا می‌کردند، اما باز باید بیشتر از گذشته در پی انس و مهربانی با طبیعت باشیم.