کارشناس روابط بین الملل درباره قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر علیه ایران به دیدار گفت: این قطعنامه بیشتر به یک بیانیه (statement) شبیه است، شورای حکام به شورای امنیت گزارش نکرده و فقط از ایران خواسته با آژانس همکاری کند، ولی ممکن است اقدامات بعدی شورای حکام تندتر شود.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: رحمن قهرمان‌پور کارشناس روابط بین‌الملل در این باره که عواقب کوتاه مدت و بلند مدت قطعنامه شورای حکام بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران چه خواهد بود، به دیدارنیوز گفت: در مورد عواقب کوتاه مدت و بلند مدت قطعنامه شورای حکام باید توجه داشت که اساساً این قطعنامه شش بندی که شورای حکام صادر کرده است بیشتر شبیه یک بیانیه است. چون لحن آن خیلی ملایم بوده و از طرفی خواسته الزام آوری از ایران ندارد و صرفاً بر این تاکید کرده که ایران باید با آژانس همکاری کند و پرونده ایران را به شورای امنیت گزارش نداده است یا اینکه خواستار اقدام فوری و فراتر از درخواست همکاری بیشتر ایران با آژانس نبوده است.
وی افزود: آژانس در این قطعنامه غیر الزام آور خواسته‌ای فراتر از پاسخ ایران به سه مورد سوال ادعایی نداشته است؛ لذا در کوتاه مدت این قطعنامه الزام حقوقی خاصی برای ایران ایجاد نمی‌کند، اما در بلند مدت صدور قطعنامه نشان دهنده این است که اروپا و آمریکا از روند موجود ناخرسند هستند و امکان تشدید بحران در آینده وجود دارد. مخصوصاً در اجلاس بعدی و فصلی شورای حکام که در ماه سپتامبر خواهد بود، اگر این روند ادامه یابد ممکن است قطعنامه‌ای تندتر علیه ایران صادر شود و حتی احتمال ارجاع و گزارش پرونده ایران به شورای امنیت منتفی نیست، بنابراین باید در بلند مدت نگران تشدید بحران بود.
قهرمان‌پور در پاسخ به این پرسش که پرونده ایران در شورای امنیت نیاز به رای روسیه و چین دارد یا اتوماتیک وار مکانیسم ماشه را فعال خواهد شد، عنوان کرد: مکانیسم ماشه و برجام یک مسیر جداگانه از مباحث نظارتی سازمان بین المللی انرژی اتمی است. مسیر گزارش شورای حکام به شورای امنیت مسیر دیگری است و البته با هم بی ارتباط هم نیستند، ولی دو مسیر یکسان را هم طی نمی‌کنند. یعنی اینکه وقتی شورای حکام پرونده کشوری را به شورای امنیت ارجاع می‌دهند از شورای امنیت می‌خواهد که از ابزار‌های خود برای وادار کردن آن کشور به اجرای آن خواسته‌ها استفاده کند، اما مکانیسم ماشه مربوط به برجام است.
این کارشناس مسائل بین‌المللی خاطرنشان کرد: این سه مورد که آژانس فعلا از ایران می‌خواهد مربوط به برجام نیست یعنی مواردی است که بیشتر به pmd یا ابعاد نظامی احتمالی و فعالیت‌های گذشته ایران مربوط است؛ بنابراین این دو را نباید با هم یکی بگیریم. مکانیسم ماشه درون برجام تعبیه شده و کشور‌هایی مانند روسیه، چین و اتحادیه اروپا که عضو برجام هستند، می‌توانند راسا به شورای امنیت گزارش بدهند که ایران از روح برجام تخطی کرده و خواستار بازگشت تحریم‌ها شوند.
وی با بیان اینکه هیچ عاملی نمی‌تواند مانع مکانیسم ماشه شود، اظهار کرد: این مسئله متفاوت از عمل notify کردن شورای حکام به شورای امنیت است. چیزی که اکنون محل بحث است گزارش عدم پایبندی ایران به شورای امنیت از طریق شورای حکام است که هنوز عملی نشده.
قهرمان‌پور در پاسخ به این پرسش دیدارنیوز که آمریکایی‌ها بار‌ها گفته‌اند به ایران حمله نظامی نمی‌کنند، آیا این دلیل محکمی نیست که ایران بدون نگرانی فعالیت‌های هسته‌ای خود را سرعت بخشیده و تولید اورانیوم با غنای بالا را در دستور کار قرار داده است؟ گفت: تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ایران یا کاهش تعهدات برجامی ایران بیشتر پاسخی به خروج آمریکا از برجام بوده است. از ابتدا هم مسئله حمله نظامی آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران خیلی جدی گرفته نشد.
این کارشناس روابط بین‌الملل افزود: مسئله‌ای که در ایران همیشه مطرح بوده این است که اسرائیل از آمریکا می‌خواهد که به آن کشور برای حمله به تاسیاست هسته‌ای ایرالن کمک کند و مسئله دوم، خرابکاری اسرائیل در برنامه‌ها و سایت‌های هسته‌ای و نظامی ایران است؛ لذا تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارتباط مستقیمی با این مسئله ندارد بلکه به عنوان یک ابزار چانه‌زنی هم در رابطه با آژانس و هم در روابط با قدرت‌های بزرگ و به طور مشخص آمریکا و اروپا در برجام، مورد استفاده قرار گرفته است.
وی اظهار کرد: هر زمان آژانس فشار بر ایران را افزایش داده، ایران هم به تبع آن تعهدات خود در چارچوب پروتکل الحاقی و حتی توافق جامع پادمانی کاهش داده است. دقت کنیم ایران و طرف‌های برجام تعهدات متقابلی داشتند. خاموش کردن دوربین‌های نظارتی در واقع نقض توافق جامع پادمانی یا پروتکل الحاقی نیست بلکه واکنشی است به عدم تعهد آمریکا و دیگر طرف‌ها به تعهدات برجامی. ایراندر دو قالب با آژانس همکاری می‌کند. ۱. توافق جامع پادمانی و ۲. پرتکل الحاقی. ایران فقط توافق جامع پادمانی را امضا کرده و پرتکل الحاقی را تا کنون داوطلبانه اجرا می‌کرد به همین دلیل الزام حقوقی در مورد پروتکل الحاقی ندارد؛ لذا آژانس نمی‌تواند از این نظر بگوید ایران به تعهدات خود عمل نکرده است.
