پس از نزدیک به دو ماه جنگ، محاصره و بمباران مداوم شهر ماریوپول که به مرگ و آواره شدن هزاران نفر منجر شد، روس‌ها در آستانه تسخیر کامل این بندر مهم در جنوب شرق اوکراین قرار دارند.
دیدارنیوز: ضرب‌الاجل نیرو‌های روسیه صبح روز یکشنبه به پایان رسید و در شرایطی که تنها بخش‌های کوچکی از شهر ماریوپول از جمله کارخانه فولاد آزوفستال همچنان در اختیار نیرو‌های اوکراینی باقی مانده و روس‌ها بسیار به هدف خود در راستای تسخیر این شهر کلیدی نزدیک شده‌اند، هنوز هیچ نشانه‌ای از تسلیم شدن مدافعان دیده نمی‌شود.
رییس‌جمهور اوکراین به روس‌ها اولتیماتوم داده است که اگر مدافعان این شهر کشته شوند، مذاکرات با روسیه پایان خواهد یافت. پس از نزدیک به دو ماه جنگ، محاصره و بمباران مداوم شهر ماریوپول که به مرگ و آواره شدن هزاران نفر منجر شد، روس‌ها در آستانه تسخیر کامل این بندر مهم در جنوب شرق اوکراین قرار دارند.
وزارت دفاع روسیه اعلام کرده است که کنترل بخش اعظمی از شهر را در اختیار گرفته و جز کارخانه بزرگ فولاد آزوفستال که همچنان در اختیار نیرو‌های اوکراینی باقی مانده و مدافعان به مقابله با نظامیان روس می‌پردازند، موفق شده سایر مناطق را «از وجود اوکراینی‌ها پاکسازی کند.»
خبرگزاری تاس به نقل از ایگور کوناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه نوشته است که نظامیان روس حدود ۲۵۰۰ سرباز اوکراینی را که همچنان در کارخانه فولاد در حال دفاع از آخرین بخش‌های اشغال نشده شهر ماریوپول هستند، محاصره کرده و آن‌ها هیچ راهی برای خروج از این محاصره ندارند. به گفته کوناشنکوف، «تنها راه پیش روی آن‌ها برای حفظ جان‌شان، زمین گذاشتن اسلحه و تسلیم شدن است.»
شنبه شب روس‌ها در ضرب‌الاجلی که برای نیرو‌های اوکراینی تعیین کرده بودند، به آن‌ها گفتند که اگر تا ساعت ۶ صبح روز یکشنبه به وقت محلی تسلیم شوند، زنده می‌مانند. با این وجود رسانه‌های غربی نظیر واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز گزارش داده‌اند که نشانه‌ای از تسلیم نیرو‌های اوکراینی دیده نمی‌شود. مقام‌های سیاسی و نظامی اوکراین، محدود شدن مقاومت‌ها در ماریوپول به درگیری‌ها در کارخانه آزوفستال را درست نمی‌دانند، اما تایید می‌کنند که تنها «بخش‌های بسیار کوچکی» از شهر همچنان در دست نیرو‌های اوکراینی قرار دارد.
صبح روز یکشنبه، پترو آندریوشنکو مشاور شهردار ماریوپول در یک پست تلگرامی اعلام کرد که نیرو‌های مدافع اوکراینی پیشنهاد تسلیم شدن را رد کرده‌اند و همچنان به مقاومت ادامه می‌دهند. او نوشت: «به‌رغم اینکه اشغالگران از روز شنبه تلاش دارند این‌گونه نشان دهند که مقاومت‌ها در شهر تنها به کارخانه آزوفستال محدود می‌شود، اینچنین نیست و شب گذشته درگیری‌های گسترده‌ای را در خیابان تاگان راگ شاهد بودیم که دست‌کم ۵ کیلومتر با کارخانه آزوفستال فاصله دارد.»
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین در واپسین ساعات روز شنبه در یک سخنرانی تاکید کرد وضعیت در ماریوپول به شدت «غیرانسانی» است و گفت که او و دولتمردانش به صورت شبانه‌روزی تلاش کرده‌اند که از راه‌های نظامی یا دیپلماتیک به محاصره این شهر پایان دهند. زلنسکی تاکید دارد که روس‌ها عمدا تلاش دارند که ماریوپول را کاملا نابود کنند تا روحیه مقاومت مردم اوکراین بشکند. رییس‌جمهور اوکراین همچنین در مصاحبه با نشریه اوکرانیسکا پراودا گفت که اگر مدافعان باقی مانده در شهر ماریوپول از سوی نظامیان روسیه کشته شوند، به مذاکرات صلح با مسکو پایان خواهد داد.
در روز‌های گذشته نظامیان روس موفق شده بودند پیشروی‌هایی جدی در ماریوپول داشته باشند و روز جمعه اعلام شد که آن‌ها به مرکز شهر رسیده‌اند. شبکه خبری سی‌ان‌ان نیز جمعه شب خبر داد که یک کارخانه مهم در شمال شهر که برای مدتی طولانی یک از پایگاه‌های مدافعان اوکراینی برای دفاع از شهر بود، سقوط کرده است.
اوکراینی‌ها می‌گویند طی دو ماه محاصره و بمباران شهر از سوی نیرو‌های روسیه دست‌کم ۲۲ هزار نفر از نظامیان و غیرنظامیان کشته شده‌اند. رسانه‌ها مستقلا قادر به تایید این آمار نیستند و هنوز هیچ مرجع مستقلی صحت این آمار‌ها را بررسی نکرده است.
زلنسکی در جمع خبرنگاران گفته است که نیرو‌های اوکراینی هنوز «بخش‌های نه چندان بزرگی» از شهر را در اختیار دارند و در برابر نیرو‌هایی می‌جنگند که بسیار مجهز هستند و تعدادشان دست‌کم ۶ برابر آنهاست.
نیرو‌های نظامی روسیه بامداد روز یکشنبه نیز بار دیگر شهر کی‌یف، پایتخت اوکراین و شهر‌های اطراف آن را بمباران کردند. واشنگتن‌پست گزارش داده است که در ساعات اولیه روز یکشنبه شهر برواری واقع در ۱۲ مایلی کی‌یف، هدف حمله موشکی روسیه قرار گرفته است. وزارت دفاع روسیه اعلام کرده که یک انبار مهمات در این شهر را هدف قرار داده است. شهردار برواری گفته این حمله تلفات انسانی در پی نداشته است. این شهر در ابتدای جنگ از سوی روسیه اشغال شد، اما نیرو‌های اوکراینی دو هفته پیش موفق شدند آن را آزاد کنند. برخی رسانه‌ها این اقدام روسیه را نوعی انتقام‌گیری از غرق شدن ناو مسکووا می‌دانند.
کارشناسان نظامی معتقدند سقوط ماریوپول می‌تواند مقدمه‌ای برای تسلط کامل روسیه بر جنوب اوکراین و افزایش فشار‌های نظامی علیه منطقه دونباس باشد.
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین، روز یکشنبه گفت: روسیه به عمد در تلاش است تا هر کسی را که در ماریوپل حضور دارد، نابود کند و اوکراین برای اینکه بتواند شانسی برای نجات این شهر بندری در کناره دریای آزوف داشته باشد فورا به سلاح‌های سنگین بیشتری از سوی غرب نیاز دارد. اورزولا فن در لاین، رییس کمیسیون اروپا، از کشور‌های عضو اتحادیه خواسته است سیستم‌های تسلیحاتی را «به سرعت» در اختیار اوکراین قرار دهند. خانم فن در لاین گفت: «این درخواست شامل همه کشور‌های عضو می‌شود. آن‌هایی که می‌توانند باید سریع عمل کنند، چراکه تنها از این طریق است که اوکراین می‌تواند در نبرد تدافعی شدید خود علیه روسیه دوام بیاورد.»
اروپا آماده اعمال تحریم‌های بیشتر می‌شود
رییس کمیسیون اروپا همچنین روز یکشنبه اعلام کرد، اتحادیه اروپا در بحث تحریم‌های بیشتر علیه روسیه به خاطر حمله به اوکراین اقداماتی را علیه بخش بانکداری به ویژه «اسبربانک» و همچنین محدودیت‌هایی را در بخش انرژی در نظر دارد. او در مصاحبه‌ای با روزنامه بیلد‌ام زونتاگ درباره نکات کلیدی ششمین بسته تحریم‌ها علیه روسیه گفت: ما همچنان بخش بانکداری به ویژه «اسبربانک» را که ۳۷ درصد از بخش بانکی روسیه را تشکیل می‌دهد، در نظر داریم. بدون شک بخش انرژی مد نظر است. وی تاکید کرد: اتحادیه اروپا در حال حاضر «مکانیسم‌های هوشمندی» را می‌سازد که اجازه می‌دهد نفت در بسته بعدی تحریم‌ها علیه روسیه گنجانده شود.
سیاست بلندمدت غرب چه خواهد بود؟
روزنامه واشنگتن‌پست گزارش داد: غربی‌ها ضمن پیگیری یک استراتژی جدید در قبال روسیه، به دنبال بازگشت به سیاست مهار پس از سال‌ها تلاش و همزیستی با مسکو هستند. واشنگتن‌پست نوشت: با گذشت نزدیک به دو ماه از حمله ولادیمیر پوتین به اوکراین، دولت جو بایدن و متحدان اروپایی آن شروع به برنامه‌ریزی برای دنیایی بسیار متفاوت کرده‌اند؛ دنیایی که در آن دیگر سعی در همزیستی و همکاری با روسیه ندارند، بلکه فعالانه به دنبال منزوی کردن و تضعیف آن به عنوان یک استراتژی بلندمدت خواهند رفت. مقامات در ناتو و اتحادیه اروپا و در وزارت امور خارجه امریکا، پنتاگون و وزارتخانه‌های دیگر کشور‌های متحد غربی، طرح‌هایی را برای پیگیری سیاست‌های جدید تقریبا تمام جنبه‌های مواضع غرب در قبال مسکو، از حوزه‌های دفاع و دارایی گرفته تا تجارت و دیپلماسی بین‌المللی، تدوین می‌کنند.
به نوشته واشنگتن‌پست، این استراتژی جدید نوپا بسیار فراتر از پوتین به عنوان رهبر کرملین را در بر می‌گیرد و برنامه‌ریزان این کشور‌ها به بازنگری در یکسری اسناد اساسی که قرار است در ماه‌های آینده ارایه شوند، ادامه می‌دهند. اولین استراتژی امنیت ملی دولت بایدن، در حالی که سال گذشته میلادی بر اساس الزام قانونی باید ارایه می‌شد، هنوز تکمیل نشده است.
به نوشته واشنگتن‌پست، این استراتژی احتمالا به‌طور قابل توجهی از انتظارات اولیه برای آنکه منحصرا روی چین و احیای وضعیت داخلی امریکا متمرکز باشد، فاصله خواهد داشت. استراتژی دفاع ملی جدید پنتاگون که ماه گذشته میلادی به صورت محرمانه به کنگره ارسال شد، طبق یک خلاصه کوتاهی که پنتاگون از آن ارایه داد، متمرکز بر «چالش روسیه در اروپا» و همچنین تهدید چین خواهد بود. همچنین قرار است اولین سند «مفهوم استراتژیک» ناتو از سال ۲۰۱۰ تاکنون، در نشست سران این ائتلاف در ماه ژوئن رونمایی شود، در حالی که در سال ۲۰۱۰ این ائتلاف به دنبال «شراکت استراتژیک واقعی» با روسیه بود.
ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو در یک کنفرانس خبری در اوایل ماه جاری میلادی گفت: گفت‌وگوی معناداری که قبلا برای آن تلاش کردیم، دیگر گزینه‌ای برای روسیه نیست. اتحادیه اروپا برنامه‌هایی را برای کاستن دوسوم از وابستگی شدید خود به گاز روسیه تا پایان سال جاری میلادی و پایان دادن به واردات سوخت‌های فسیلی از روسیه تا قبل از سال ۲۰۳۰ طراحی کرده است. ووپکه هوکسترا، وزیر امور خارجه هلند، روز پنجشنبه در یک مجمع در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن گفت: مساله ما چندان مربوط به تحریم‌ها نیست، بلکه تدوین مسیری به سمت واردات صفر است و اینکه اطمینان حاصل کنیم مستقل از نفت و گاز روسیه می‌شویم. برای برخی، این یک مسیر چند ماهه خواهد بود. برای برخی دیگر پیمودن این مسیر ممکن است سال‌ها طول بکشد. اما هلند و سایر کشور‌ها در این مورد جدی هستند. دیگر اشتباه قبل تکرار نمی‌شود. کشور‌های غربی متحد به اعلام برنامه‌های‌شان برای افزایش عمده بودجه‌های نظامی خود در آینده نزدیک پرداخته‌اند. انتظار می‌رود فنلاند و سوئد پیش از اجلاس ماه ژوئن ناتو در مادرید برای عضویت در ناتو درخواست دهند؛ این به مثابه یک تغییر قابل توجه در توازن امنیت اروپاست که همچنین منجر به افزایش چشمگیر حضور نظامی ائتلاف ناتو در نزدیکی روسیه می‌شود.
اما استراتژی بلندمدت غربی‌ها، در حالی در دست تدوین است که متحدان غربی با دست زدن به تشدید تحریم‌ها علیه مسکو، کمک تسلیحاتی به اوکراین و استقرار ده‌ها هزار نیروی خود در مرز شرقی ناتو به این بحران فوری پاسخ داده‌اند. بر اساس اظهارات چند مقام شامل هشت مقام ارشد امریکایی و خارجی که برخی از آن‌ها نام‌شان را فاش نکردند، اکنون انتظار می‌رود که بسیاری از این تدابیر و موارد دیگر به‌طور دایمی پا برجا بمانند.
محمدحسین لطف‌الهی - اعتماد
