در دنیای امروزی به دلیل سبک زندگی نادرست و گاهی تربیت غلط والدین شاهد بی مسئولیتی از جانب جوانان هستیم؛ که این موضوع ریشه در کودکی و نوجوانی آن‌ها دارد.
دیدارنیوز: مسئولیت پذیری خصوصیتی ارزشمند است که می‌تواند برای داشتن زندگی و روابط موفق به فرد کمک کند. گاهی والدین از بی مسئولیتی فرزندان خود به سطوح می‌آیند و ابراز نگرانی می‌کنند که فرزنداشان حتی مسئولیت کار‌های شخصی خود را هم بر عهده نمی‌گیرند؛ اما نحوه برخورد با این فرزندان باید چگونه باشد؟
افرادی که دارای ویژگی مسئولیت پذیری هستند منحصر به فرد شمرده می‌شوند، این افراد در قبال زندگی و اطرافیان خود احساس مسئولیت می‌کنند بنابراین احتمال بیشتری برای موفقیت دارند.
در دنیای امروزی به دلیل سبک زندگی نادرست و گاهی تربیت غلط والدین شاهد بی مسئولیتی از جانب جوانان هستیم؛ که این موضوع ریشه در کودکی و نوجوانی آن‌ها دارد. هنگامی که والدین این رفتار را از جانب فرزند خود مشاهده می‌کنند؛ مضطرب و نگران می‌شوند، زیرا ممکن است این افراد در مدیریت امور زندگی خود ناتوان باشند. در هر صورت اگر والدین تربیت اصولی را در پیش بگیرند می‌توانند فرزندی سالم و بامسئولیت تربیت کنند.
نحوه برخورد با کودکان بی مسئولیت:
کودکان ممکن است آگاهی چندانی از پیامد رفتار اشتباه خود نداشته باشند، لذا مشاهده خطا و اشتباه از آن‌ها کاملا طبیعی است، موضوعی که در این مورد بسیار مهم و سرنوشت ساز است نحوه برخورد والدین با کودک خطاکار است.
در صورتی که والدین اصول تربیتی صحیحی را برای بزرگ کردن کودک خود استفاده کنند، می‌توانند جوانی با مسئولیت و سالم در آینده داشته باشند، زیرا او یاد گرفته که چگونه باید رفتار کند و مسئولیت پذیر باشد.
کودکان با انجام رفتار اشتباه ممکن است خودشان را از ماجرای بد خارج می‌کنند و می‌گویند کار من نبود، من نقشی در آن نداشتم یا تقصیر را گردن پدر، مادر، خواهر یا برادر خود می‌اندازند.
در این صورت والدین باید با تیزبینی و درایت موضوع را بررسی کنند و به کودک خود آموزش دهند. در ادامه به تعدادی از رفتار‌های اشتباه کودکان و نحوه برخورد درست با آن‌ها می‌پردازیم:
اگر شما فرم یا کاغذ‌های مهم اداری را به منزل آورده اید و به هر علتی وقت کامل کردن آن‌ها را ندارید، در عین حال به کودکتان تذکر داده اید که به برگه هایتان آسیبی نزند، سپس مشاهده می‌کنید که تمام فرم‌ها ضایع و خیس شدند.
در این موقعیت بهترین عکس العمل در برخورد با این کودک گوشزد کردن عواقب کارش است، مثلا برای او توضیح دهید که این فرم‌ها چقدر برای شما ارزشمند هستند، چقدر باید هزینه و زمان برای پرینت دوباره آن‌ها صرف کنید و یا حتی ممکن است فردا به آن‌ها نیاز ضروری داشته باشد. در این صورت فرزند شما به کاری که کرده و عواقبی که به دنبال آن ایجاد شده فکر می‌کند.
در صورتی که فرزند شما در اثر باز بودن بند کفشش به زمین می‌خورد و تمام تقصیر را بر گردن شما می‌اندازد، زیرا شما بند کفشش را محکم نبستید؛ درباره این موضوع برای او توضیح دهید و سپس از او درخواست راه حل کنید تا این موقعیت بار دیگر اتفاق نیوفتد، یا بپرسید بند کفشت را چگونه ببندم تا باز نشود؟ همچنین می‌توانید به کودک خود پیشنهاد دهید که با شما تمرین کند؛ بند کفش را دو گره بزنید تا باز نشود.
در صورتی که شما دو فرزند دارید و آن‌ها را درحال کشیدن موی همدیگر مشاهده می‌کنید و هرکدام از آن‌ها تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازد و او را شروع کننده این بحث معرفی می‌کند، بهترین نحوه برخورد این است که؛ خود را به عنوان قاضی در نظر نگیرید بلکه فقط به صحبت آن‌ها گوش دهید و بدون قضاوت درباره پیامد مو کشیدن برای آن‌ها توضیح دهید، اینکه ممکن است هر فرد برای این موضوع چقدر درد را تحمل کند یا مو‌های او با این کار کنده شوند. سپس به آن‌ها راه حل‌هایی پیشنهاد دهید که اگر کسی این کار را با موهایشان انجام داد بدون تلافی چگونه باید رفتار کنند. در پایان هم به آن‌ها حس همدردی را بیاموزید و خاطرنشان کنید که این عمل برای هر انسانی دردناک است.
نکاتی برای مسئولیت پذیر کردن کودکان:
والدینی که مدام به فرزندشان درباره مسئولیت پذیری تذکر می‌دهند رفتار غلطی را در پیش گرفته اند. شاید فکر کنید نصیحت شما موثر و کارساز است، اما باید بدانید که چیزی جز وابستگی عاطفی برای کودکان ندارد، با این تذکر‌ها او برای انجام وظایف خودش منتظر واکنش و صحبت شما است.
در هر صورت تربیت فرزندی مسئولیت پذیر با مهارت‌های زندگی موفق بر عهده والدین است. در ادامه به نکاتی درباره تربیت فرزندی مسئولیت پذیر اشاره می‌کنیم:
درگیر کردن کودکان در آشپزخانه
می‌توانید مسئولیت‌های ساده‌ای مثل شستن ظروف، خرد کردن سبزیجات، سرو غذا و... را هنگام آماده کردن وعده غذایی به کودکان واگذار کنید. همچنین بعد از آموختن موارد مهم درباره هزینه‌ها و خرید کردن آن‌ها برای تهیه مواد غذایی به فروشگاه بفرستید.
طبیعت گردی و آموزش مسئولیت پذیری
با تشویق کودکان به انجام فعالیت در محیط باز مثل؛ پیاده روی، باغبانی، ورزش و... می‌توانید حس و انرژی مسئولیت پذیری را تقویت کنید.
پاداش مثبت برای انجام کار‌های کودک
می‌توانید یک کمک هزینه یا جایزه برای کامل کردن کار‌های کودک در نظر بگیرید. با این وجود مبلغی که برای این کار در نظر می‌گیرید موضوعی کاملا شخصی است مهم این است که شما مسئولیت پذیری را به او آموزش دهید.
هیجان زیاد کودک عامل بی مسئولیتی کودکان
یکی از موارد مهمی که می‌تواند زمینه ساز بی مسئولیتی کودکان شود هیجانات مکرر آن‌ها است. کودکانی که به حرف والدین خود گوش نمی‌دهند یا مدام در حال گریه کردن هستند کنترل آن‌ها سخت است. در این شرایط نکته مهم حفظ خونسردی است، نباید فورا واکنش نشان دهید، به فرزندتان بگویید گریه خود را قطع کند و سپس به حرف هایش گوش دهید.
مهارت‌های خود را مرکز توجه قرار دهید نه مهارت کودک
از خودتان سوال بپرسید اگر کودکم رفتار غیرمسئولانه‌ای از خود بروز دهد باید چه واکنشی نشان دهم؟ گزینه‌های تربیتی کدام هستند؟
بنابراین هنگامی که با شیوه‌های تربیتی آشنایی کافی داشته باشید می‌توانید رفتار مناسبی را با کودک بی مسئولیت داشته باشید.
معمولا کودکان برای نشان دادن اهمیت خودشان به نافرمانی و بی اطاعتی رو می‌آورند. در این موقعیت برای از بین بردن استقلال کودک سعی نکنید بلکه فقط رفتار بی ادبانه او را پس بزنید و با حفظ آرامش و خونسردی به صحبت هایش گوش دهید و به آن‌ها احترام بگذارید؛ همچنین باید به او موارد درست و غلط را آموزش دهید.
کودکان و دروغ گفتن
کودکان برای شانه خالی کردن از مسئولیت معمولا به دروغ گفتن پناه می‌آورند، البته آن‌ها نمی‌دانند که والدین از دورغ آن‌ها خبر دارند. در این موقعیت آن‌ها را به خاطر دورغ گفتن مجازات یا سرزنش نکنید، بلکه به دور از قضاوت یا عصبانیت درباره دروغ توضیح دهید؛ به او بگویید که دورغ گفتن روش مناسبی نیست و همچنین می‌توانید از مشکلاتی که به همراه خود می‌آورد مثال بزیند.
شکایت کردن و غر زدن کودک
یکی از روش‌های کودکان برای فرار از مسئولیت شکایت کردن یا غر زدن است، اما تنها کاری که والدین می‌توانند در این موقعیت انجام دهند درک کودکان و صحبت کردن با آن‌ها است.
نکاتی برای برخورد با نوجوانان بی مسئولیت
نوجوانی یک از حساس‌ترین دوره‌های زندگی انسان به شمار می‌رود، کودک در حال بزرگ شدن است و به دوره جوانی وارد می‌شود، بنابراین بین رفتار‌های درست و غلط او مرز باریکی وجود دارد و با لغزش کوچکی می‌تواند در آینده اش تاثیر بگذارد، لذا اهمیت رفتار درست والدین برای پرورش فرزندی با مسئولیت بر هیچ کس پوشیده نیست.
پذیرفتن مسئولیت مالی
یکی از مشکلاتی که جوانان امروزی درگیر آن هستند عدم مدیریت مالی است، آن‌ها به شدت ولخرج هستند، مدام در حال تفریح هستند و در نتیجه هیچ پس اندازی ندارند. مسئولیت والدین این است که در دوران کودکی و نوجوانی به فرزند خود بیاموزند که چگونه هزینه‌های خود را مدیریت کند و برای پول تو جیبی خود برنامه ریزی داشته باشند.
هر زمانی که فرزند شما پول خود را بدون مدیریت خرج می‌کند در واقع یکی از ابعاد بی مسئولیتی را از خود نشان می‌دهد؛ بنابراین آموختن مدریت مالی بر عهده والدین است، این موضوع یکی از اساسی‌ترین و مهمترین بخش‌های مسئولیت پذیری در زندگی است.
مسئولیت پذیری در برابر دوستان
والدین باید معیار‌های انتخاب دوست را به فرزندان خود آموخته باشند، لذا نوجوانان باید مسئولیت دوستانی که انتخاب می‌کنند را برعهده بگیرند. کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه از موارد ضروری است، زیرا تعیین گروه خوب دوستان اهمیت زیادی دارد.
مسئولیت دفاع کردن از خود
یکی از مهمترین ابعاد مسئولیت پذیری به دفاع فرد از خودش بر میگردد. در صورتی که والدین اعتماد به نفس کافی را به فرزند خود داده باشند، او می‌تواند از خودش در برابر مشکلات دفاع کند. اولین نکته برای آموزش این مسئولیت موضوع حفظ حقوق خود و دیگران در محیط خانه است. والدینی که فرزندان خود را با اعتماد به نفس تربیت می‌کنند می‌توانند تاثیر آن را در موفقیت آینده آن‌ها مشاهده کنند.
