پنج شنبه نهم دی ماه، اتفاق عجیبی در تهران افتاد و بلوک سیمانی کنار اتوبان نواب بهانه‌ای شد برای کشتن یک معلم و نشان دادن یک جنون؛ جنونی که فرد دیگری را وادار به آتش زدن خودروهای لوکس کرد.
دیدارنیوزـمحمد بدیعی: گزارش پیش رو قرار نیست ماجرای پرتاب سنگ و بلوک سیمانی توسط یک مرد جوان و کشته شدن دو نفر یا آتش زدن خودروهای لوکس که فرد خاطی دلیل آن را نداشتن حتی یک موتور شخصی بیان کرده را از بعد حوادث بررسی کند؛ بلکه می‌کوشد اتفاق‌های از این دست که همواره در حال رخ دادن است و تعداد آن هم روز به روز افزایش پیدا می‌کند را از بعد جامعه شناسی بررسی کند هر چند شناسایی دلایل بروز چنین اتفاق‌هایی زیر پوست شهر به یک یا دو عامل بستگی ندارد و بی شک شکاف‌های طبقاتی و مشکلات اقتصادی در بروز چنین حوادثی تاثیر گذار بوده و هست.
جامعه شناسان و روانشناسان خشونت را به عنوان یک رفتار ناپسند تحت تاثیر عوامل مختلفی است، می‌دانند. از جمله این عوامل می‌توان به مسایل روانی، افزایش فقر، گرانی، تورم و وضعیت اقتصادی نابسامان اشاره کرد، زیرا این عوامل به دنبال خود زمینه‌های کاهش تاب آوری و تحمل را در جامعه به همراه آورده اند.
اما چرا جامعه ایران با این سطح از خشونت کور مواجه شده است. پرتاب بی هدف بلوک سیمانی یا آتش زدن خودروهای لوکس بدون هیچ شناختی از صاحب آن‌ها نشانه چیست؟؛ این سوالات سبب شد به سراغ مصطفی آب روشن جامعه شناس برویم و بروز این سطح از خشم و خشونت را با او بررسی کنیم که در ادامه می خوانید.
بیشتر بخوانید: گنج یابی بلای جان میراث فرهنگی؛ تاریخ ایران به یغما می‌رود!
او می گوید: در جوامع انسانی خشونت به اشکال و شیوه های متنوع و پیچیده ای خودنمایی می کند، عوامل ژنتیکی و ارثی یکی از متغیرهایی است که بخشی از خشونت ورزی انسان ها را تبیین می کند اما آن چیزی که توجیه گر اصلی خشونت در جامعه است محیط اجتماعی و تجربه زیسته افراد است.
او با اشاره به اینکه آن روی سکه خشونت، ناکامی است، می افزاید: در واقع خشونت انعکاس ناکامی است وقتی تمایلات و خواسته‌های افراد جامعه با مونع متعدد ساختاری مواجه شود به نحوی که افراد جامعه نتوانند به خواسته های حداقلی شان برسند ناکامی شکل می گیرد.
این جامعه شناس معتقداست: اگر مبنای ژنتیکی را به عنوان بستری برای خشونت ورزی بپذیریم عوامل اجتماعی را می توان به عنوان تعییین کننده این استعداد تلقی کرد در واقع عوامل محیطی و ساختارهای اجتماعی به طور بالقوه می تواند رفتارهای خشونت آمیز را تعلیق و یا تشدید کند.
او با اشاره به اینکه در جامعه ی ما به علت ساختار های معیوب اقتصادی و بیکاری گسترده مشاهده می کنیم که جوانان به اشکال مختلف ناکامی را تجربه می کنند، یاد آور می شود: بر این اساس شاهدیم که جوانان بایستی مدام تمایلات درونی شان را سرکوب کنند و هر چه گستره ناکامی‌های فردی و اجتماعی بیشتر شده و از امکان سازگار شدن متعارف فراتر رود افراد مستعد خشونت های بیشتری خواهند شد.
بیشتر بخوانید: وضعیت مردم بحرانی، مسئولان در راه و آثار تاریخی نابود!
به عقیده آب روشن، از سوی دیگر هر چه نظام اجتماعی در ایجاد نهادهایی که برگرفته از نیازهای اساسی انسان است درست عمل کرده باشد خشونت‌های کمتری را شاهد خواهیم بود به عبارتی افزایش خشونت ورزی به خصوص در جامعه ما، معلول کج کارکردی نهادهای تشدید کننده‌ای است که به شکل غیر متعارفی افراد را دچار ناکامی کرده و به خشونت ورزی افراد جامعه دامن می زنند.
این استاد دانشگاه تاکید می کند: کاهش آستانه تحمل افراد یا افزایش خشونت ورزی در جامعه را می توان از ابعاد مختلفی واکاوی کرد از منظر جامعه شناختی نبود فرصت‌های شغلی، فقر، بحران‌های اقتصادی- اجتماعی، تبعیض و نابرابری و احساس طرد شدگی؛ زمینه خشونت‌های رفتاری را در انسان فراهم می کند به طوری که که ناخودآگاه سطح برانگیختگی افراد جامعه در روبرو شدن با مشکلات زندگی به شدت افزایش پیدا می کند.
به عقیده آب روشن پرت کردن سنگ به سمت ماشین های عبوری و یا اتش زدن خودروها کدهایی است که بایستی نظام اجتماعی را به تفکر آگاهانه وادارد زیرا اینگونه رفتارها که شاهد افزایش آن خواهیم بود یک نوع پاسخ اعتراض آمیز است که فرد نسبت به فشارهای درونی و بیرونی که به وی تحمیل شده است از خود بروز می دهد، به عبارتی هر چقدر نظام اجتماعی در پاسخ به نیازهایی که از منظر افراد جامعه ضروری تلقی می شود، بی تفاوت عمل کند شاهد افزایش خودکشی و یا انتقام از جامعه در قالب رفتارهای وندالیستی(خرابکارانه) خواهیم بود.
