به گفته نماینده روسیه در مذاکرات وین، این مذاکرات قرار است بر اساس همان دور ششم دولت روحانی پیش برود و هدف برگشت به برجام و عواید آن است، اما نه سریال گاندو در کار است و نه شاخ و شانهای برای مذاکره کنندگان.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: اروپا و روسیه مدعی هستند که دنیا با ایران بر اساس همان پیش نویس و توافقات دور ششم مذاکرات با مدیریت سید عباس عراقچی با دیگر طرفهای برجام پیش خواهند رفت. این در حالی است که وزیر امور خارجه ایران در پایان دور هشتم مذاکرات -که ساعاتی پس از شروع تمام شد و ادامه کار به تیمهای کارشناسی سپرده شد- به خبرنگاران گفت: طرفین سند مشترکی که در ۶ دور گفتگوهایی که در دولت پیشین جمهوری اسلامی حاصل شده بود کنار گذاشته و به متن جدیدی دست یافتهاند.
حسین امیرعبداللهیان افزود: گفتگوها باید به نقطهای برسد که نفت ایران به آسانی و بدون هیچ مشکلی فروخته شود و پول آن هم به صورت ارزی به حسابهای بانکی ایران واریز شود. اشاره وزیر امور خارجه ایران به درخواستهای تهران تفاوت بسیاری دارد با آنچه که مقامهای ایرانی در هفتههای اخیر در خصوص انتظارات تهران از نتیجه مذاکرات به زبان میآوردند. امیرعبداللهیان در ادامه اظهارات خود میگوید: «امروز ما به سند مشترک و قابل قبولی دست یافتهایم که آن را اسناد یکم و پانزدهم دسامبر میخوانیم. هم در موضوع هستهای و هم بحث تحریمها دیگر سند ژوئن ۲۰۲۱ (آنچه در دور ششم بسته شد) مطرح نیست و آنرا کنار گذاشتهایم و به سند جدید و مشترکی رسیدهایم.»
مشخص نیست چرا، اما عمدی در کار است که تیم جدید مذاکرات هستهای به طور کلی آثار فعالیتهای همکاران خود در دورهای پیشین مذاکرات را پاک کنند، تا جایی که حتی سعی میکنند از کلمه "برجام" هم استفاده نشود و به جای آن از عنوان "مذاکرات هستهای برای رفع تحریمها" استفاده میکنند. این تلاش در حالی صورت میگیرد که آنها عملا ضمن اینکه نمیتوانند رد پای گذشته را پاک کنند که اتفاقا مجبورند لوکوموتیو خود را بر همان ریلی برانند که ظریف و روحانی نصب کرده بودند. دلیلش هم روشن است و آن اینکه اولا، ایران به دنبال رفع تحریمهای برجامی است و آمریکا هم خواهان بازگشت ایران به تعهداتی است که در همان برجام داده بود. موضوع برجام است و طبیعتا حول آن باید گفتگو صورت گیرد. نماینده روسیه در سازمانهای بین المللی نیز بر این موضوع صحه گذاشت.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمانهای بین المللی گفته است: روسیه و چین، ایران را متقاعد کردند که برخی خواسته هایش را کنار بگذارد، در نهایت نیز مذاکره کنندگان پذیرفتند که رایزنیها را بر مبنای پیش نویسی که در شش دور مذاکره قبلی به دست آمده بود، آغاز کنند. از طرفی «دمیتری پولیانسکی» معاون نماینده روسیه در سازمان ملل نیز در بخشی از یک کنفرانس خبری در پاسخ به این سوال که آیا با این که موانع و درخواستها درباره برجام هر روزه بیشتر میشود موافق است یا نه و آیا احتمال توافق در سال میلادی جاری وجود دارد یا نه، گفت: من قویا باور دارم میتوانیم برجام را احیا کنیم.
اما تا اینجای کار فقط و فقط طرفین به این رسیده اند که چارچوب مذاکرات و دستور کار چه باشد. دستور کاری که از قبل روشن بود و همه جز تیم جدید مذاکره کننده ایرانی، آن را معتبر میدانستند، یعنی همان سندی که در دور ششم بر آن توافق شده بود؛ بنابراین به قول آقای میخائیل اولیانوف تکلیف همانی است که در دفتر مشق عراقچی بود. اما این تمام ماجرا نیست. گویا تروئیکای اروپایی، برای خود سقف زمانی تعریف کرده اند و حاضر نیستند ماهها پای میز مذاکره با ایران بنشینند. فرانسه، آلمان و انگلیس نیز روز سهشنبه هفتم دی ماه در بیانیهای اعلام کردند که پیشرفتهای فنی در دور پیشین مذاکرات حاصل شده است و طرفین موظف هستند که تمرکز کاملشان را به مسائل برجسته علیالخصوص (تهدیدات) هستهای و تحریمها معطوف کنند. آنها تاکید کرده اند تنها "چند هفته" برای رسیدن به توافق باقی مانده است.
اسرائیلیها بر خلاف معمول لحنشان دیپلماتیکتر شده و موافقت خود را با یک توافقی خوب البته با متر و معیار خودشان اعلام کرده اند و در آخرین موضوعی که نخست وزیر رژیم اسرائیل و در واکنش به نتانیاهو گفت: «ترجیح میدهیم به جای حرافی به موقع عمل کنیم. اما مشکلی که وجود دارد این است که نه ایران میتواند به سال ۹۴ برگردد و نه آمریکاییها حاضرند توفق برجام را بدون کم کاست اجرا کند. رفع تحریمها توسط آمریکا یعنی اینکه ایران بتواند هر قدر نفت بخواهد بفروشد و پولش در سیستم بانکی وارد شود. به نظر میرسد رسیدن به توافق سخت است و نمیتوانیم به زودی منتظر چیزی شبیه به برجام باشیم.»
این تغییر لحن اسرائیل که معمولا مواضعی تند و مهاجم دارد را شاید بتوان نشانهای از قبول ضمنی توافق آتی ایران و غرب دانست.
سوال اما این است که اصولگرایان تندرو که برجام را آتش زدند و از بوی تعفن آن میگفتند چگونه میخواهند به مردم بگویند ما به برجام به عنوان خط قرمز رضایت دادهایم؟
به هر روی حال اصولگرایان دقیقا مذاکراتی را پیش میبرند که مذاکرهکننده ارشد آنها در سالگرد برجام گفته بود؛ اگر شما زن ناسازگاری داشتهباشید که با شما چنین و چنان کردهباشد؛ مهریه را اجرا گذاشته، آبروتان را برده، آرامش زندگیتان را به هم زده وخلاصه امانتان را بریده؛ آیا با همه این احوال جشن سالگرد ازدواج میگیرید؟ همین آقای باقری کنی، اما بعد از اینکه مسئول مذاکرات میشود چیزی کمتر از همان برجام نمیخواهد.
مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران درباره خط قرمزهای تیم مذاکره کننده ایرانی بیان کرد: ما یک خط قرمز مبنایی داریم که منطق هم از آن حمایت میکند و آن خط قرمز این است که ما مبنای مشترکی بین دو طرف داریم. ما یک توافقی (برجام) داریم که در ۱۳۹۴ بین ایران و ۱+۵ نهایی شد. این توافق یک مبنای مشترک بین دو طرف است و "ما هیچ چیزی را کمتر از آن توافق قطعا نخواهیم پذیرفت" و این قطعا یک "خط قرمز برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود" و این یک منطق واضحی دارد که برای طرف مقابل هم خیلی روشن است.
برجام برای باقری کنی خط قرمز است و درست هم میگوید. اما این گفتهها و تلاشها برای احیای برجام بدون سریال گاندو و خط و نشان کشیدن برای مذاکره کنندگان انجام میشود. مذاکره همانی است عراقچی انجام میداد و نتیجه هم مشابه آن چه در همان توافق سال ۱۳۹۴ به دست آمد! اما اصولگرایان همانهایی نیستند که در دوره روحانی بودند.