هنوز فضای مذاکرات وین در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. دیدار برای برای بررسی رویداد‌های این دور از مذاکرات با دیاکو حسینی، کارشناس میائل بین الملل به گفتگو پرداخته است.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: اخباری که از مذاکرات وین مخابره می‌شود، شرایط را مبهم و متناقض کرده است. بسیاری این شرایط را کار رسانه‌ای غربی‌ها برای تاثیرگذاری بر مذاکرات می‌دانند.
به نظر می‌رسد اختلافات در مذاکرات به طرفین ۴+۱ نیز رسیده است. هنوز شرایط در ابهام کامل به سر می‌برد و معلوم نیست پرونده احیای برجام به کدام سمت برود. با این حال هنوز مذاکرات ادامه دارد و علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد گفته است: «مذاکرات با جدیت پیش می‌رود و ما به توافق خوشبین هستیم.»
دیدار برای بررسی شرایط دور هشتم مذاکرات وین با دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بین الملل به گفتگو می‌پردازد.
دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بین الملل در مورد اخبار ضد و نقیض از مذاکرات وین می‌گوید: «بخشی از کار دیپلماسی، کار رسانه‌ای است که یک امر کاملاً روشن و بدیهی است. کشور‌های غربی به خاطر توانا‌هایی جدی که در حوزه رسانه دارند، به طور معمول دست بالاتری را در شکل دادن به اتمسفر فضای عمومی در واقع افکار جهانی دارند؛ بنابراین به طور عادی و با حذف سایر متغییر‌ها غرب در این حوزه دست بالاتر را دارد. از طرف دیگر مذاکراتی از این قبیل که حساسیت بسیار بالای دارند، معمولاً امکان اطلاع رسانی در آن‌ها چندان زیاد نیست. چون امری که رسانه‌ای می‌شود به سرعت می‌تواند تبدیل به فضایی علیه یک کشور در میز مذاکرات شود و کار را دشوار‌تر کند یا طرفین را در عمل انجام شده قرار دهد. یا ممکن است انعطاف‌هایی که در میز مذاکره ضرورت دارد را کمتر بکند. همانطور که ما هم در این اواخر دیدیم از طرف غربی‌ها و ایران و حتی چین و روسیه مواضع بسیار کنترل شده و محدود اعلام شده است. به این دلیل که میز مذاکرات تحت تاثیر فضا‌های بیرونی قرار نگیرد؛ بنابراین این مقدار ابهامات و تعارض‌هایی که می‌بینم به خاطر این محدودیت‌های ذاتی است که در مذاکراتی در این سطح به طور معمول اجرا می‌شود.»
حسینی در ادامه بیان می‌کند: «اگر دقت کرده باشید کشور‌های غربی هم حتی در طی یک روز مواضع مختلفی گرفته اند و این نشان می‌دهد که آن‌ها هم الزاماً یک استراتژی مشخص ندارند. طبیعتاً کشور‌ها براساس جلسات احساس‌ها و جمع بندی‌ها مختلفی را به دست می‌آورند و ممکن است گاهی این احساس‌ها و جمع بندی‌ها به رسانه‌ها درز پیدا کند و در رسانه‌ها تاکید بیش از حد بشود. ولی من فکر می‌کنم همه طرف‌ها متوجه هستند که باید در برخورد رسانه‌ای بسیار محتاط باشند؛ چون همانطور که گفتم این برخورد‌های رسانه‌ای می‌تواند حتی در مواقعی مذاکرات را به مرحله پیچیده تری برساند؛ بنابراین ابهامات موجود برمی گردد به نکته‌ای که عرض کردم.»
این کارشناس بین الملل در مورد روند مذاکرات دور هشتم می‌گوید: «خیلی زود است که ما درباره روند کلی مذاکرات صحبت کنیم. اخبار بسیار متناقض است. از جهاتی صحبت از پیشرفت‌های محدودی بر روی متن می‌شود. از طرف دیگر اخباری دیگر حاکی از این است که پیشرفتی صورت نگرفته است. تا اینجای کار اختلافاتی پیش آمده که کدام یک از متن ها، متن ژوئن یا متن جدید ارائه شده از سوی ایران مورد بررسی قرار گیرد. با این حال وقتی می‌بینیم مذاکرات هنوز ادامه دارد، نشان دهنده این است که هنوز بن بستی در کار نیست و فعلاً می‌توان امیدوار بود. ولی اخبار منفی‌ای وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استنباط کرد که سرعت بسیار کم است و هنوز اختلافات عمیقی نه فقط در مورد مسائل فنی هسته‌ای و تحریم، بلکه در مورد فلسفه مذاکرات و اهدافی که در تصور کلی هر کدام از طرفین ایران و آمریکا شکل گرفته، وجود دارد. اختلافات طبعاً در این سطح کلان می‌تواند سرعت کار را بسیار کم بکند. باید دید آیا ممکن است این اختلافات کلی کنار بگذارند یا خیر.»
دیاکو حسینی در خصوص مواضع سخت غربی‌ها اظهار می‌کند: «موضع غربی‌ها از قبل روشن بوده و نظر تازه‌ای نیست. قبلاً هم اصرار داشتند که مبنای کار باید توافقی باشد که در ۶ دور قبل انجام شده است که به اختلافات بسیار مهمی در آن متن اشاره نشده است. با این حال موضع جدیدی که ایران اتخاذ کرده، محاسبه‌ها را بهم زده است. اروپا و آمریکا تقریباً موضع یکسانی دارند. البته اروپایی‌ها ترجیح می‌دهند از آنجایی که به عنوان میانجی عمل می‌کنند مقداری از مواضع سخت آمریکا فاصله بگیرند و نشان دهند که نگرانی‌های ایران را درک می‌کنند. ولی فارغ از این مسئله ما باید این را درک کنیم که در قیاس چین و روسیه طبعاً سه کشور اروپایی درک بسیار مشترک تری با آمریکا در مورد نحو بازگشت به برجام دارند. از این جهات من فکر می‌کنم یک هماهنگی بین آمریکا و سه کشور اروپایی وجود دارد. هر چند که این هماهنگی حداکثری نیست و به یک موضع مشترک و واحد نرسیده است، ولی شباهت و نزدیکی بسیار بیشتری نسبت به مواضع ایران، چین و روسیه دارد.»
این کارشناس بین الملل در مورد زمان رسیدن به یک توافق در وین می‌گوید: «من امیدوار نیستم با توجه به عمق اختلافاتی که وجود دارد این گفتگو‌ها به زودی به ثمر برسد. ممکن است طولانی باشد و پیش نویس هم قرار نیست امضاء شود. پیشنویس قرار است راه را هموار کند و به سمت توافق نهایی ببرد. در واقع هیچ سند حقوقی دیگری مورد توافق قرار نخواهد گرفت و فقط تسهیل کننده هدف نهایی است. من فکر می‌کنم عمق اختلافات بسیار زیاد است، احتمال اینکه تا پایان سال جاری میلادی به توافق برسیم بسیار کم است و انتظار می‌رود به سال آینده موکول شود. ولی از سوی دیگر از طرف آمریکا و غرب در رابطه با سرعت و شدت برنامه هسته‌ای ایران یک فشار زمانی نیز وجود دارد که این می‌تواند در تعارض نکته اول یعنی لزوم، ضرورت و ناگزیر بودن طولانی شدن مذاکرات قرار گیرد. احتمالاً این تعارض توسط شکلی از توافق میان ایران و آژانس شکل قابل حل باشد تا مقداری زمان برای مذاکرات خریده شود و مقداری از نگرانی‌هایی که در مورد برنامه هسته‌ای ایران است را کمتر کند. اگر این اتفاق رخ دهد جای امیدواری دارد که شاید به توافق در سال آینده میلادی برسیم.»
حسینی در مورد احتمال نشستن ایران و آمریکا بر سر یک میز می‌گوید: «من فکر می‌کنم بستگی به خیلی از امور دارد. اگر این استنباط باشد که مذاکرات چشم انداز مثبتی دارد، ولی سرعت مذاکرات به خاطر نبود ارتباط مستقیم ایران و آمریکا آسیب دیده، این اتفاق رخ می‌دهد. زمانی که این احتمال وجود داشته باشد که طرفین به توافق می‌رسند، ولی فاصله‌ای که امروز در مذاکرات وجود دارد به پیچیدگی مذاکرات اضافه کرده، این امکان که از طریق نشستن بر روی یک میز یا به صورت دیپلماسی رسمی و یا دیپلماسی پشت پرده وجود دارد. ولی من فکر نمی‌کنم در شرایط موجود رخ دهد. زیرا به نظر می‌رسد هنوز طرف ایرانی مجاب نشده که آمریکایی‌ها برای برداشتن گام‌های موثر و جدی برای به توافق رسیدن مصمم هستند. اگر این اتفاق رخ بدهد باید این احتمال وجود داشته باشد که طرفین به طور جدی تری به توافق فکر کنند.»
