آخر این هفته دور جدید مذاکرات در وین از سر گرفته می‌شود. برخی کارشناسان هشتمین یا دومین دور مذاکرات وین در دولت جدید را بسیار سرنوشت ساز می‌دانند.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: دور جدید مذاکرات وین آخر این هفته در هتل کوبورگ آغاز می‌شود. هیأت ایرانی با ریاست علی باقری کنی بار دیگر با ۴+۱ برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها وارد گفتگو می‌شود.
در دور اول مذاکرات هیأت جدید ایرانی، اخبار در مورد نتیجه مذاکرات بسیار ضد و نقیض بود. طرف اروپایی، مذاکرات با هیأت جدید ایرانی را سازنده ندانسته است. مذاکرات احیای برجام از میانه فروردین ماه ۱۴۰۰ آغاز شد و در ۶ دوره ادامه داشته است. بعد از یک وقفه طولانی بار دیگر روند مذاکرات آغاز شده است. هدف نهایی این مذاکرات، بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و از سرگیری اجرای تعهدات برجامی توسط ایران عنوان شده است.
تیم جدید مذاکره‌کنندگان ایران نیز تا اینجای کار لغو کامل تحریم‌ها را شرط بازگشت به تعهدات برجامی عنوان کرده است. از طرف دیگر اروپایی‌ها این درخواست ایران را زیاده خواهی خوانده اند. در این گزارش سعی کرده ام تصویری از اختلافات میان طرفهای مذاکره کننده را به تصویر بکشم.
قبل از شروع مذاکرات دور هفتم وین و بعد پایان آن، اسرائیلی‌ها به هر کاری برای بر هم زدن میز برجام دست زده اند. اسرائیلی‌ها از مخالفین سرسخت پرونده برجام هستند.
همزمان با برگزاری مذاکرات وین مقامات اسرائیلی به بریتانیا سفر کردند و به دنبال رایزنی بوده‌اند. طبق گزارش روزنامه «تایمز اسرائیل» داوید برنه‌عا، رئیس سازمان اطلاعات و عملیات ویژه (موساد) قرار است برای انجام گفتگو‌های بسیار مهم و رایزنی با مقام‌های ارشد دولت آمریکا به واشنگتن سفر کند. همچنین قرار است بنی گانتس، وزیر دفاع اسرائیل نیز در روز‌های آینده به آمریکا سفر کند. مسئله ایران و فعالیت‌های مناقشه‌برانگیز اتمی آن محور اصلی رایزنی‌های او عنوان شده است.
این رفت و آمد‌ها دقیقاً چندین روز بعد از صدای انفجار بزرگی در نزدیکی تأسیسات نطنز است که برخی آن را عملیاتی از سوی اسرائیل می‌دانند. البته شاهین تقی‌خانی، سخنگوی ارتش گفته است: «بر اساس آخرین اطلاعات دریافتی از نطنز یک موشک پدافندی با هدف آزمایش واکنش سریع به تهاجم احتمالی شلیک شده است. این موشک پدافندی با هدایت سایت پدافندی منطقه در آسمان منفجر شده است.»
با این حال به دلیل مخالفت اسرائیل با مذاکرات برجامی و خرابکاری‌های چند ماه اخیر، بعید نیست که اسرائیل همه توان خود را برای نابودی میز مذاکرات وین به کار گیرد.
دولت جو بایدن بار‌ها اعلام کرده است که در صورت بازگشت ایران به انجام تعهدات برجامی بخشی از تحریم‌ها را کاهش دهد، این در حالی است که تیم ایران اصرار بر لغو تمام تحریم‌ها را دارد. البته لغو بسیاری از تحریم‌ها در حیطه قدرت دولت آمریکا نیست و درباره آن‌ها کنگره باید تصمیم‌گیری کند. با این حال آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به تازگی بیان کرده است که در صورت عدم مذاکره آمریکا از راه‌های دیگری استفاده می‌کند، اما در ادامه گفته است: «به نفع همه است که این مسئله از طریق دیپلماسی حل وفصل شود. در حقیقت برجام یک توافق موثر بود که سبب شد برنامه هسته‌ای ایران مهار شود و موثرترین بازرسی‌ها و ابزار‌های نظارتی نیز از فعالیت‌های هسته‌ای این کشور انجام شود.»
غربی‌ها این روز‌ها به شدت نگران پیشرفت هسته‌ای ایران هستند. از سوی دیگر سعی دارند مذاکرات موثری با تیم ایران داشته باشند. اما موضوعی که مذاکرات دور هفتم با چالش کرده بود، پیشنهادات جدید تیم ایرانی است. اروپایی‌ها مطرح می‌کنند که ایران تقریباً تمام تفاهم‌هایی که طی ماه‌ها مذاکره و کار سخت به دست آمده را کنار گذاشته است. در واقع تیم جدید ۶ دور مذاکرات قبلی را کاملاً از دور خارج کرده است و غربی‌ها پیشنهاد‌های تیم ایران را خواسته‌های غیرقابل قبول و غیرموجهی مطرح کرده اند.
با این حال میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین درباره دو سندی که هیأت مذاکره‌کننده ایران به تازگی به طرفهای مقابل ارائه کرده است، گفته است که لحن این اظهارات نشان می‌دهد فضا برای مذاکرات بیشتر وجود دارد.
با این حال طرف غربی از روز پایان مذاکرات تا به امروز بسیار جو رسانه‌ای سنگینی علیه تیم مذاکره کننده ایرانی به راه انداخته است و شرایط را ناموفق مطرح کردند.
از اظهارات مقامات ایرانی این بر می‌آید که ایران از مذاکرات وین خواهان لغو تحریم‌ها هستند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه آمریکا گفته است: «همزمان با مذاکره به دنبال پلن B نخواهیم بود. هدف‌گذاری ما در وین لغو تحریم‌های برجامی و بازگشت کامل در اجرای تعهداتشان است.» در این شرایط بدون شک تیم مذاکره کننده ایران لغو تحریم‌های بیشتری را در نظر دارد.
علی باقری کنی درباره مواضع مذاکره‌کنندگان غربی مبنی بر رادیکال بودن پیشنهاد‌های ایران گفت: «این که طرفهای اروپایی خیلی درباره برخی از پیشنهاد‌های ما رضایت نداشتند درست است، اما این‌ها بر اساس مبانی مشترک میان دو طرف تنظیم شده و اعتراضی به این که این‌ها نامربوط هستند، نداشتند و گفتند که با دیدگاه‌های ما مطابقت ندارد.»
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارتخارجه نیز در خصوص جزئیات دو سند ارائه شده به طرفهای برجام گفته است: «ما دو پیش‌نویس را براساس متن‌های شش دور مذاکرات قبلی به طرفهای خودمان ارائه کردیم. اولین پیش‌نویس در مورد رفع تحریم‌ها است و طرف مقابل نمی‌تواند بگوید چه تحریم‌هایی مدنظر ایران است. امیدوارم بدانند ما چیزی کمتر از برجام را نمی‌پذیریم و بیشتر از برجام هم تعهد نمی‌دهیم.»
در واقع ایران زیر بار این موضوع که توافقات ۶ دور مذاکذات قبل را نپذیرفته است، نمی‌رود و اعلام می‌کند خواسته‌های جدید در چهارچوب همان ۶ دور مذاکرات قبل است.
مذاکرات وین بر روی طناب نازکی حرکت می‌کند که هنوز نمی‌توان با قطعیت تحلیل کرد که شرایط به کدام سمت می‌رود. دور هشتم مذاکرات که آخر این هفته شروع می‌شود بدون شک نقشه راه پیش روی پرونده احیای برجام را به خوبی مشخص می‌کند. باید دید این بار تیم ایران چه برنامه‌ای را از تهران به وین برده است.
