مدیر پایگاه میراث جهانی و منظر فرهنگی بم با اشاره به وضعیت مرمت و بازسازی این مجموعه میراث جهانی گفت: اگر مصالح مرمت ارگ جهانی بم خاک و خشت نبود با مشکل تامین مصالح روبه رو می‌شدیم و درحال حاضر نیز کرونا ظرفیت مرمتی را ۵۰ درصد کاهش داد.
دیدارنیوز ـ محسن قاسمی (مدیر پایگاه میراث جهانی و منظر فرهنگی بم) با اشاره به شرایطی که شیوع ویروس کرونا به مجموعه میراث جهانی تحمیل کرده است، گفت: تقریبا می‌توان گفت حدود یک سال و نیم است که به عنوان مدیر پایگاه میراث جهانی در مشغول به کار شده‌ام و در تمام این مدت با کرونا همراه بودیم. از این رو تمام تصمیم‌گیری‌های‌مان برای مجموعه میراث جهانی تحت تاثیر کرونا قرار داشت. برنامه ریزی‌هایی را برای ارگ بم و مجموعه بنا‌های شاخص منظر فرهنگی بم در نظر گرفتیم و متوجه شدیم طی حدود ۱۸ سالی که از زلزله بم می‌گذرد تا اواخر دهه ۸۰ شمسی بیشتر فعالیت‌هایی که در این مجموعه انجام گرفته حول کار‌های مطالعاتی باستان‌شناسی و پژوهشی و آوار برداری بود و از اواخر دهه ۸۰ شمسی کار‌های مرمت و بازسازی آغاز شده است. البته مرمت و بازسازی بر اساس تصورات و تفکر مردم و مسئولان وزارت میراث گردشگری سرعت چندانی نداشت؛ از این رو تصمیم ما در سال ۱۳۹۸ بر آن شد که تمام تمرکزمان را برای پیشرفت فیزیکی به لحاظ مرمت و بازسازی در مجموعه میراث جهانی بم قرار دهیم.
او ادامه داد: از همان زمان فعالیت‌هایمان در حوزه مرمت و بازسازی مجموعه میراث جهانی بم متمرکز شد. پروژه‌هایی تعریف و مصوبه هیئت راهبردی پایگاه میراث جهانی بم را دریافت کردیم و کار آغاز شد. از این رو مرمت و بازسازی مجموعه‌هایی از جمله یخدان ارگ تاریخی بم، بنای عمارت کلاه فرنگی مجموعه حاکم نشین، عمارت دروازه دوم، اصطبل حکومتی ارگ بم، خانه سیستانی، خانه میر اکبر را در دستور کار قرار دادیم. البته همزمان با این امر با برنامه ریزی‌های ستاد ملی کرونا در خصوص اعمال تعطیلی‌ها و حضور یک سوم کارکنان در مجموعه همراه شدیم. در طول یک سال و نیم که با کرونا درگیر هستیم تقریباً با کمتر از از ۵۰ درصد نیروهایمان کار را پیش برده‌ایم چراکه با شیفت‌بندی، دورکاری و تعطیلی‌های مستمری روبرو بودیم که دائم در استان کرمان تکرار شدند. حتا با توجه به وضعیت استان کرمان در هفته، دو تا سه روز شهرستان بم به لحاظ اداری و به تبع آن کارگاه‌های مرمتی تعطیل می‌شود.
به گفته او، در حال حاضر مرمت فاز دوم خانه سیستانی، عمارت دروازه دوم برج کلاه فرنگی، برج فرمانده قشون تمام شده است و منتظر فرصتی هستیم تا آیین رونمایی از این مجموعه‌ها را با حضور مسئولین برگزار کنیم. تاکنون پیشرفت فیزیکی خوبی در خصوص مرمت اصطبل تاریخی ارگ بم که بزرگترین اثر تاریخی ایران است، داشتیم. اگر می‌توانستم از ۱۰۰ درصد نیرو‌های مجموعه برای مرمت و بازسازی استفاده کنم مرمت این بخش که بزرگترین بخش از ارگ بم به حساب می‌آید تا پایان سال ۱۴۰۰ تمام می‌شد. مرمت خانه میر اکبر بیش از ۷۰ درصد انجام شده.
قاسمی همچنین از ساماندهی محوطه اطراف ارگ بم خبر داد و گفت: زمانی که زلزله اتفاق افتاد محوطه اطراف ارگ بم تبدیل به مکانی برای جمع آوری کانکس‌ها و انبار برخی چیز‌ها شده بود. در واقع وضعیت آشفته‌ای را به وجود آورده بود. حدود ۷ ماه زمان برد تا بتوانیم ساماندهی و آزادسازی محوطه پیرامونی ارگ تاریخی بم را انجام دهیم. در کنار آواره‌هایی که جمع‌آوری کردیم موفق شدیم سه مجموعه از جمله کمپ اقامتی برای کارشناسان و مهمانان، ساماندهی انبار‌ها و واحد نقلیه را انجام دهیم.
پایش تصویری و الکترونیکی یکی دیگر از فعالیت‌های مجموعه میراث جهانی بم یک سال و نیم اخیر است چراکه این مجموعه تاکنون مجهز به دوربین‌های مدار بسته نبود.
مدیر پایگاه میراث جهانی و منظر فرهنگی بم همچنین از احداث موزه تاریخ و باستان‌شناسی بم خبر داد و گفت: با وجود آنکه بم دارای تمدن چند هزارساله است، اما تاکنون موزه نداشت و آنچه که طی این سال‌ها از این مجموعه کشف شده بود به صورت منسجم به نمایش درنیامده بود از این رو با مشارکت شهرداری بم ساختمانی را برای احداث موزه در نظر گرفتیم. طراحی داخلی و محتوای آن انجام شده و امیدوار هستیم تا پایان سال ۱۴۰۰ شاهد بازگشایی این موزه باشیم.
به گفته او، تاکنون سه تیپ اثر در منطقه بم کشف شده است، گروهی از آثار به دوره قبل از تاریخ می‌رسند که مربوط به آثار نوسنگی و پارینه سنگی هستند و قدمتی بین ۶ تا ۱۰ هزار سال دارند و عموما از منطقه تل آتشین، تل بم و دارزین بدست آمده‌اند و ابزار سنگی را دربرمی‌گیرند. گروهی از آثار مربوط به دوره قبل از اسلام با قدمتی حدود ۳ تا ۴ هزار آثار است که شامل وسایل زندگی و سفال‌هایی است که در منطقه وجود دارد. گروهی از آثار هم دوره اسلامی را دربرمی‌گیرد. این آثار هم مربوط به مردم‌شناسی است و ادوات زندگی را دربرمی‌گیرد.
قاسمی در ادامه به میزان بازدیدکنندگان مجموعه میراث جهانی طی بیش از یک و سال و نیم اخیر اشاره کرد و گفت: باتوجه به تعطیلی‌های پیاپی تقریبا می‌توان گفت در مجموعه حدود یک ماه بلیت فروشی داشتیم که شامل ۱۵ روز ایام نوروز ۱۴۰۰ و حدود ۱۵ روز در طول سال می‌شود. در طول ایام نوروز حدود ۱۲ هزار نفر بازدیدکننده داشتیم و در طول آن ۱۵ روز در طول سال نیز حدود ۵۰۰ نفر بازدیدکننده داشتیم.
هرچند تمرکز مجموعه میراث جهانی بم بر روی حفاظت و مرمت است، اما واحد باستان‌شناسی نیز فعالیت خود را بر روی ثبت آثار متمرکز کرده است. به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی و منظر فرهنگی بم، این منطقه شامل ۴ شهرستان است که آثار متنوعی را در خود جای داده‌اند و تاکنون حدود ۴۰۰ اثر واجد ارزش تاریخی شناسایی شده است و حداقل ۲۰۰ اثر از آن‌ها قابلیت ثبت شدن در لیست فهرست میراث ملی را دارند. همچنین کاوش و باستان‌شناسی محوطه اصیل حاکم نشین، تهیه گزارش باستان‌شناسی آثار زندان حاکم و زورخانه ارگ بم در دست است.
او بزرگترین چالش این روز‌های پایگاه میراث جهانی و منظر فرهنگی بم را کرونا عنوان کرد و گفت: این مجموعه در حدود ۱۲۰ نفر پرسنل دارد که بیشتر آن‌ها در حوزه کارگری هستند. حقوق می‌گیرند، اما با توجه به وضعیت کرونا نمی‌توانیم از ظرفیت موجود استفاده کنیم و به نوعی تعطیل هستیم. تاکنون موفق شده‌ایم حقوق ۴ ماه نخست کارکنان مجموعه را پرداخت کنیم و عموما هر چند ماه یک بار حقوق پرداخت می‌شود. بودجه درخواستی ما حدود ۹ میلیارد تومان در سال است و تاکنون حدود ۳ میلیارد تومان اختصاص یافته. امسال به غیر از حقوق کارکنان، بودجه دیگری دریافت نکرده‌ایم و با وجود آنکه حدود ۲ میلیاردتومان درخواست داشتیم تاکنون مبلغی در این خصوص دریافت نکرده‌ایم شاید اگر مصالح مورد نیاز مرمت و بازسازی بم خاک و خشت نبود، با مشکل تامین مصالح روبه رو می‌شدیم.
قاسمی در ادامه از اعلام آمادگی مرمتگران ایتالیایی برای حضور در میراث جهانی ارگ بم خبر داد و گفت: مراوداتی بین وزارتخانه میراث و گردشگری ایران و ایتالیا وجود دارد و ما از تجربیات آن‌ها استفاده می‌کنیم. نامه نگاری‌های لازم انجام شده و در انتظار نتیجه آن هستیم.
