از ابتدای خلقت تا رستاخیز عظیم انسان مأمور به قربانی است. عید قربان یادآور سربلندی در آن مأموریت بزرگ است. یادآور سرسپردگی ابراهیم خلیل و اسماعیل به محضر ربوبی؛ یادآور ذبح عظیم.
دیدارنیوز ـ مسلم تهوری: قربانی کردن سنجه‌ای است که از خلقت آدم ابوالبشر مقرر داشته شده و تا به امروز نیز این سنجه و میزان بر مدار تقدیر بشر می‌چرخد. راهی برای تقرب به معبود و تسلیم در برابر خواسته او؛ او را دیدن و خود را ندیدن؛ سر تعظیم تنها و تنها در برابر او فرود آوردن و تنها بر او تقرب جستن. قربانی کردن صورت ظاهر قربانی آن است که فرزندان آدم ابوالبشر مأمور بدان شدند. همانطور که ابراهیم خلیل مأمور شد. هابیل که به چوپانی مشغول بود فربه‌ترین و بهترین گوسفندش را به قربانگاه برد و به خدا عرضه داشت و قابیل از محصولات کشاورزی‌اش پست‌ترین آنها را انتخاب و به خداوند عرضه داشت.
قربانی ابراهیم خلیل مال نبود، او به امری بس دشوار مأمور شد و فدیناه بذبح عظیم؛ اسماعیل را باید به قربانگاه می‌برد، شیطان سر بزنگاه را یافته بود، اما هر چه کرد کمتر توانست در اراده ابراهیم و اسماعیل خللی ایجاد کند.
صورت باطن قربانی کردن آمیخته با تقوای الهی است. در واقع خداوند نه گوشت قربانی را می خواهد و نه خون آن را که هیچ یک به حال قادر متعال فرق ندارد؛ بلکه سنجه و میزانی است برای شناخت انسان؛ تا انسان خودی خود را بشناسد. در واقع خداوند امر می‌کند که انسان عزیزترین‌هایش را به فرمان الهی قربانی کند. میزان سلم و تسلیم در برابر معبود یکتا را به آزمایش می‌گذارد تا میزان تقرب انسان‌ها به پروردگار روشن شود و هر چه انسان از جایگاه رفیع‌تری برخوردار باشد امر نیز مشکل‌تر خواهد بود و امتحان بسی دشوار می‌نماید. هابیل و قابیل امر شدند از مال‌شان قربانی بدهند. هابیل روسفید و سربلند شد و قابیل سرشکسته و مغبون؛ اما آنگاه که نوبت ابراهیم خلیل رسید خداوند او را با مال نسنجید چرا که ایمان ابراهیم را با مال نمی‌سنجند او باید خود را به سنجه بگذارد جانش را؛ خداوند ابراهیم را امر کرد که نفست را به قربانگاه بیاور. فرزند نفس و جان پدر است؛ مگر عزیزتر از فرزند در نزد پدر داریم؟ ابراهیم خلیل نفس و جانش را به قربانگاه آورد او به ذبح عظیم امر شده بود. خداوند به ابراهیم امر کرد که نه اسماعیل که در واقع خودت را قربانی کن و در این امتحان عظیم ابراهیم و اسماعیل روسفید شدند و آنگاه که ابراهیم حاضر شد که خودش را نادیده بگیرد و نفس‌اش را در برابر اوامر الهی قربانی کند خداوند ابراهیم و نفس‌اش را گذاشت و گذشت و او را امر کرد قوچی را قربانی کند تا به وقتش؛ وقتش عاشورای حسین بود.
حسین‌بن‌علی علیه‌السلام در روز عاشورا خود و اهل و عیالش را به مسلخ عشق آورد و در واقع ذبح عظیم اسماعیل نبی نبود و مراد از ذبح عظیم آن است که در عاشورای ۶۱ هجری به وقوع پیوست.
انسان‌ها در طول حیات بارها و بارها امر می‌شوند که قربانی کنند. آنچه در نزدت عزیز است مال یا جان باید به مسلخ عشق آوری و تیغ تیز بر آن بنهی و خود را از ماسوی‌الله رها سازی. تا آنگاه خداوند بر جایگاه خلیفه‌الهی قرارت دهد و در کبریا بر عرش عظیمش بنشاندت.
