کاوش در حمام صفوی فرح‌آباد

دیدارنیوز ـ به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محمد آرمان ارشادی، مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری با اشاره به این‌که شهر باستانی فرح‌آباد در ۲۵ کیلومتری شمال شهر ساری، ۲ کیلومتری جنوب دریای مازندران (کاسپی) و در ساحل رودخانه تجن قرار دارد، افزود: با استناد به متون و منابع موجود، این شهر در گذشته دهکده کوچکی به نام طاهان بوده که شاه عباس کبیر در سال ۱۰۲۱ هجری قمری دستور ساختش را صادر کرده است.

او اضافه کرد: طبق شواهد تاریخی موجود این شهر دارای میدانی مستطیل‌شکل در راستای شمالی ـ جنوبی بوده که به عنوان بازار و یا هسته مرکزی آن محسوب می‌شده که در قسمت شمال کاخ جهان‌نما، بخش جنوبی مسجد، مدرسه شاه عباس و حمام و در شرق میدان و روی رودخانه تجن پل قرار داشته است.

ارشادی گفت: در حال حاضر از این شهر باستانی، بنای مسجد، مدرسه، بقایایی از حمام، پل و کاخ جهان‌نما قابل مشاهده است که با یک نگاه کلی و موقعیت قرارگیری آثار می‌توان آن را با معماری شهر اصفهان و میدان نقش جهان مقایسه کرد.

این دانشجوی دکتری باستان‌شناسی ادامه داد: بنای مسجد مدرسه که پلان چهار ایوانی خود را حفظ کرده است با مطالعات انجام‌شده، مرمت و از سال ۱۳۸۷ خورشیدی به عنوان پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری مورد استفاده قرار گرفت و بازدید آن برای عموم آزاد شد.

او با اشاره به اهمیت و ویژگی‌های تاریخی ـ فرهنگی کاخ جهان‌نما و آغاز پژوهش‌های علمیِ آن در سال ۱۳۸۵ اظهار کرد: تیم‌های باستان‌شناسی در سال‌های ۱۳۸۸، ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۹ در راستای شناخت بیشتر و دقیق‌تر پیشینه تاریخی این اثر تاریخی اقدام به گمانه‌زنی و کاوش کرده‌اند.

مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری با بیان این‌که پل آجری نیمه‌ویران این شهر باستانی با عرض شش متر در جهت شرقی ـ غربی روی رودخانه تجن ساخته شده است، اضافه کرد: این پل در گذشته دارای هفت دهانه بوده که بیشتر آن تخریب شد و امروزه تنها دو دهانه از آن باقی مانده است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی فرح‌آباد از دیگر آثار شهر باستانی این منطقه را حمام آن معرفی کرد که با مصالح آجر و ملاط ساروج ساخته شده و در قسمت شمال شرق مسجد، مدرسه شاه عباسی قرار دارد.

به گفته ارشادی، از آن‌چه قابل مشاهده است می‌توان به این موضوع پی برد که این حمام از راهرو ورودی، رختکن، خزینه و گرم‌خانه تشکیل شده که برای شناخت بیشتر آن نیاز به کاوش و به‌دست آوردن پلان حمام بود.

وی افزود: برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها، حفاظت و جلوگیری از تخریب بیشتر آثار و بقایای به جا مانده از حمام صفوی، ایجاد سایت موزه باستان‌شناسی، فراهم کردن بستر مناسب برای بازدید علاقه‌مندان به میراث فرهنگی ـ تاریخی و گردشگران داخلی و خارجی، کاوش حمام صفوی برای نخستین‌بار با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در دستور کار قرار گرفت.

مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری با بیان این‌که مجموعه فرح‌آباد به شماره ۱۳۷۶ در تاریخ ۱۶ اسفند ماه ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، یادآوری کرد: سال ۱۳۸۵ نقشه عرصه و حریم این مجموعه تهیه شد و در سال ۱۳۹۵ مورد بازنگری قرار گرفت و سپس در کمیته حرایم مصوب و ابلاغ شد که همچنان لازم‌الاجراست.