چرا کسانی که واکسن کرونا بزنند بیشتر از کسانی که به کرونا مبتلا شده‌اند، ایمنی دارند؟

دیدارنیوز ـ به نقل از نیواطلس، یک مطالعه پیش چاپ جدید که توسط دانشمندان دانشگاه "آکسفورد" انجام شده دقیق‌ترین واکنش‌های ایمنی افراد بهبود یافته از کووید-۱۹ را نشان می‌دهد. تقریبا ۸۰ نفر از کادر درمان شش ماه پس از بیماری تحت نظر قرار گرفتند و محققان از روش‌های جدید یادگیری ماشین برای تحلیل نشانگر‌های زیستی ایمنی استفاده کردند.

کریستینا دُلد (Christina Dold)، نویسنده‌ی این مقاله می‌گوید: ما دریافتیم که واکنش ایمنی در افراد مختلف متفاوت است و برخی از افراد چه با علامت و چه بی علامت شش ماه پس از بهبودی و یا زودتر هیچ نشانه‌ای از ایمنی نشان ندادند.

در این تحقیقات ارتباط مستقیمی میان شدت بیماری و ماندگاری واکنش ایمنی در برابر ویروس مشاهده شد. بیش از ۹۰ درصد کسانی که بدون علامت بودند شش ماه پس از ابتلا ایمنی قابل اندازه‌گیری نشان ندادند. یک چهارم گروهی که علامت دار بودند نیز شش ماه پس از بهبودی ایمنی نشان ندادند.

موضوع نگران کننده‌تر این بود که گروهی که به نوع اصلی ویروس مبتلا شده بودند ایمنی کمتری نسبت به سویه‌های جدید ویروس نشان دادند.

اما چرا ایمنی ایجاد شده از واکسن موثرتر از ایمنی طبیعی ناشی از عفونت است؟

سابرا کلین (Sabra Klein)، متخصص ایمنی‌شناسی از دانشگاه بلومبرگ جان هاپکینز می‌گوید: حقیقت این است که ما پاسخ این سوال را نمی‌دانیم. سیستم ایمنی بدن افرادی که به ویروس آلوده شده بودند آموزش دیده است که به تمام قسمت‌های مختلف ویروس به نام آنتی‌ژن واکنش نشان دهد، اما این کار را نمی‌کند.

ایمنی طبیعی غیر قابل پیش‌بینی است

یکی از بزرگترین مشکلات ایمنی ایجاد شده از عفونت سارس-کوو-۲ غیرقابل پیش‌بینی و گسترده بودن آن است. یک مطالعه که در اوایل سال جاری منتشر شد طیف گسترده‌ای از ایمنی را در مبتلایان به کووید-۱۹ نشان می‌دهد. اگرچه در این تحقیقات مشاهده شد که ایمنی طبیعی حداقل هشت ماه باقی می‌ماند، اما ایمنی برخی از بیماران بهبود یافته ۱۰۰ برابر بیشتر از سایر بیماران بود.

در مطالعه‌ای جدیدتر که هنوز منتشر نشده ایمنی طولانی مدت در میان افرادی که به طور طبیعی به ویروس آلوده شده بودند و دسته‌ای که واکسن دریافت کرده بودند بررسی شد. محققان مشاهده کردند که ایمنی ناشی از واکسن پس از تزریق دو دوز ۱۰ برابر بیشتر از ایمنی ناشی از عفونت طبیعی است.

در مطالعه‌ای جدید که در مجله‌ی "Science Translational Medicine" منتشر شده سرنخی برای علت این موضوع یافت شده است. در این تحقیق بخش خاصی از ویروس سارس-کوو-۲ به نام حوزه اتصال گیرنده‌ها (RBD) مورد بررسی قرار گرفت.

احتمالا تاکنون در مورد پروتئین سنبله شنیده‌اید. این پروتئین به ویروس امکان اتصال به گیرنده ACE ۲ را می‌دهد که در برخی سلول‌های ما وجود دارد و بدین وسیله انسان را آلوده می‌کند.

قطعات RBD به نوعی به عنوان رابط میان پروتئین‌های سنبله و گیرنده‌های ACE ۲ عمل می‌کنند. در تحقیقات جدید هزاران گونه‌ی بالقوه این حوزه اتصال گیرنده مورد بررسی قرار گرفت تا نحوه‌ی هدف قرار گرفتن این بخش از ویروس توسط آنتی‌بادی‌های ایجاد شده توسط واکسن با آنتی‌بادی‌های ایجاد شده از عفونت طبیعی مشخص شود.

فرانسیس کالینز (Francis Collins)، مدیر انستیتوی ملی بهداشت می‌نویسد: با بررسی نتایج، محققان تفاوت‌های مهمی بین ایمنی ناشی از واکسن و ایمنی طبیعی کشف کردند. او در بیانیه‌ای توضیح داد که چرا واکسن زدن حتی برای آن دسته‌ای که به ویروس آلوده شدند نیز لازم است.

به طور خاص آنتی‌بادی‌های ناشی از واکسن بیشتر بخش RBD را مورد هدف قرار می‌دهند. این تحقیقات نشان می‌دهد که واکسن محافظت بیشتری نسبت به ایمنی طبیعی ایجاد می‌کند، اما هنوز علت تمرکز آنتی‌بادی‌های ناشی از واکسن بر بخش RBD مشخص نیست.

کلین این فرضیه را مطرح می‌کند که علت ایمنی قوی واکسن نحوه‌ی ارائه حجم زیادی از پروتئین سنبله به سیستم ایمنی است که می‌تواند در ایجاد ایمنی موثرتر مفید باشد. فرضیه‌ی دیگری که وجود دارد نیز بیان می‌کند واکسن‌ها به خصوص واکسن‌های مبتنی بر mRNA آنتی‌ژن‌هایی به سیستم ایمنی ارائه می‌دهند که در عفونت طبیعی وجود ندارد.

کالینز می‌گوید: ویروس طبیعی اگر خیلی شدید نباشد تنها سیستم تنفسی را هدف قرار می‌دهد، اما واکسن تمام بخش‌های بدن از جمله عضلات را برای ویروس آماده می‌کند.

مصونیت ترکیبی

تحقیقاتی در حال انجام است که نشان می‌دهد یک دوز واکسن در افرادی که پیش‌تر به ویروس آلوده شده‌اند می‌تواند واکنش ایمنی بیشتری نسبت به فردی که به بیماری مبتلا نشده و دو دوز واکسن دریافت کرده ایجاد کند. مطالعات اخیر دانشگاه کالیفرنیا نشان می‌دهد که افرادی که به کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند تنها به یک دوز واکسن mRNA برای رسیدن به پاسخ ایمنی قوی نیاز دارند.

اوتو یانگ (Otto Yang)، محقق اصلی این تحقیقات می‌گوید: داده‌های ما نشان می‌دهد که افرادی که در گذشته به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شده‌اند سود کمی از دوز دوم می‌برند. این موضوع باید در سیاست‌های بهداشت عمومی تحت نظر قرار بگیرد تا حداکثر بهره‌بری از واکسن‌ها انجام شود و از عوارض جانبی غیرضروری جلوگیری شود.

آنتی‌بادی‌های طبیعی ایجاد شده در برابر گونه بتا پس از واکسیناسیون در افرادی که به ویروس مبتلا نشده بودند ۱۰۰ برابر بیشتر از کسانی بود که واکسن نزده بودند، اما به بیماری مبتلا شده بودند. ایمنی دسته‌ای که مبتلا شده بودند و واکسن نیز زده بودند ۲۵ برابر بیشتر از کسانی بود که تنها واکسن دریافت کرده بودند.

مشخص شده که واکسن‌های موجود از افراد در برابر گونه‌های جدید محافظت می‌کنند و بهترین راه برای پایان همه‌گیری استفاده از واکسن‌ها است.